اوضاع سیاسی اجتماعی عباسیان در عصر امام هادی علیه السلام

پرسش :

اوضاع سیاسی اجتماعی عباسیان در عصر امام هادی علیه السلام به چه صورت بوده است؟

پاسخ :
این دوره از خلافت عباسى ویژگی هایى دارد که آن را از دیگر دوره‏ ها جدا مى سازد ذیلاً به برخى از این ویژگیها اشاره مى کنیم:
 

1- زوال هیبت و عظمت خلافت:

خلافت، چه در دوره اموى و چه در دوره عباسى، براى خود هیبت و جلالى داشت، ولى در این دوره بر اثر تسلط ترکان و بردگان بر دستگاه خلافت، عظمت آن از بین رفت و خلافت همچون گویى به دست این عناصر افتاد که آن را به هر طرف مى خواستند پرتاب مى کردند، و خلیفه عملاً یک مقام تشریفاتى بود، ولى در عین حال هر موقع خطرى از جانب مخالفان احساس مى شد خلفا و اطرافیان و عموم کارمندان دستگاه خلافت، در سرکوبى آن خطر نظر واحدى داشتند.
 

2- خوش گذرانى و هوسرانى درباریان:

خلفاى عباسى در این دوره به خاطر خلئى که بر دستگاه خلافت حکومت مى کرد، به شب نشینى و خوش گذرانى و میگسارى مى پرداختند و دربار خلافت غرق در فساد و گناه بود. صفحات تاریخ اخبار شب نشینی هاى افسانه‏ اى آنان را ضبط نموده است.
 

3- گسترش ظلم و بیدادگرى و خودکامگى:

ظلم و جور و نیز غارت بیت المال و صرف آن در عیاشی ها و خوشگذرانی ها جان مردم را به لب آورده بود.
 

4- گسترش نهضتهاى علوى:

در این مقطع از تاریخ، کوشش دولت عباسى بر این بود که با ایجاد نفرت در جامعه نسبت به علویان، آنها را تار و مار سازد. هر موقع کوچک‌ترین شبحى از نهضت علویان مشاهده مى شد، برنامه سرکوبى بى رحمانه آنان آغاز مى گشت، و علت شدت عمل نیز این بود که دستگاه خلافت با تمام اختناق و کنترلى که برقرار ساخته بود، خود را متزلزل و ناپایدار مى دید و از این نوع نهضت ها سخت بیمناک بود.

منبع: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، موسسه امام صادق علیه السلام، قم، 1390.