تأثیر رباخواری در زندگى انسان

پرسش :

از نگاه قرآن کریم پول ربا یا نزول چه تأثیرى در زندگى انسان دارد؟

پاسخ :
ربا گرفتن و دادن آن حرام است و اثر یک لقمه حرام در چندین نسل باقى مى‌ماند و در برخى احادیث آمده که یک لقمه حرام تا چهل روز مانع قبولى نماز و دعا مى‌شود.1

رباخوارى از گناهان کبیره است و آیات متعدد و نیز روایات بسیارى در مذمت رباخواران وارد شده است.2

رباخوارى از نظر اخلاقى اثر فوق العاده بدى در روحیه وام گیرنده به جا مى‌گذارد و کینه ربا دهنده را در دل خودش مى‌یابد و پیوند تعاون و همکارى اجتماعى را بین افراد و ملت‌ها سست مى‌کند.

طبق منطق قرآن کریم:«اَلَّذینَ‌ یَأکُلونَ‌ الرِّبا لایَقومونَ‌ الّا کَما یَقومُ‌ الَّذى یَتَخَبَّطُهُ‌ الشَّیطانُ‌ مِنَ‌ المَسِ‌ّ؛3 کسانى که ربا مى‌خورند برنمى‌خیزند مگر مانند کسى که بر اثر تماس شیطان دیوانه شده و نمى‌تواند تعادل خود را حفظ‍‌ کند.» رباخواران فاقد تفکر صحیح اجتماعى هستند و عملى هم چون عمل دیوانگان دارند؛ ضمن آن که در قیامت نیز بسان دیوانگان محشور مى‌شوند.

در احادیث نیز آمده است که رباخوارى باعث از بین رفتن «دین» است؛ شخصى از حضرت امام صادق علیه السلام سؤال کرد: خدا مى‌فرماید:«یَمحَقُ‌ اللّهُ‌ الرّبا و یُربِى الصَّدقٰاتِ‌؛ خدا ربا را از بین مى‌برد و صدقه‌ها را زیاد مى‌کند»، ولى من دیده‌ام کسى را که ربا مى‌گیرد و مالش زیاد مى‌شود.
حضرت فرمود: چه نابود کردنى بالاتر از این که یک درهم ربا دین رباخوار را از او مى‌گیرد و اگر از رباخوارى توبه کند، مال او از دستش مى‌رود و فقیر مى‌شود.4

بالاخره مى‌توان گفت: هر اثر و مفسده‌اى که لقمه حرام در زندگى دنیوى و اخروى انسان دارد، مانند از بین رفتن برکت، انحراف فرزندان، قبول نشدن نماز و دعا و... ربا نیز در زندگى این اثرها را دارد.5

پی‌نوشت‌ها:
(1). بحارالانوار، ج 63، ص 314
(2). ر. ک: بقره/ 275-276 و بحارالانوار، ج 103، باب 5 و 6
(3). بقره/ 275
(4). من لا یحضره‌ الفقیه، شیخ صدوق، ج 3، ص 279
(5). براى آگاهى بیشتر ر. ک: المیزان، ج 4، ص 201؛ تفسیر احسن‌ الحدیث، سید على‌ اکبر قرشى، ج 2، ص 310

منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.