مجادله کردن برای احقاق حق

پرسش :

آیا اگر حق با ما باشد هم نباید جدال کنیم؟

پاسخ :
جدال و بگومگو آسیب‌های بسیاری دارد. ایجاد کینه، بر هم خوردن دوستی‌ها و از بین رفتن حرمت‌ها تنها بخشی از آسیب‌های جدال است. امام هادی (علیه السلام) فرمودند: «مجادله کردن دوستی دیرین را از بین می‌برد و پیوند استوار را از هم می‌گسلد.» (1) در حدیثی از امام عسکری (علیه السلام) آمده است: «مجادله مکن که احترامت از بین می‌رود.» (2)
 
جدال نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه مشکلات را پیچیده‌تر می‌کند. دو نفر که با هم اختلاف دارند، با گفتگوی دوستانه، بالاخره در یک نقطه با هم به توافق می‌رسند، اما اگر جدال کنند، اختلافشان نه تنها تمام نمی‌شود، بلکه شدت هم می‌گیرد. پس حتی زمانی هم که حق با ماست نباید جدال کنیم. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بر این موضوع خیلی تأکید داشتند. آن بزرگوار می‌فرمودند: «مجادله را رها کنید. کسی که حق با او باشد و با این حال مجادله را رها کند، من برایش سه خانه در حومه و وسط و بالای بهشت ضمانت می‌کنم.» (3)
 
اگر با کسی اختلافی داریم، حتماً لازم نیست که با جدال اختلافمان را حل کنیم. می‌توانیم در فرصت مناسبی با او حرف بزنیم و دوستانه مشکلمان را حل کنیم. اگر او حرف ما را قبول نکرد، باز هم نوبت به جدال نمی‌رسد. می‌توانیم در فرصت دیگری با او گفت و گو کنیم یا از وساطت دیگران برای حل اختلافمان بهره بگیریم. در هر حال، هرگز نباید سراغ جدال رفت و همان‌طور که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) هم فرموده است، مؤمن مجادله نمی‌کند. (4)
 
پی‌نوشت‌ها:
1. میزان الحکمه، حدیث 18826.
2. همان، حدیث 18827.
3. همان، حدیث 18837.
4. میزان الحکمه، حدیث 18830.
 
منبع: هفتاد و شش پرسش و پاسخ درباره اخلاق و رفتار، غلامرضا حیدری ابهری، انتشارات قدیانی، 1393.