جایگاه غیبت در بین رذایل اخلاقی

پرسش :

«غیبت» در بین رذایل اخلاقی از چه جایگاهی برخوردار است؟

پاسخ :
غیبت از شایع ترین، زشت ترین و خطرناک ترین مفاسد اخلاقى است که سبب هتک حیثیّت افراد، کشف اسرار، اشاعه فحشاء و جسور ساختن گنهکاران در گناهانشان و سرانجام موجب تزلزل پایه هاى اعتماد در زندگى اجتماعى می شود.

بى شک بسیارى از مردم، نقطه ضعف هایى دارند که غالباً مخفی و پنهان است، حال اگر این عیوب و نقطه ضعف ها آشکار گردد، اعتماد عمومى سلب شده و مفاسد متعددى جامعه را فرا می گیرد؛ به همین دلیل اسلام از آن شدیداً نهى می کند و در کتب علماى اخلاق از غیبت به عنوان یکى از بدترین آفات زبان یاد می شود [هر چند غیبت منحصر به زبان نیست از طریق قلم یا اشارات دست و چشم و ابرو نیز انجام مى شود]. و از آنجا که بدون پرهیز از این رذیله اخلاقى هرگز انسان در مسیر قرب الى الله به جایى نمى رسد و در جامعه انسانى روح صلاح و سعادت حاکم نمی شود، از این رو باید براى آن اهمیت فوق العاده قائل شد.

گذاشتن لقب هاى زشت بر یکدیگر که غالباً در غیاب اشخاص صورت می گیرد، از شاخه هاى غیبت محسوب می شود. نقطه مقابل غیبت «حفظ الغیب» است؛ یعنی انسان در پشت سر اشخاص از آنها به نیکى یاد کند و اگر کسى از آنها غیبت کند به دفاع از حیثیت آنها برخواسته و با تعبیرات مختلفى آبروى او را حفظ کند و این یکى از فضایل مهم اخلاقى است که برکات زیادى را براى فرد و جامعه همراه دارد.

منبع: اخلاق در قرآن‏، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسه امام على بن ابى طالب (علیه السلام)، قم‏، 1377 ش،‏ چاپ اول‏، ج 3، ص 97.