خصوصیات نمازگزاران واقعی از منظر قرآن

پرسش :

نمازگزاران واقعی چه خصوصیاتی دارند؟

پاسخ :
آیت الله جوادی آملی (حفظه الله) به این پرسش چنین پاسخ داده اند:

«الذین هم علی صلواتهم دائمون»؛(1) «آنان که همواره نمازشان را می خوانند و هرگز نماز را ترک نمی کنند و به برکت نماز این چنین خواهند بود.» «والذین فی أموالهم حقٌّ معلومٌ، للسائل و المحروم»؛(2) نمازگزار کسی است که همه آنچه در اختیار اوست به خود اختصاص نمی دهد ـ سخن از مال حلال است نه مال حرام؛ اگر کسی از مال حرام بخشش کرد که طَرْفی نمی بندد؛ آن کس که از راه حلال به دست آورد مالک مال می شود. فرمود نمازگزار کسی است که مال او حساب شده است، دیگران در مال او سهمی دارند.

دیگران دو قسم اند: عده ای سائل اند که روی سؤال دارند؛ و عده ای روی سؤال هم ندارند، یا دسترسی ندارند. نمازگزار کسی است که اموال او مورد تعلق حق دیگران قرار می گیرد. «والذین یُصَدِّقون بیوم الدین»؛(3) نمازگزاران آن کسانی هستند که قیامت را باور دارند؛ چون یاد معاد است که انسان را طاهر می کند، و همه مشکلات بر اثر فراموشی قیامت است.

وقتی قرآن کریم علت تبهکاری تبهکاران را می شمارد می فرماید: «لهم عذابٌ شدیدٌ بما نَسُوا یوم الحساب»؛(4) یعنی برای آنها عذاب شدید است چون روز قیامت را فراموش کردند. به خاطر همین فراموشی تن به گناه دادند. نمازگزار قیامت را فراموش نمی کند، آن را باور دارد. «والذین هم من عذاب ربّهم مشفقون»؛(5) یعنی اینها از عذاب خدای سبحان هراسناکند. نماز آن است که انسان را از قیامت هراسناک کند؛ نماز آن است که انسان را به یاد معاد تذکر دهد. «ان عذاب ربّهم غیر مأمون»؛(6) چه کسی در امان است که گرفتار عذاب خدا نشود؟ مگر انسان برگه ایمنی دریافت کرده است؟!

آنگاه قرآن در تتمه بیان خواص نماز می فرماید:
«والذین هم لأماناتهم و عهدهم راعون»؛(7) آنان که امانتهای خود را ـ چه مالی و چه غیر مالی ـ رعایت می کنند و تعهداتی را که دارند ـ چه بین خود و خدا و چه بین خود و دیگران ـ عمل می کنند. خدا آن قدر به ما نزدیک است که به ما می فرماید با من عهد ببندید، مرا طرف معامله خود قرار بدهید.

«والذین هم بشهاداتهم قائمون»(8) کسانی که در شهادتهای خود ایستادگی کنند؛ اگر به وحدانیت حق شهادت می دهند، می ایستند؛ اگر به رسالت حق شهادت می دهند می ایستند؛ اگر در دیگر مسائل حقوقی به حق شهادت می دهند، ایستادگی می کنند؛ اهل ایستادگی و اهل قیام اند.

«والذین هم علی صلاتهم یحافظون»(9) نمازگزاران کسانی هستند که مواظب نماز خویشتن اند، همه اوقات نماز را حفظ می کنند.

«اولئک فی جناتٍ مُکرمون»؛(10) «اینان در بهشت از کرامت الهی برخوردارند.»

پی‌نوشت‌ها:
1- سوره معارج (70) آیه 23.
2- همان.
3- همان، آیه 26.
4- سوره ص (38) آیه 26.
5- سوره معارج (70) آیه 27.
6- همان، آیه 28.
7- همان، آیه 32 ـ 35.
8- همان، آیه 33.
9- همان، آیه 34.
10- همان، آیه 35.

منبع: اسرار عبادات، عبدالله جوادی آملی، انتشارات الزهرا، 1372.