نگاهي به فلسفه ي سياسي توماس آكويناس

متأله و متفكر قرون وسطايي بود كه انديشه ي ارسطويي را احيا كرد و فلسفه اي سياسي بر مبناي حقوق طبيعي بنياد نهاد. مهم ترين اثر او جامع الاهيات (‌Summa Theologia ) دربردارنده ي تفسيري معظم از مباني كلامي و فلسفي دولت است. او از چهارگونه قانون سخن مي گويد: ‌قانون ابدي، قانون طبيعي، قانون الاهي و قانون موضوعه. مسئله ي اصلي چگونگي رابطه ميان قانون بشري ( قانون وضعي ) و قانون طبيعي است كه خداوند آن را معين مي كند. اگر ميان اين دو نوع قانون تعارضي باشد، قانون وضعي الزام آور نخواهد بود؛ يعني آمريت زميني بايد با قيود قانون طبيعي محدود شود. از اين رو، توماس آكويناس، علي رغم ارسطوگرايي اش، بيشتر شبيه جان لاك و نظريه پردازان حقوق طبيعي به نظر مي آيد كه تقريباً تفسيري ليبرال از حكومت محدود ارائه مي كنند.
امروزه نظريه ي جنگ عادلانه ي توماس آكويناس بيش از ساير بخش هاي انديشه ي وي مورد توجه و بحث قرار مي گيرد. او به طور نامتعارفي مي كوشد حقوق طبيعي را براي تنظيم روابط بين دولت ها به كار بندد، و بدين ترتيب مبنايي براي جنگ عادلانه ميان دولت هاي متخاصم بيان مي دارد. سپس ميان توجيه اقدام به جنگ ( jus ad bellum ) و موجه بودن اقدامات مختلف در جنگ ( jus in bello ) تفكيك حائز اهميتي قائل مي شود كه هنوز دغدغه ي اوليه ي نظريه پردازان و سياستمداران به شمار مي آيد.
منبع مقاله :
پايك، جان، (1391)، فرهنگ اصطلاحات فلسفه ي سياسي، مترجمان: سيد محمدعلي تقوي- محمدجواد رنجكش، تهران: نشر مركز، چاپ اول