معیار زمانی در وجوب کفاره روزه

پرسش :

ارتکاب مفطرات کفاره آور در چه زمانی موجب ثبوت کفاره می شود؟(1)

پاسخ :
الف. در روزۀ ماه رمضان و روزۀ نذر و عهد و قسم معین و روزۀ اعتکاف،(2) از اذان صبح تا مغرب اگر مفطری انجام دهد، کفاره واجب می شود (مشهور).

ب. در قضای ماه رمضان:
از بعد از زوال تا مغرب، اگر مفطری انجام دهد، کفاره واجب می شود (مشهور).

کسی که قضای روزۀ ماه رمضان را گرفته، اگر از شب نیت روزه کرده و پیش از ظهر عمداً کاری که روزه را باطل می کند، انجام دهد و یا این کار را بعد از ظهر انجام دهد، چه از شب نیت روزه کرده باشد یا نه، باید کفاره دهد (آیت الله زنجانی). 

پی‌نوشت:
1- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1687 و 1658؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1666 و 1695؛ عروة الوثقی، فصل فی کفاره الصوم، بالای مسأله 1. 
2- همان طورکه گذشت، کفارۀ روزۀ نذر و عهد و قسم و اعتکاف، مربوط به شکستن آن هاست و به کفارۀ روزه ارتباطی ندارد. کفارۀ نذر و عهد و قسم با ارتکاب به هر مفطری واجب می شود و کفارۀ اعتکاف، فقط با جماع از غروب روز دوم به بعد واجب می شود؛ هرچند جماع در شب باشد. اگر روزۀ نذر و عهد و قسم و اعتکاف از نوع روزۀ ماه رمضان یا قضای ماه رمضان باشد و فرد یکی از مفطرات کفاره آور را در اثنای روز (در روزۀ قضا در بعد از زوال) انجام دهد، کفارۀ ماه رمضان یا قضای ماه رمضان نیز جداگانه بر وی واجب می شود. 

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.