مترجم: مينا اسماعيلي
29 روش درماني جهت غلبه بر سرماخوردگي
همه ي ما براي يکبار هم که شده مغلوب سرماخوردگي شده ايم. حتي شجاع ترين، قوي ترين، شيرين ترين و با هوش ترين ما. خصوصيات ما اصلاً براي ويروس سرماخوردگي اهميتي ندارد و هر که باشيم ما را به سرفه و عطسه مي اندازد. بدتر از همه آنکه درماني هم ندارد. آنتي بيوتيک ها که به راحتي در مبارزه عليه عفونت هاي ميکروبي پيروز مي شوند، بر ويروس سرماخوردگي بي اثرند.
بنابراين در کمال شجاعت تو دماغي و در حال عطسه صحبت مي کنيم. احتمالاً يکي دو تا قرص سرماخوردگي مي خوريم و اميد داريم که علايم بيماري تقريباً تا يک هفته ديگر از بين بروند. اما حقيقت اين است که کارهاي زيادي مي توان انجام داد. تا دوره ي بيماري با راحتي و آرامش بيشتري سپري شود. برخي از درمان ها به ما کمک مي کنند زودتر بيماري خود را پشت سر بگذاريم. اکنون به ذکر بهترين روش هاي درماني توصيه شده توسط متخصصان مي پردازيم.
- مصرف ويتامين C
عملکرد ويتامين C در بدن، درست مانند لاشخوري است که همه ي آشغال ها را از هر نوع که باشد - از جمله ويروس سرماخوردگي - جمع آوري مي کند. ويتامين C دوره ي بيماري را کوتاه کرده و از 7روز به 2 تا 3 روز کاهش مي دهد. ويتامين C هم چنين باعث قطع سرفه و عطسه و ساير علايم مي شود. در يک تحقيق افرادي که روزي 4 بار به ميزان 500 ميلي گرم ويتامين C مصرف کردند، نسبت به افرادي که ويتامين C مصرف نمي کردند، علايم کمتري داشتند. مصرف کوتاه مدت دوز بالاي ويتامين C طبعاً عارضه ي جانبي اي به دنبال نخواهد داشت. اما قبل از اقدام به مصرف دوز بالاي ويتامين C لازم است حتماً نظر پزشک خود را در اين رابطه جويا شويد. بهتر است اين ويتامين C اضافي از طريق نوشيدن تأمين گردد.
آب پرتقال، گريپ فروت و قره قاط (1) (آس بري) از جمله ميوه هاي سرشار از ويتامين C هستند.
- مصرف روي (2)
محققان معتقدند که مصرف قرص هاي مکيدني روي، دوره ي سرماخوردگي را به حدود چهار روز کاهش مي دهد. به گفته ي دکتر « السون هاس » روي، هم چنين علايمي نظير خشکي و تحريک پذيري گلو را به سرعت کاهش مي دهد. البته اين قرص ها براي همه ي افراد مؤثر نيستند. ولي براي عده اي که مؤثرند واقعاً به کاهش علايم بيماري کمک مي کنند.
اشکال قرص هاي روي طعم بد آن هاست. البته امروزه قرص هايي در بازار وجود دارند که داراي طعم عسل و يا مرکبات مي باشند و مصرف آن ها به مراتب آسان تر است. مراقب باشيد از اين قرص ها بيش از مقداري که توسط پزشک تجويز شده مصرف نکنيد. زيرا دوز بالاي روي سمي است.
هشدار پزشکي
در صورت توأم بودن سرماخوردگي با هر يک از علايم زير حتماً به پزشک مراجعه نماييد. زيرا ممکن است مشکل شما چيزي فراتر از يک سرماخوردگي ساده باشد.
0 تب بالاي 38درجه سانتي گراد که بيش از سه روز ادامه يابد و يا تب بالاي 40درجه سانتي گراد. کودکاني که تب آن ها ظرف 24ساعت برطرف نشود فوراً بايد توسط پزشک مورد معاينه قرار گيرند.
0 وجود هرگونه درد شديد توأم با گرما در گوش، ورم لوزه ها، درد سينوس، ريه ها و قفسه ي سينه.
- خلط بيش از حد سينه، به خصوص اگر سبز رنگ يا آغشته به خون باشد.
0 بي اشتهايي شديد.
0 خس خس سينه.
0 تنگي نفس.
- مثبت بينديشيد
داشتن افکار مثبت نسبت به توانايي بدن جهت درمان و شفاي خود به راستي باعث تحريک و فعاليت بيشتر سيستم ايمني بدن مي شود. دکتر« مارتين راسمن » با ياد دادن تکنيک ها و فنون تجسم و تصويرسازي جهت غلبه بر سرماخوردگي، تئوري و طرز فکر خود را به مرحله ي عمل در مي آورد. او روش خود را چنين توصيف مي کند: « پس از قرار گرفتن در وضعيت آرامش عميق و کامل، تصور کنيد گردباد شديدي در حال باز کردن انسداد بيني است و يا سپاهي از مستخدمان ميکروسکوپي با سطل هايي پر از مواد ضد عفوني کننده در حال ميکروب زدايي و پاک کردن بدن شما از همه ي ميکروب ها هستند ».
- استراحت و آرامش خاطر
استراحت بيشتر در موقع بيماري باعث صرف همه ي انرژي بدن براي بهبودي هرچه سريع تر مي گردد. بعلاوه با استراحت مي توان از بروز عوارض ثانوي مثل برونشيت و ذات الريه جلوگيري نمود. اگر حالتان واقعاً خوب نيست. يکي دو روز مرخصي بگيريد و يا حداقل از فعاليت هاي روزمره خود بکاهيد و از انجام برخي کارهاي هميشگي چشم پوشي نماييد. اگر سعي کنيد حين بيماري همچنان به کارها و فعاليت هاي هميشگي خود ادامه دهيد، به صرف انرژي بيشتري نياز خواهيد داشت. زيرا هنگام بيماري تمرکز کاهش مي يابد و در نتيجه براي انجام هر کاري احتمالاً به دو برابر زمان هميشگي، وقت نياز خواهيد داشت.
- مهماني ممنوع!
هنگامي که بيماريد، مهماني ها موجب ضعف بيشتر شما و در نتيجه سيستم ايمني و به درازا کشيدن سرماخوردگي مي شوند. پس بهتر است مهماني ها و مراسم خود را تا بهبودي کامل به تأخير بيندازيد.
- گرم نگه داشتن بدن
بدن خود را کاملاً گرم نگه داريد. اين کار باعث مي شود تا سيستم ايمني بدن با خيال آسوده تنها به مبارزه با عوامل بيماري يزا بپردازد و مجبور به صرف انرژي براي حفاظت از شما در برابر سرما نشود.
- پياده روي
ورزش سبک موجب بهبود گردش خون و در نتيجه گردش بهتر پادتن هاي(3) ضد ميکروب سيستم ايمني مي گردد. دکتر « اسنرت » نيم ساعت پياده روي و يا 15 دقيقه آرام پريدن روي يک تخته پرش در خانه را توصيه مي نمايد. وي هم چنين ورزش شديد را به دليل تضعيف بدن رد مي کند.
- رژيم غذايي مناسب
اولين چيزي که فرد پس از سرماخوردگي متوجه آن مي شود، رژيم غذايي است که اگر مناسب نباشد باعث اختلال در سوخت و ساز بدن مي شود. دکتر « هاس » مصرف کمتر غذاهاي چرب، گوشت و فرآورده هاي شير و مصرف بيشتر ميوه و سبزيجات را توصيه مي کند.
- سوپ مرغ
صحت اين روش درماني قديمي امروزه به اثبات رسيده است. يک کاسه سوپ مرغ داغ به باز شدن مسير عبور هوا در بيني کمک مي کند. پژوهشگران دريافته اند که سوپ مرغ داغ به خاطر عطر و يا طعمش، ظاهراً داراي خاصيتي است که باعث بهبود جريان ترشحات مخاطي بيني مي شود. به گفته ي محققان اين ترشحات - يعني آنچه هنگام تخليه ي بيني يا عطسه از بيني خارج مي شود - به خارج کردن ميکروب ها و ويروس ها از بدن کمک مي کنند.
- مصرف زياد مايعات
دکتر « اسنرت » نوشيدن روزانه 8-6 ليوان آب، آب ميوه، چاي و ديگر مايعات رقيق را پيشنهاد مي کند. با اين کار مي توان مايعات از دست رفته بدن در دوره ي سرماخوردگي را جبران نمود و باعث تسريع خروج عوامل بيماري زا و آلودگي از بدن شد.
- ترک سيگار
کشيدن سيگار موجب تحريک بيشتر گلو که خود در اثر سرماخوردگي تحريک شده، مي گردد. به علاوه سيگار مانع از عملکرد صحيح مژک ها که با حرکت دايمي خود وظيفه ي خارج کردن ميکروب ها را از ريه ها و حلق به عهده دارند، مي شود. بنابراين اگر نمي توانيد سيگار را به طور کامل ترک کنيد، حداقل از کشيدن آن در دوره ي بيماري بپرهيزيد.
- تسکين با آب نمک
با سه بار غرغره ي روزانه گلو - صبح، ظهر و شب - با آب نمک، مي توان مانع از تحريک گلو شد. يک قاشق چاي خوري نمک را در يک ليوان آب گرم حل کنيد و سپس گلو را با آن شستشو دهيد.
- عرق خرما
با نوشيدن مقداري عرق خرماي داغ مي توان به رفع احتقاق بيني جهت داشتن خوابي راحت هنگام شب کمک کرد.
- استفاده از آب داغ
گرفتن دوش آب داغ به رفع احتقاق بيني کمک مي کند. يا مي توان مقداري آب در داخل کتري يا قابلمه اي ريخت و آن را روي اجاق گاز گذاشت تا به جوش آيد. سپس شعله را خاموش کنيد حوله اي روي سر خود بياندزايد، سر را روي کتري يا قابلمه ي آب داغ خم کنيد و تا زماني که احتقاق برطرف شود بخار آب را استنشاق نماييد. اين کار به رفع سرفه هاي ناشي از خشکي گلو نيز کمک مي کند.
- چرب کردن بيني
پوست بيني در اثر فين کردن مکرر از بين رفته، زخم مي شود. جهت جلوگيري از اين حالت يک لايه ژل هيدروکربني نرم کننده در اطراف بيني و کمي داخل آن (به وسيله ي گوش پاک کن) استفاده کنيد.
- راه هاي انتقال سرماخوردگي
پس گفتيد که سرماخورده ايد و سرماخوردگي شما نيز به هيچ وجه قصد دست برداشتن از سر شما را ندارد و بسيار مايليد بدانيد که چه کسي يا چه چيزي را بايد مقصر بدانيد؟ يکي از محققان به نام « اليوت ديک » که بيش از 30 سال سابقه ي تحقيق و پژوهش در زمينه ي راه هاي انتقال سرماخوردگي دارد، عوامل بسياري را در انتقال بيماري مؤثر مي داند. اين عوامل عبارتند از:
0 استفاده از غذا يا نوشيدني فرد مبتلا به سرماخوردگي.
- بوسيدن فرد مبتلا به سرماخوردگي.
- نپوشيدن لباس کافي (گرم نگه داشتن بدن) در برابر سرما.
- نشستن بين جمعيت.
- بيرون رفتن از خانه با موهاي خيس.
البته ناقل واقعي هوا است. که ويروس از طريق آن منتقل مي گردد. هنگام سرفه يا عطسه يا تخليه ي بيني توسط فرد مبتلا به سرماخوردگي، ويروس در هوا پخش شده و وارد بدن افراد ديگر مي شود.
- داروهاي شبانه
داروهاي سرماخوردگي بسياري بدون نسخه در داروخانه ها به فروش مي رسند. بعضي از اين داروها علايم خاصي را از بين مي برند. دکتر « وان ارت » مي گويد: « اگر واقعاً در طول روز نياز به مصرف داروهاي سرماخوردگي داريد، از داروهايي استفاده کنيد که اثر کلي بر بدن ندارند و فقط خاص علامتي هستند که شما از آن در عذابيد. از نحوه ي صحيح مصرف اين داروها اطمينان حاصل کنيد. در مورد کودکان از دوز مخصوص آنان استفاده نماييد ». اينک به ذکر چند نکته در اين باره مي پردازيم:
0 براي رفع درد بدن يا قطع تب ناشي از سرماخوردگي از قرص آسپيرين يا استامينوفن استفاده کنيد. اما از دادن آسپيرين به کودکان زير21ماه اجتناب نماييد. آنچه شما آن را سرماخوردگي فرض مي کنيد، ممکن است در حقيقت آنفلوانزا و يا آبله مرغان باشد. تحقيقات نشان داده اند که دادن آسپيرين به کودکان مبتلا به عفونت هاي ويروسي نظير آنچه گفته شد، خطر ابتلا به سندرم راي(4)- يک بيماري نادر ولي شايع بين اطفال که مغز و کبد را مورد هجوم قرار مي دهد- را افزايش مي دهد. اين مطلب در خصوص داروهاي سرماخوردگي حاوي آسپيرين نيز صادق است.
0 جهت بند آوردن عطسه، آبريزش بيني و ريزش اشک از يک داروي آنتي هيستامين که مانع از آزاد شدن هيستامين در بدن و بروز علايمي مثل عطسه و آبريزش مي شود استفاده کنيد. براي اين منظور آنتي هيستامين هايي مانند کلرفنيرآمين، دکس کلرفنيرآمين، برم فنيرآمين و تري پروليدين مصرف نماييد.
هشدار: آنتي هيستامين ها موجب خواب آلودگي مي شوند. بنابراين فقط شب ها و يا حداقل مواقعي که مجبور به رانندگي و يا انجام کارهاي دقيق و حساس نيستند، استفاده نماييد.
0 به منظور رفع احتقاق و گرفتگي بيني از يک داروي ضد احتقاق (دکونژستان) استفاده نماييد. داروهايي که محتوي فنيل پروپانول آمين، فنيل آفرين يا پسودوافدرين مي باشند براي اين منظور مناسبند. هم چنين مي توانيد از قرص سرماخوردگي بزرگسالان يا دکسترو متورفان بدون آسپيرين استفاده کنيد.
0 اسپري هاي و قطره هاي بيني مانند اکسي متازولين، فنيل آفرين و سرماخوردگي اطفال نيز از جمله داروهاي ضد احتقاق مؤثر مي باشند. اما بيش از سه روز نبايد مصرف شوند. مصرف بيش از حد اين داروها موجب ايجاد حالتي به نام اثر « بازگشت احتقاق » مي شود. يعني فرد به شدت و حتي بيش از قبل، دچار احتقاق بيني مي گردد.
0 براي تسکين و کاهش سرفه از شربت ها و قطره هاي ضد سرفه استفاده کنيد. داروهايي که حاوي مواد ضد سرفه اند، نظير دسترومتورفان، ديفن هيدرامين، نوسکاپين براي اين منظور مناسبند.
0 قرص هاي مکيدني نيز اثر ضد سرفه دارند. بسياري از اين قرص ها حاوي مواد بي حس کننده موضعي اند. که اندکي موجب بي حسي گلو مي شوند و به اين ترتيب مانع از سرفه مي گردند. از جمله ي اين داروها مي توان به دکسترو متورفان و ستيل پيريدينيوم کلرايد اشاره کرد.
0 روغن نعناع و کافور نيز اثر تسکين دهنده و خنک کننده دارند و احتمالاً به رفع احتقان و بهبود تنفس به ويژه در طول شب کمک مي کنند. مقداري Vicks Vaporub (حاوي افدرين) يا محصولات مشابه بر روي سينه ي خود بماليد و سپس روي خود را بپوشانيد و راحت بخوابيد.
- ويروس ها را منتشر نکنيد
اگر نياز به سرفه کردن داريد، سرفه کنيد هنگامي که لازم است بيني خود را تخليه کنيد، آن را تخليه کنيد. اما به ياد داشته باشيد که قبل از سرفه يا عطسه کردن، دستمالي جلو دهان و بيني خود بگيريد تا از انتشار ويروس ها در هوا جلوگيري شود. دستمال خود را زود به زود تعويض و دست ها را مرتباً بشوييد. در اين صورت دوستان و افراد خانواده ي شما که مايل به گرفتن بيماري نيستند، از شما سپاسگزار خواهند شد.
روشي متفاوت
- داروها و چاي هاي گياهي
داروهاي گياهي و چاي هاي خاصي وجود دارند که داراي خواص مقابله اي طبيعي در برابر ويروس سرماخوردگي اند. توصيه دو تن از پزشکان در مورد آن ها به قرار زير است:
- گُلد سيل و اکيناسيا (5)
دکتر « السون هاس » مصرف کپسول هاي گياهي نظير گلدن سيل (نوعي گياه از خانواده ي آلاله ها) را توصيه مي کند. وي مي گويد: « کپسول هاي گلدن سيل موجب تحريک کبد، که بخشي از وظيفه ي آن مبارزه با عفونت است مي شود ». به علاوه اين دارو غشاي مخاطي آسيب ديده ي داخل بيني، دهان و حلق را ترميم مي کند. اکيناسيا خون و غدد لنفاوي را تصفيه و پاکسازي مي کند و به اين ترتيب موجب گردش بهتر و بيشتر پادتن که وظيفه ي مبارزه با عوامل بيماري زا و خارج کردن مواد سمي از بدن را به عهده دارند مي شوند. از هر يک از اين دو، روزي 2 کپسول به مدت 2 هفته مصرف نماييد ».
- سير
اين گياه داراي خواص آنتي بيوتيک هاست و مي تواند موجب مرگ عوامل بيماري زا و از بين رفتن سريع علايم سرماخوردگي شود. مصرف 3-2 کپسول سير فاقد چربي روزي سه بار توصيه مي شود.
- چاي ريشه ي شيرين بيان
اين چاي داراي خاصيت بي حس کنندگي است و در نتيجه باعث تسکين گلوي تحريک شده و رفع سرفه مي شود. در طي روز مي توانيد از دم کرده ي (چاي) اين گياه استفاده کنيد.
- چاي هاي ديگر
براي آنکه شب به راحتي بخوابيد، يک فنجان رازک يا سنبل طيب (سنبل کوهي) و يا چاي Celestial Seasonings Sleepytime که همگي خاصيت آرام بخش دارند، دم کنيد. براي گرفتن نتيجه ي بهتر يک قاشق چاي خوري عسل يعني يک هيدروکربن ساده که داراي خاصيت تسکين دهندگي است، به دم کرده ي اين گياهان بيافزاييد.
- مونولوريان (6)
اين اسيد چرب که به شکل کپسول موجود است، طبق نتايج حاصله از تحقيقات، داراي خواص ضد ويروسي است و به سيستم ايمني بدن در مبارزه عليه عوامل بيماري زا کمک مي کند. دکتر« وَن اِرت » مصرف 2 کپسول سه بار در روز همراه غذا را توصيه مي کند.
پي نوشت ها :
1. Cranberry.
2. اين دارو در ايران موجود نيست. «ويراستار پزشکي»
3. پادتن، ماده اي است که سلول هاي دفاعي بدن در برابر سلول ها و مواد بيگانه، از خود ترشح مي کنند. «ويراستار پزشکي»
4. Reye's Syndrom.
5. اين داروها در ايران موجود نيستند. «ويراستار پزشکي»
6. اين دارو در ايران موجود نيست. «ويراستار پزشکي»
تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم