پرسش :
آيا امکان دارد که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله ـ با اين همه جنگ و جدال و تعدد زوجات و مشغله بسیار امر رسالت خود را به سرانجام رسانده باشند؟
پاسخ :
مگر نه اين است که پيامبر گرامي اسلام معصوم بوده و هيچ گونه خطايي از وي سر نزده و همه کارهايش با اذن و دستور خداوند متعال بوده است. امّا دلیل ما مبني بر این که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ معصوم است، ؟
خداوند متعال در قرآن کريم مي فرمايند: پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هرگز از روي هوای نفس سخن نمي گويد، آنچه مي گويد چيزي جز وحي که بر او نازل شده نيست.[1] پس اوّلين پاسخي که در اين رابطه مي توان داد اين است که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ معصوم بوده و تمامي کارهايش به اذن و دستور الهي بوده و هيچ گونه هوي و هوسي در اعمال حضرت وجود ندارد.
جنگ هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ
با بررسي دقيق و تاريخي جنگ ها پي مي بريم که اکثر جنگ هایي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که با مشرکین در تاریخ ثبت شده است بدون رویارویی مستقیم با دشمن ، خاتمه يافته است. امّا از آنجا که مسلمانان با نيت جنگ حرکت کرده اند، با وجود عدم درگيري، باز هم نام جنگ بر آنها اطلاق شده است. برخي افراد مغرض، تنها با بر شمردن تعداد زياد آنها و بدون بررسي علل و چگونگی وقوع آنها و يا با استناد به منابع غير معتبر سعي در خدشه دار نمودن چهره پيامبر رحمت نموده اند، در حالي که مسلمان آگاه، بدون تحقيق و بررسي، چيزي را تأييد و يا تکذيب نمي کنند. با نگاهي کوتاه به سيره آن حضرت روشن مي گردد که جنگ هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دفاعي و در راستاي رسالت بوده مرحوم علامه طباطبايي مي نويسد: اگر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را به حال خود گذاشته بودند، هرگز فرمان جنگي را صادر نمي کرد و اين جنگ هايي که در اسلام واقع شد، همه به ايشان تحمیل شده است.[2]
هر زمان که جنگي بر آن حضرت تحميل مي شد پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قبل از درگيري با دشمن به رزمندگان مي فرمود: با تقوا و خويشتن دار باشيد... به مردم عادي، تعرضي ننماييد، آنان را نکشيد و مزاحمشان نشويد، زنان و کودکان را از دم شمشير نگذرانيد، درختي را قطع نکنيد و ساختماني که موجب رفاه و آسايش مردم است ويران نسازيد.[3]
يکي از صاحب نظران غربي به نام «آرامسترانگ» در مورد شخصيت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي گويد: بيشتر تلاش پيامبر صرف جلوگيري از برخوردهاي وحشيانه گرديد... آن حضرت صلح طلب واقعي بود، زيرا جان و اعتقاد نزديک ترين ياران خود را در جريان صلح با مکه به گرو گذاشت تا اين اتحاد بدون خون ريزي به انجام رسد، آگاهي از زندگي واقعي حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در اين مقطع خطرناک تاريخ بشري لازم است و نبايد اجازه داد که متعصبان خيره سربا تحريف زندگي پيامبر به نفع خود از آن استفاده کنند.[4]
لازم به ذکر است وجود مبارک پيامبر گرامي اسلام وقف اسلام و رسالت الهي بود، بنابراين تمامي کارهاي ايشان مثل جنگ نيز در همين راستا بوده است.
اگر نگاهي کوتاه به جنگ هاي حضرت بياندازيم روشن مي گردد که اين جنگ ها يا دفاعي و بر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تحميل شده بوده اند مثل جنگ احزاب و بني المصطلق و يا در راستاي تبليغ اسلام و هدايت آنان صورت گرفته مثل جنگ موته و يا براي دفع فتنه اي و کارشکني هايي که از سوي مشرکين و يا يهوديان بر مسلمانان صورت مي گرفت، بوده است مثل جنگ بني نصير، بني قريظه و خيبر، با توجه به اين نکات در زندگي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به وضوح روشن مي شود که تمام رفتار حضرت طبيعي و بر اساس هدايت الهي و مديريت و درايت شخص حضرت در راستاي رسالت بوده و جدا از رسالت نبوده است.
1. زندگي در عصر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به پيچيدگي امروز نبوده که تصور شود پيامبر با مشاغل فراوان از امر رسالت باز بماند،
2. خداوند از آن حضرت پشتيباني حمايت مي کرد وهر جا نياز به ياري فوق العاده بود ملائکه الهي در خدمت حضرت بودند، مانند مواردي که در جنگ ها به حضرت یاری رساندند.[5]
3. از طرفي مدت جنگ ها نيز کوتاه بود و در کنار آن پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به نوبت از همسران خود را در برخي از جنگ ها به همراه داشت.
4. نظم دقيق پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در زندگي بهترین ابزار در مواجهه با مشکلات بود .آن حضرت به حدي دقيق و منظم بود که اشياء و لوازم خود را نامگذاري کرده بود.[6] روشن است که نظم در کارها بهترين راه اداره امور است، درباره همسران نيز آن گونه که تصور مي شود نبود، خانه هاي همسران به ترتيب در کنار مسجد بود و محل حکومت پيامبر نيز مسجد بود و هر شب در منزل يکي از همسران حاضر مي شد.
5. مهرباني و محبت زايد الوصف پيامبر با مردم و رفتار اجتماعي منطقي حضرت از اسباب موفقيت در مديريت کشور اسلام بود از اينرو خداوند اخلاق و رفتار او و مهرباني بيش از حدش را در امر رسالت مورد تحسين قرار داده و مي فرمايد: وَإِنَّک لَعَلي خُلُقٍ عَظِيمٍ[7]. بنابراين مديريت پيامبر به نحو شايسته بود.
6. علاوه بر اينها در امور سياسي و نظامي و جنگ ها هميشه حضور نداشت گاهي فرماندهاني انتخاب مي کرد و به آنان مأموريت هاي نظامي داد، در چند جنگ حاضر شد و بيشتر اين جنگ ها بدون درگيري بوده است.
7. علاوه بر اين پيامبر وزير و مشاوري چون امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ داشت و به او در تمام کارها و جنگ ها ياري مي کرد، مشاوري مثل سلمان فارسي داشت که دانشمندی ايراني بود. در نتيجه با وجود این توانمندي ها هيچ مشکلي براي پيامبر در اداره جامعه و انجام رسالت وجود نداشته است.
درباره ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ
1. ازدواج هاي پيامبر اسلام جنبه هاي سياسي، اجتماعي و عاطفي داشته و در حقيقت جزئي از برنامه رسالت الهي آن حضرت بوده است لازم به ذکر است اکثر ازدواج هاي متعدد آن حضرت در 13 سال آخر عمر، يعني حد فاصل سنين 50 تا 63 سالگي رخ داد؛ و روشن است که همان گونه که اشاره شد، اين ازدواج ها داراي عوامل گوناگون ديني، سياسي، اجتماعي و اقتصادي بوده و براي حل مشکلات جاري بود، زيرا سن 50 سالگي اقتضايي براي خوش گذراني جنسي مرد ندارد و علاوه بر اين که بسياري از زناني که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با آنان ازدواج کرد بيوه بودند؛ جز يک نفر و اکثرا از جهت سني بالا و حتي پير بودند و برخي از اين زنان بارها با ناسازگاري ها و حسادت هاي زنانه، پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را مي آزردند.[8]
اگر به دقت به سيره و تاريخ آن حضرت نگاه کنيم روشن مي شود که اين روش و اين نوع ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روش شهوت رانان نيست بلکه در راستاي نبوت و مديريت اجتماعي و دعوتش بود.
2. ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در برخي موارد جنبه سياسي داشته و براي کاستن از دشمني، يا ايمان آوردن و يا طرح دوستي و جلب محبت و علاقه اشخاص و قبايل به اسلام بوده است که حتي گاهي به خاطر اين ازدواج ها تمام افراد يک قبيله مسلمان مي شدند از جمله اين ازدواج ها، ازدواج پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با صفيه دختر رئيس قبيله بني نضير، ازدواج با حفصه دختر عمر و ازدواج با جريره دختر حارث است.[9]
3. از آن جا که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با عده اي معدود بر ضد تمام عقايد خرافي دوران خود قيام کرد و به طور طبيعي تمام اقوام و قبيله هاي مختلف آن محيط بر ضد او بسيج شده بودند و پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ براي اين که از گزند برخي اشخاص و قبايل در امان باشد از طريق ازدواج، با آنان رابطه خويشاوندي که محکم ترين رابطه در ميان عرب جاهلي بود، برقرار مي کرد.[10] تا نيروي لازم را در مقابل دشمنان از طريق پيوندها داشته باشد.
4. برخي ديگر از ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به خاطر اصلاح آداب و رسوم غلط جاهلي بوده است مانند ازدواج با زينب که قرآن مجيد به آن اشاره نموده است.[11]
5. برخي ديگر از ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به خاطر تأمين نياز اقتصادي بيوه زنان بي سرپرست انجام مي گرفت به خصوص افرادي که سرپرست خود را به خاطر اسلام و نبرد با دشمنان از دست داده بودند مثل «سوده» و «ام سلمه»، زيرا آن ها بعد از شهادت همسرانشان کسي را نداشتند تا حامي آنها باشد.
6. دلجويي از زنان، به دليل آسيب هايي که آنان به خاطر پذيرش اسلام متحمل شدند مانند ازدواج پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با «ام حبيبه» که دختر ابوسفيان بود.
7. آزاد سازي اسيران و بردگان مانند ازدواج با جويريه.[12] وقتي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ جويريه را به ازدواج خود در آورد مسلمانان به خاطر خويشاوندي قبيله جويريه با پيامبر همه اسيران را آزاد کردند. و همه آنان به خاطر اين لطف مسلمان شدند بنابراين ازدواج ها نيز در راستاي اداره جامعه و رسالت پيامبر بوده.
در پايان به اعتراف برخي از مستشرقين در اين باره اشاره مي شود:
الف) جان ديون پورت انگليسي مي گويد: با اين که در آن زمان، زياد زن گرفتن کار بدي نبوده ولي با اين حال حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تا پنجاه سالگي با يک زن زندگي کرد و تا خديجه زنده بود، زن ديگري نگرفت آيا ممکن است کسي شهوت ران باشد و هيچ مانعي هم براي زن گرفتن در کار نباشد، با اين حال با يک زن زندگي کند، آن هم با زني که سن بالايي داشته است.
ب) ترماس کارلايل مي گويد: به رغم دشمنان، حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هرگز شهوت پرست نبود و اين تهمت، بي انصافي است.[13]
بنابراين روشن مي گردد که تمامي کارهاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ چه جنگ و ازدواج ها و... همگي در راستاي نبوت و رسالت الهي ايشان صورت مي گرفت، يعني هيچ گاه از روي هوي و هوس نبوده و بلکه با اذن الهي بوده است حتي اين که در سال هاي آخر زندگي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ازدواج با زنان بر آن حضرت حرام شد.[14] اين خود شاهدي ديگر است بر اين که همه ازدواج ها به دستور خداوند و بر مصالح سياسي، اجتماعي، اقتصادي صورت مي گرفته است.
در نتيجه پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در زندگي خود چيزي غير از وظيفه الهي رسالت نداشت و به همين خاطر بود که توانست فرهنگ جاهلي را تبديل به فرهنگي نمايد که پس از اندک زمان تمام جهان را بگيرد. و تمدن بزرگي بنام تمدن اسلام به وجود آورد که همین تمدن توانست تمام تمدن ها را تحت تأثيرخود قرار داد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ رسول مهر، پژوهشي درباره ازدواج هاي رسول مکرم اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، محمد محسن خادمي.
2ـ بررسي جنگ هاي صدر اسلام، کاظم سعيد پور.
پی نوشتها:
[1]. نجم / 3 و 4.
[2]. طباطبايي، تفسير الميزان، ترجمه موسوي همداني، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه،ج4، ص261.
[3]. ماهنامه سياحت غرب، پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از نگاه متفکران غربي، حسين پاشا، شماره 38.
[4]. حر عاملي، وسائل الشيعه، تهران، مکتبة الاسلاميه، چاپ ششم، 1403ق، ج15، ص168، ج11، ص48.
[5]. انفال / 9.
[6]. سيره ابن اسحق، ج2، ص222.
[7]. قلم / 4.
[8]. تحريم / 1 ـ 5.
[9]. سبحاني، جعفر، فروغ ابديت، قم، دفتر تبليغات اسلامي، ج2، ص171.
[10]. مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ج17، ص381 و 382.
[11]. احزاب / 37 و 38.
[12]. طباطبايي، همان، ج4، ص195.
[13]. عقيقي بخشايشي، همسران رسول خدا، قم، دارالتبليغ اسلامي، 1352ش، ص78.
[14]. احزاب / 52.
منبع: اندیشه قم
مگر نه اين است که پيامبر گرامي اسلام معصوم بوده و هيچ گونه خطايي از وي سر نزده و همه کارهايش با اذن و دستور خداوند متعال بوده است. امّا دلیل ما مبني بر این که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ معصوم است، ؟
خداوند متعال در قرآن کريم مي فرمايند: پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هرگز از روي هوای نفس سخن نمي گويد، آنچه مي گويد چيزي جز وحي که بر او نازل شده نيست.[1] پس اوّلين پاسخي که در اين رابطه مي توان داد اين است که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ معصوم بوده و تمامي کارهايش به اذن و دستور الهي بوده و هيچ گونه هوي و هوسي در اعمال حضرت وجود ندارد.
جنگ هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ
با بررسي دقيق و تاريخي جنگ ها پي مي بريم که اکثر جنگ هایي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که با مشرکین در تاریخ ثبت شده است بدون رویارویی مستقیم با دشمن ، خاتمه يافته است. امّا از آنجا که مسلمانان با نيت جنگ حرکت کرده اند، با وجود عدم درگيري، باز هم نام جنگ بر آنها اطلاق شده است. برخي افراد مغرض، تنها با بر شمردن تعداد زياد آنها و بدون بررسي علل و چگونگی وقوع آنها و يا با استناد به منابع غير معتبر سعي در خدشه دار نمودن چهره پيامبر رحمت نموده اند، در حالي که مسلمان آگاه، بدون تحقيق و بررسي، چيزي را تأييد و يا تکذيب نمي کنند. با نگاهي کوتاه به سيره آن حضرت روشن مي گردد که جنگ هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دفاعي و در راستاي رسالت بوده مرحوم علامه طباطبايي مي نويسد: اگر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را به حال خود گذاشته بودند، هرگز فرمان جنگي را صادر نمي کرد و اين جنگ هايي که در اسلام واقع شد، همه به ايشان تحمیل شده است.[2]
هر زمان که جنگي بر آن حضرت تحميل مي شد پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قبل از درگيري با دشمن به رزمندگان مي فرمود: با تقوا و خويشتن دار باشيد... به مردم عادي، تعرضي ننماييد، آنان را نکشيد و مزاحمشان نشويد، زنان و کودکان را از دم شمشير نگذرانيد، درختي را قطع نکنيد و ساختماني که موجب رفاه و آسايش مردم است ويران نسازيد.[3]
يکي از صاحب نظران غربي به نام «آرامسترانگ» در مورد شخصيت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي گويد: بيشتر تلاش پيامبر صرف جلوگيري از برخوردهاي وحشيانه گرديد... آن حضرت صلح طلب واقعي بود، زيرا جان و اعتقاد نزديک ترين ياران خود را در جريان صلح با مکه به گرو گذاشت تا اين اتحاد بدون خون ريزي به انجام رسد، آگاهي از زندگي واقعي حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در اين مقطع خطرناک تاريخ بشري لازم است و نبايد اجازه داد که متعصبان خيره سربا تحريف زندگي پيامبر به نفع خود از آن استفاده کنند.[4]
لازم به ذکر است وجود مبارک پيامبر گرامي اسلام وقف اسلام و رسالت الهي بود، بنابراين تمامي کارهاي ايشان مثل جنگ نيز در همين راستا بوده است.
اگر نگاهي کوتاه به جنگ هاي حضرت بياندازيم روشن مي گردد که اين جنگ ها يا دفاعي و بر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تحميل شده بوده اند مثل جنگ احزاب و بني المصطلق و يا در راستاي تبليغ اسلام و هدايت آنان صورت گرفته مثل جنگ موته و يا براي دفع فتنه اي و کارشکني هايي که از سوي مشرکين و يا يهوديان بر مسلمانان صورت مي گرفت، بوده است مثل جنگ بني نصير، بني قريظه و خيبر، با توجه به اين نکات در زندگي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به وضوح روشن مي شود که تمام رفتار حضرت طبيعي و بر اساس هدايت الهي و مديريت و درايت شخص حضرت در راستاي رسالت بوده و جدا از رسالت نبوده است.
1. زندگي در عصر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به پيچيدگي امروز نبوده که تصور شود پيامبر با مشاغل فراوان از امر رسالت باز بماند،
2. خداوند از آن حضرت پشتيباني حمايت مي کرد وهر جا نياز به ياري فوق العاده بود ملائکه الهي در خدمت حضرت بودند، مانند مواردي که در جنگ ها به حضرت یاری رساندند.[5]
3. از طرفي مدت جنگ ها نيز کوتاه بود و در کنار آن پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به نوبت از همسران خود را در برخي از جنگ ها به همراه داشت.
4. نظم دقيق پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در زندگي بهترین ابزار در مواجهه با مشکلات بود .آن حضرت به حدي دقيق و منظم بود که اشياء و لوازم خود را نامگذاري کرده بود.[6] روشن است که نظم در کارها بهترين راه اداره امور است، درباره همسران نيز آن گونه که تصور مي شود نبود، خانه هاي همسران به ترتيب در کنار مسجد بود و محل حکومت پيامبر نيز مسجد بود و هر شب در منزل يکي از همسران حاضر مي شد.
5. مهرباني و محبت زايد الوصف پيامبر با مردم و رفتار اجتماعي منطقي حضرت از اسباب موفقيت در مديريت کشور اسلام بود از اينرو خداوند اخلاق و رفتار او و مهرباني بيش از حدش را در امر رسالت مورد تحسين قرار داده و مي فرمايد: وَإِنَّک لَعَلي خُلُقٍ عَظِيمٍ[7]. بنابراين مديريت پيامبر به نحو شايسته بود.
6. علاوه بر اينها در امور سياسي و نظامي و جنگ ها هميشه حضور نداشت گاهي فرماندهاني انتخاب مي کرد و به آنان مأموريت هاي نظامي داد، در چند جنگ حاضر شد و بيشتر اين جنگ ها بدون درگيري بوده است.
7. علاوه بر اين پيامبر وزير و مشاوري چون امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ داشت و به او در تمام کارها و جنگ ها ياري مي کرد، مشاوري مثل سلمان فارسي داشت که دانشمندی ايراني بود. در نتيجه با وجود این توانمندي ها هيچ مشکلي براي پيامبر در اداره جامعه و انجام رسالت وجود نداشته است.
درباره ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ
1. ازدواج هاي پيامبر اسلام جنبه هاي سياسي، اجتماعي و عاطفي داشته و در حقيقت جزئي از برنامه رسالت الهي آن حضرت بوده است لازم به ذکر است اکثر ازدواج هاي متعدد آن حضرت در 13 سال آخر عمر، يعني حد فاصل سنين 50 تا 63 سالگي رخ داد؛ و روشن است که همان گونه که اشاره شد، اين ازدواج ها داراي عوامل گوناگون ديني، سياسي، اجتماعي و اقتصادي بوده و براي حل مشکلات جاري بود، زيرا سن 50 سالگي اقتضايي براي خوش گذراني جنسي مرد ندارد و علاوه بر اين که بسياري از زناني که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با آنان ازدواج کرد بيوه بودند؛ جز يک نفر و اکثرا از جهت سني بالا و حتي پير بودند و برخي از اين زنان بارها با ناسازگاري ها و حسادت هاي زنانه، پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را مي آزردند.[8]
اگر به دقت به سيره و تاريخ آن حضرت نگاه کنيم روشن مي شود که اين روش و اين نوع ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روش شهوت رانان نيست بلکه در راستاي نبوت و مديريت اجتماعي و دعوتش بود.
2. ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در برخي موارد جنبه سياسي داشته و براي کاستن از دشمني، يا ايمان آوردن و يا طرح دوستي و جلب محبت و علاقه اشخاص و قبايل به اسلام بوده است که حتي گاهي به خاطر اين ازدواج ها تمام افراد يک قبيله مسلمان مي شدند از جمله اين ازدواج ها، ازدواج پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با صفيه دختر رئيس قبيله بني نضير، ازدواج با حفصه دختر عمر و ازدواج با جريره دختر حارث است.[9]
3. از آن جا که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با عده اي معدود بر ضد تمام عقايد خرافي دوران خود قيام کرد و به طور طبيعي تمام اقوام و قبيله هاي مختلف آن محيط بر ضد او بسيج شده بودند و پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ براي اين که از گزند برخي اشخاص و قبايل در امان باشد از طريق ازدواج، با آنان رابطه خويشاوندي که محکم ترين رابطه در ميان عرب جاهلي بود، برقرار مي کرد.[10] تا نيروي لازم را در مقابل دشمنان از طريق پيوندها داشته باشد.
4. برخي ديگر از ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به خاطر اصلاح آداب و رسوم غلط جاهلي بوده است مانند ازدواج با زينب که قرآن مجيد به آن اشاره نموده است.[11]
5. برخي ديگر از ازدواج هاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به خاطر تأمين نياز اقتصادي بيوه زنان بي سرپرست انجام مي گرفت به خصوص افرادي که سرپرست خود را به خاطر اسلام و نبرد با دشمنان از دست داده بودند مثل «سوده» و «ام سلمه»، زيرا آن ها بعد از شهادت همسرانشان کسي را نداشتند تا حامي آنها باشد.
6. دلجويي از زنان، به دليل آسيب هايي که آنان به خاطر پذيرش اسلام متحمل شدند مانند ازدواج پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با «ام حبيبه» که دختر ابوسفيان بود.
7. آزاد سازي اسيران و بردگان مانند ازدواج با جويريه.[12] وقتي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ جويريه را به ازدواج خود در آورد مسلمانان به خاطر خويشاوندي قبيله جويريه با پيامبر همه اسيران را آزاد کردند. و همه آنان به خاطر اين لطف مسلمان شدند بنابراين ازدواج ها نيز در راستاي اداره جامعه و رسالت پيامبر بوده.
در پايان به اعتراف برخي از مستشرقين در اين باره اشاره مي شود:
الف) جان ديون پورت انگليسي مي گويد: با اين که در آن زمان، زياد زن گرفتن کار بدي نبوده ولي با اين حال حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تا پنجاه سالگي با يک زن زندگي کرد و تا خديجه زنده بود، زن ديگري نگرفت آيا ممکن است کسي شهوت ران باشد و هيچ مانعي هم براي زن گرفتن در کار نباشد، با اين حال با يک زن زندگي کند، آن هم با زني که سن بالايي داشته است.
ب) ترماس کارلايل مي گويد: به رغم دشمنان، حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هرگز شهوت پرست نبود و اين تهمت، بي انصافي است.[13]
بنابراين روشن مي گردد که تمامي کارهاي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ چه جنگ و ازدواج ها و... همگي در راستاي نبوت و رسالت الهي ايشان صورت مي گرفت، يعني هيچ گاه از روي هوي و هوس نبوده و بلکه با اذن الهي بوده است حتي اين که در سال هاي آخر زندگي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ازدواج با زنان بر آن حضرت حرام شد.[14] اين خود شاهدي ديگر است بر اين که همه ازدواج ها به دستور خداوند و بر مصالح سياسي، اجتماعي، اقتصادي صورت مي گرفته است.
در نتيجه پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در زندگي خود چيزي غير از وظيفه الهي رسالت نداشت و به همين خاطر بود که توانست فرهنگ جاهلي را تبديل به فرهنگي نمايد که پس از اندک زمان تمام جهان را بگيرد. و تمدن بزرگي بنام تمدن اسلام به وجود آورد که همین تمدن توانست تمام تمدن ها را تحت تأثيرخود قرار داد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ رسول مهر، پژوهشي درباره ازدواج هاي رسول مکرم اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، محمد محسن خادمي.
2ـ بررسي جنگ هاي صدر اسلام، کاظم سعيد پور.
پی نوشتها:
[1]. نجم / 3 و 4.
[2]. طباطبايي، تفسير الميزان، ترجمه موسوي همداني، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه،ج4، ص261.
[3]. ماهنامه سياحت غرب، پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از نگاه متفکران غربي، حسين پاشا، شماره 38.
[4]. حر عاملي، وسائل الشيعه، تهران، مکتبة الاسلاميه، چاپ ششم، 1403ق، ج15، ص168، ج11، ص48.
[5]. انفال / 9.
[6]. سيره ابن اسحق، ج2، ص222.
[7]. قلم / 4.
[8]. تحريم / 1 ـ 5.
[9]. سبحاني، جعفر، فروغ ابديت، قم، دفتر تبليغات اسلامي، ج2، ص171.
[10]. مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ج17، ص381 و 382.
[11]. احزاب / 37 و 38.
[12]. طباطبايي، همان، ج4، ص195.
[13]. عقيقي بخشايشي، همسران رسول خدا، قم، دارالتبليغ اسلامي، 1352ش، ص78.
[14]. احزاب / 52.
منبع: اندیشه قم
