نحس بودن برخی ایام از نگاه قرآن

پرسش :

آیا در فرهنگ اسلام و ادبیات قرآن و روایات تعبیر سعد و نحس برای ایام و زمان‌ها وجود دارد و در این باره تصریحی شده است؟

پاسخ :

پاسخ از  حجت الاسلام محمدرضا جواهری، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد:

سعد و نحس از واژه‌های متضاد در فرهنگ اسلامی هستند که در احادیث و آموزه‌های روایی به کار رفته اند؛ برای مثال در قرآن سخن از یوم نحس وجود دارد و این تعبیر در مصحف شریف به کار رفته است که این نشان می‌دهد چنین تعبیری در تاریخ زندگی بشر صحت دارد یعنی همان طور که ایامُ الله داریم ایام نحسات نیز داریم.

برای مثال در سوره مبارکه فصلت آیه ۱۶ به ایام نحس اشاره شده و می‌فرماید: «فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحًا صَرْصَرًا فِی أَیَّامٍ نَّحِسَاتٍ لِّنُذِیقَهُمْ عَذَابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَخْزَى وَهُمْ لَا یُنصَرُونَ»

اینجا صحبت از روز‌های نحسی است که عذاب الهی بر گروهی از انسان‌های فاسد، مشرک و منافق نازل شده است؛ و یا خداوند متعال در سوره مبارکه قمر آیه ۱۹ نیز فرموده است: «إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحًا صَرْصَرًا فِی یَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ»

بنابراین، یوم نحس که در برابر یوم سعد است در قرآن و حدیث کاربرد داشته است البته باید کارکرد‌های این دو واژه را شناخت و درس‌های آن را فرا گرفت.

باید توجه داشت ذات ایام، هفته ها، ماه‌ها و تاریخ زندگی بشر قطعا نحس و شوم نیست بلکه زمان در تاریخ ظرفی است برای انجام کار‌ها و این رفتار‌های آزاردهنده و اندوهبار انسان اند که عامل نحس شمردن زمان می‌شوند به عبارت بهتر حوادث و رخداد‌های بزرگ و منفیِ انسانی می‌تواند زمانی را نحس کرده و از سعد بودن آن جلوگیری کنند.

بنابراین، ذات ایام بد و نحس نیست بلکه باید دید در روز‌هایی که معروف به نحس و شوم شده اند چه کار‌هایی انجام شده و چه اتفاقاتی رخ داده که زمینه چه تعبیری را فراهم کرده است.

در ادبیات قرآن روز‌هایی که عذاب الهی بر گروهی از مردم نازل شده است نحس و شوم اند و از آن‌ها به «ایام نحسات» تعبیر می‌شود.

به عبارت بهتر باید توجه داشت انسان خود بابِ عذاب الهی را با اعمالش به روی خود می‌گشاید پس سعد و نحسی انسان به اعمال انسان باز می‌گردد.