عددابجدی: 88 الحلیم به معنی کسی است که شتاب نمی کند در عقوبت کسانی که نافرمانی او می کنند با وجود قدرت او بر عقوبت و کسی است که عفو می فرماید از گناهان با قدرت بر انتقام. و مخفی نماند که خداوند جلّ جلاله حلم نمی کند مگر در موضع حلم و عفو نمی فرماید مگر در موضع عفو و الّا خلاف حکمت لازم آید. او سبحانه و تعالی "حکیم علی الاطلاق" است؛ «وَاعلَم انَّکَ اَنتَ اَرحَمُ الرّاحِمینَ فی مَوضِعِ العَفوِ وَالرَّحمَةِ وَ اَشَدُّ المُعاقبینَ فی مَوضِعِ النَّکالِ وَالنَّقَمَةِ».
|
ح |
ل |
ی |
م |
|
م |
ح |
ی |
ل |
|
ل |
م |
ی |
ح |
شکل شماره(1)
|
ح |
ل |
ی |
م |
|
ی |
م |
ح |
ل |
|
م |
ی |
ل |
ح |
|
ل |
ح |
م |
ی |
شکل شماره(2)
|
14 |
28 |
25 |
21 |
|
26 |
20 |
15 |
27 |
|
19 |
23 |
30 |
16 |
|
29 |
17 |
18 |
24 |
شکل شماره(3)
.jpg "آشنایی با نام های خداوند: الحلیم")
شکل شماره (4)
پژوهه در مفهوم الحلیم از مترجم
«الحلیم» به معنی «بردبار» از اسمای خداوند می باشد که در قرآن کریم یازده بار ذکر شده است و وزن صرفی آن-صفت مشبهه- دلالت بر دوام آن دارد. از یازده بار تکرار این اسم در قرآن، شش بار با اسم غفور، سه بار با اسم علیم، یک بار با اسم شکور، سه بار با اسم علیم ویک بار دیگر با اسم غنیّ آمده است. واژه ی «حلیم» غیر از یازده بار در مورد خداوند، در چهار موضع که به صورت توصیفی برای "ابراهیم" و فرزندانش و نیز "شعیب" در کلام "خداوند" آمده است. بنا به گزارش امام فخر رازی تحلیل حقیقت حلم به شرح زیر می باشد: اگر کسی عجله به انتقام نکند ولی قصد انتقام داشته باشد، «حَقود» نامیده می شود و اگر کسی بر این قصد باشد که انتقام نگیرد و آن را اظهار نکند، «حلیم» نامیده می شود.اطلاق صفت حلم بر خداوند و بر انسان متفاوت است، چه انسان در ظهور صفت حلم با انفعال از صفت، بردباری نشان می دهد. در حالی که خداوند از اصل فعل مطلقاً منفعل نمی گردد. پس سلب انفعال در خداوند سلب بسیط در انسان سلب مرکّب می باشد.
مقام «حلم» در نوع کامل خود اختصاص به ذات اقدس الهی دارد و اوست که همه نوع ظلم و تعدّی و گناه را از بندگان سرکش خود می بیند ولی در کمال قدرت در مقام انتقام برنمی آید و با صبری که فقط در خور شأن خداییش است در موقع مناسب سزای ستمکار را می دهد.
خدا شما را به قَسم های بیهوده بازخواست نمی کند ولی به آنچه دلهایتان کرده بازخواست می کند و خدا آمرزگار و بردبار است. «بقره/225»
اگر خداوند این مردم را به ظلمشان مؤاخذه می کرد روی زمین جنبده ای باقی نمی ماند ولی تا مدّتی معین مهلتشان می دهد. «نحل/61»
«حلم» را به معنی «بردباری در راه رسیدن به یک هدف مقدس» نیز معنا کرده اند و «حلیم» به کسی گفته می شود که در عین توانایی در هیچ کاری قبل از وقتش شتاب نمی کند و در کیفر مجرمان عجله ای به خرج نمی دهد، روحی بزرگ دارد و بر احساسات خویش مسلط است. «راغب» در «مفردات» واژه ی «حِلم» را به معنی «خویشتنداری به هنگام هیجان غضب» دانسته است و از آن جا که این حالت از عقل و خرد ناشی می شود، گاه به معنی «عقل و خرد» نیز به کار رفته، وگرنه معنی حقیقی «حِلم» همان است که در اوّل بحث مطرح گردید.
نویسنده: ملاحبیب الله شریف کاشانی
مترجم و شارح: استاد محمد رسول دریایی
مترجم و شارح: استاد محمد رسول دریایی
منبع: شریف کاشانی، ملاحبیب الله؛ (1383)، خواص و مفاهیم اسماء الله الحُسنی(نامهای زیبای خداوند)، ترجمه ی محمدرسول دریایی، تهران: نشر صائب، چاپ ششم
