مصائب حضرت زهرا (س) پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)
پرسش :
چه مصائبی بر حضرت زهرا (سلام الله علیها) پس از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) وارد شد؟
پاسخ :
دوران شیرین زندگانى بانوى اسلام فاطمه زهرا (علیها السلام) با رحلت پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) به سرعت سپرى شد، هر چند به یک معنا در سراسر زندگى او، دوران شیرینى وجود نداشت، چرا که پیوسته فشارها و جنگ ها و توطئه هاى دشمنان بر ضد اسلام و پیامبر آرامش روح حضرت فاطمه (علیها السلام) را بر هم مى زد.
با رحلت پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) طوفان هاى تازه اى از حوادث پیچیده و بحرانى وزیدن گرفت.
حقدها و کینه هاى بدر، خیبر و حنین که در عصر پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) در زیر خاکستر پنهان بود آشکار گشت.
احزاب منافقین به جنب و جوش افتادند تا هم از اسلام انتقام بگیرند، و هم از خاندان پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) و حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) در مرکز این دایره بود که تیرهاى زهرآگین دشمنان از هر سو به سوى آن پرتاب مى شد.
فراق و جدایى دردناک پدر از یکسو و مظلومیت غم انگیز و جانکاه همسرش امیرمؤمنان على (علیه السلام) از سوى دیگر، توطئه هاى دشمنان بر ضد اسلام از دیگر سو و نگرانى فاطمه از آینده مسلمین و حفظ میراث قرآن، دست به دست هم داده، قلب و روح پاکش را سخت مى فشردند.
در اینجا به چند سند تاریخی اشاره می شود:
1ـ حضرت فاطمه (علیها السلام) نمى خواهد با بیان غم هاى خود روح پاک امیرمؤمنان على (علیه السلام) را که سخت از آن اوضاع ناگوار و خلاف کارى هاى امت ضربه دیده، آزرده تر سازد.
به همین دلیل به کنار قبر پیامبر (صلى الله علیه و آله) مى رفت و با او درد دل مى کرد. و سخنان جانسوزى همچون اخگر آتش که اعماق وجود انسان را مى سوزاند، بر زبان مى آورد.
«یا اَبَتاهُ بَقِیتُ والِهَةً وَ حَیْرانَةً فَرِیدَةً، قَدِ انْخَمَدَ صَوْتِی وَ انْقَطَعَ ظَهْرِى وَ تَنَغَّصَ عَیْشِی»(1)؛
(پدر جان! بعد از تو، یکه و تنها شدم، حیران و محروم مانده ام، صدایم به خاموشى گرایید، و پشتم شکست، و آب گواراى زندگى در کامم تلخ شد).
2ـ گاه مى گفت:
«ماذا عَلى مَنْ شَمَّ تُرْبَةَ اَحْمَد *** اَلاَّ یَشُمَّ مَدَى الزَّمانِ غَوالِیا
صُبَّتْ عَلَیَّ مَصائِبٌ لَو اَنَّها *** صُبَّتْ عَلَى الاَیّامِ صِرْنَ لَیالِیا»(2)؛
(کسى که خاک پاک پیامبر (صلى الله علیه و آله) را ببوید سزاوار است تا پایان عمر هیچ عطرى را نبوید.
بعد از تو اى پدر آن قدر مصائب بر من فرو ریخت که اگر بر روزهاى روشن مى ریخت به صورت شب هاى تیره و تار در مى آمد.)
3ـ امّ سلمه مى گوید: هنگامى که بعد از وفات پیامبر(صلى الله علیه وآله) به دیدن بانوى اسلام فاطمه(علیها السلام) رفتم و جویاى حال او شدم، در پاسخ این جمله هاى پر معنا را بیان کرد:
«اَصْبَحْتُ بَیْنَ کَمَد وَ کَرْب، فَقْدِ النَّبِىِّ (صلى الله علیه و آله) وَ ظُلْمِ الْوَصِیِّ، هُتِکَ وَاللهِ حِجابُهْ...، وَ لکِنَّها اَحْقادٌ بَدْرِیَّةٌ، وَ تِراتٌ اُحُدِیَّةٌ، کانَتْ عَلَیْها قُلُوبُ النِّفاقِ مُکْتَمَنَةً»(3)؛
(از حالم چه مى پرسى اى امّ سلمه، من در میان اندوه و رنج بسیار بسر مى برم، از یکسو پدرم پیامبر (صلى الله علیه و آله) را از دست داده ام، و از سوى دیگر [با چشم خود مى بینم که] به جانشینش [علىّ بن ابى طالب] ستم شده است، به خدا سوگند که پرده حرمتش را دریدند...، ولى من مى دانم اینها کینه هاى بدر، و انتقام هاى اُحُد است، که در قلوب منافقان پنهان و پوشیده بود).
4ـ «ما زالَتْ بَعْدَ اَبِیها مُعَصَّبَةَ الرَّأْسِ، باکِیَةَ الْعَیْنِ، مُحْتَرِقَةَ الْقَلْبِ»(4)؛
(بعد از رحلت پیامبر (صلى الله علیه و آله) پیوسته شال عزا به سر بسته بود، چشمانى گریان و قلبى سوزان داشت).
پی‌نوشت‌ها:
(1). بحار الأنوار، (ط - بیروت)، ج 43، ص 175، (باب 7 ما وقع علیها من الظلم و بکائها و حزنها و شکایتها فی مرضها إلى شهادتها و غسلها و دفنها و بیان العلة فی إخفاء دفنها صلوات الله علیها و لعنة الله على من ظلمها ...).
(2). بحار الأنوار، (ط - بیروت)، ج 79، ص 106، (باب 16 التعزیة و المأتم و آدابهما و أحکامها ...).
(3). مناقب ابن شهر آشوب، ج 2، ص 225 .
(4). مناقب ابن شهر آشوب، ج 3، ص 362 .
منبع: زهرا(علیها السلام) برترین بانوى جهان، آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى، سرور، قم ،1388، ه.ش، ص 47.
دوران شیرین زندگانى بانوى اسلام فاطمه زهرا (علیها السلام) با رحلت پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) به سرعت سپرى شد، هر چند به یک معنا در سراسر زندگى او، دوران شیرینى وجود نداشت، چرا که پیوسته فشارها و جنگ ها و توطئه هاى دشمنان بر ضد اسلام و پیامبر آرامش روح حضرت فاطمه (علیها السلام) را بر هم مى زد.
با رحلت پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) طوفان هاى تازه اى از حوادث پیچیده و بحرانى وزیدن گرفت.
حقدها و کینه هاى بدر، خیبر و حنین که در عصر پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) در زیر خاکستر پنهان بود آشکار گشت.
احزاب منافقین به جنب و جوش افتادند تا هم از اسلام انتقام بگیرند، و هم از خاندان پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) و حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) در مرکز این دایره بود که تیرهاى زهرآگین دشمنان از هر سو به سوى آن پرتاب مى شد.
فراق و جدایى دردناک پدر از یکسو و مظلومیت غم انگیز و جانکاه همسرش امیرمؤمنان على (علیه السلام) از سوى دیگر، توطئه هاى دشمنان بر ضد اسلام از دیگر سو و نگرانى فاطمه از آینده مسلمین و حفظ میراث قرآن، دست به دست هم داده، قلب و روح پاکش را سخت مى فشردند.
در اینجا به چند سند تاریخی اشاره می شود:
1ـ حضرت فاطمه (علیها السلام) نمى خواهد با بیان غم هاى خود روح پاک امیرمؤمنان على (علیه السلام) را که سخت از آن اوضاع ناگوار و خلاف کارى هاى امت ضربه دیده، آزرده تر سازد.
به همین دلیل به کنار قبر پیامبر (صلى الله علیه و آله) مى رفت و با او درد دل مى کرد. و سخنان جانسوزى همچون اخگر آتش که اعماق وجود انسان را مى سوزاند، بر زبان مى آورد.
«یا اَبَتاهُ بَقِیتُ والِهَةً وَ حَیْرانَةً فَرِیدَةً، قَدِ انْخَمَدَ صَوْتِی وَ انْقَطَعَ ظَهْرِى وَ تَنَغَّصَ عَیْشِی»(1)؛
(پدر جان! بعد از تو، یکه و تنها شدم، حیران و محروم مانده ام، صدایم به خاموشى گرایید، و پشتم شکست، و آب گواراى زندگى در کامم تلخ شد).
2ـ گاه مى گفت:
«ماذا عَلى مَنْ شَمَّ تُرْبَةَ اَحْمَد *** اَلاَّ یَشُمَّ مَدَى الزَّمانِ غَوالِیا
صُبَّتْ عَلَیَّ مَصائِبٌ لَو اَنَّها *** صُبَّتْ عَلَى الاَیّامِ صِرْنَ لَیالِیا»(2)؛
(کسى که خاک پاک پیامبر (صلى الله علیه و آله) را ببوید سزاوار است تا پایان عمر هیچ عطرى را نبوید.
بعد از تو اى پدر آن قدر مصائب بر من فرو ریخت که اگر بر روزهاى روشن مى ریخت به صورت شب هاى تیره و تار در مى آمد.)
3ـ امّ سلمه مى گوید: هنگامى که بعد از وفات پیامبر(صلى الله علیه وآله) به دیدن بانوى اسلام فاطمه(علیها السلام) رفتم و جویاى حال او شدم، در پاسخ این جمله هاى پر معنا را بیان کرد:
«اَصْبَحْتُ بَیْنَ کَمَد وَ کَرْب، فَقْدِ النَّبِىِّ (صلى الله علیه و آله) وَ ظُلْمِ الْوَصِیِّ، هُتِکَ وَاللهِ حِجابُهْ...، وَ لکِنَّها اَحْقادٌ بَدْرِیَّةٌ، وَ تِراتٌ اُحُدِیَّةٌ، کانَتْ عَلَیْها قُلُوبُ النِّفاقِ مُکْتَمَنَةً»(3)؛
(از حالم چه مى پرسى اى امّ سلمه، من در میان اندوه و رنج بسیار بسر مى برم، از یکسو پدرم پیامبر (صلى الله علیه و آله) را از دست داده ام، و از سوى دیگر [با چشم خود مى بینم که] به جانشینش [علىّ بن ابى طالب] ستم شده است، به خدا سوگند که پرده حرمتش را دریدند...، ولى من مى دانم اینها کینه هاى بدر، و انتقام هاى اُحُد است، که در قلوب منافقان پنهان و پوشیده بود).
4ـ «ما زالَتْ بَعْدَ اَبِیها مُعَصَّبَةَ الرَّأْسِ، باکِیَةَ الْعَیْنِ، مُحْتَرِقَةَ الْقَلْبِ»(4)؛
(بعد از رحلت پیامبر (صلى الله علیه و آله) پیوسته شال عزا به سر بسته بود، چشمانى گریان و قلبى سوزان داشت).
پی‌نوشت‌ها:
(1). بحار الأنوار، (ط - بیروت)، ج 43، ص 175، (باب 7 ما وقع علیها من الظلم و بکائها و حزنها و شکایتها فی مرضها إلى شهادتها و غسلها و دفنها و بیان العلة فی إخفاء دفنها صلوات الله علیها و لعنة الله على من ظلمها ...).
(2). بحار الأنوار، (ط - بیروت)، ج 79، ص 106، (باب 16 التعزیة و المأتم و آدابهما و أحکامها ...).
(3). مناقب ابن شهر آشوب، ج 2، ص 225 .
(4). مناقب ابن شهر آشوب، ج 3، ص 362 .
منبع: زهرا(علیها السلام) برترین بانوى جهان، آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى، سرور، قم ،1388، ه.ش، ص 47.
