مفطرات روزه | اجبار یکی از زوجین دیگری را بر جماع یا غیرجماع

پرسش :

اگر در ماه مبارک رمضان یکی از زوجین طرف دیگر را بر آمیزش یا کار دیگری که روزه را باطل می کند، مجبور کند، حکم روزۀ کسی که مجبور شده، چیست؟ کفارۀ آن برعهدۀ کیست؟

پاسخ :
اگر اجبار در حدی باشد که از اختیار فرد خارج باشد، روزۀ کسی که مجبور شده، باطل نمی شود (تمام مراجع عظام تقلید).(1)

اما کفارۀ آن:(2)

الف. زن، شوهر را مجبور کرده:

کفارۀ شخصی که مجبور شده است، بر هیچ کدام واجب نیست (تمام مراجع عظام تقلید).

ب. شوهر، زن را مجبور کرده:

1. اجبار بر غیرجماع کرده:

کفارۀ شخصی که مجبور شده است، بر هیچ کدام واجب نیست (تمام مراجع عظام تقلید).

2. اجبار بر جماع کرده:

 الف. شوهر عذر نداشته و روزه بر او واجب بوده:

شوهر باید کفارۀ روزۀ خودش و روزۀ زن را بدهد (تمام مراجع عظام تقلید).

شوهر بایدکفارۀ روزه خودش و بنا بر احتیاط واجب، کفارۀ روزۀ زن را نیز بدهد (آیات عظام زنجانی و سیستانی).

ب. شوهر عذر داشته، مثلاً مریض بوده و روزه بر او واجب نبوده:

بنا بر احتیاط واجب، باید کفارۀ زن را بدهد (حضرت امام و آیت الله بهجت).

کفاره بر مرد نیز واجب نیست (آیات عظام گلپایگانی، اراکی، فاضل، تبریزی، زنجانی، سیستانی، صافی، مکارم، نوری و وحید).

پی‌نوشت‌‌:
1- عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، مسئلۀ 9؛ توضیح المسائل مراجع، مسئلۀ 1655 و 1587؛ وحید، توضیح المسائل، مسئلۀ 1663 و 1595.
2- عروة الوثقی، فصل فی کفاره الصوم، مسئلۀ 14 و 16؛ توضیح المسائل مراجع، مسئلۀ 1678 و 1679 و 1682 و 1683؛ مکارم، پیک احکام، مسئلۀ 1415؛ وحید، توضیح المسائل، مسئلۀ 1691 و 1690؛ بهجت، وسیلة النجاه، مسئلۀ 1124.

منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.