پرسش :
چرا امروزه در كشور ما احكام اسلام به درستي اجرا نميشود، براي مثال چرا دست دزد را قطع نميكنند و يا زناكار را سنگسار نميكنند؟ آيا اين كار خلاف مباني اسلامي نيست؟
پاسخ :
از باب مقدمه يك حديث شريف از حضرت امام باقر -عليه السلام- در مورد اجراي حدود الهي يادآور ميشوم. اگر يك حد از حدود الهي در زمين اجرا شود پاك كنندهتر و نافعتر است از چهل شبانه روز باران(1) در سوره مباركه مائده آيات 47 ، 45 ، 44 كساني را كه بر طبق احكام و آيات الهي حكم نميكنند، به ترتيب عنوان: كافرون، ظالمون، و فاسقون ياد كرده است. يا در آيه دوم سوره مباركه نور ميفرمايد: "و هرگز درباره آنان (مرد و زن زناكار) در دين خدا رأفت و ترحم روا نداريد. اگر به خدا و روز قيامت ايمان داريد."(2) يعني اجراي حدود، بخشي از دين است، و ملازمهي ايمان كوتاهي نكردن درباره اجراي آنهاست. اما در اين رابطه چندين نكته را بايد متذكر شويم:
1 - دين مقدّس اسلام همان طور كه مجازات سختي براي برخي گناهان تعيين فرموده، اثبات و احراز آن گناهان را نيز خيلي سخت قرار داده است. مثلاً: در اثبات زنا (كه مثال زدهايد) فرموده است: "يا با چهار مرتبه اقرار صريح گناهكار،(3) يا با چهار شاهد عادل مرد يا سه مرد و دو زن(4) )همه مؤمن و عادل( ثابت ميشود. آن هم به گونهاي كه بگويند آن دو نفر را در حال زنا ديدهاند. مثل ميل در سُرمهدان".(5)
حتي اگر چنانچه سه مرد عادل بگويند ما ديديم كه اينها زنا ميكردند و نفر چهارم شاهد نداشته باشند يا بعداً بيايد شهادت بدهد، همه شهود حد قذف )تهمت خلاف عفت( ميخورند(6) يعني: به هر كدام از شهود 80 ضربه تازيانه زده ميشود.(7) يا مثلاً شخص سه بار بگويد من فلان گناه را كردهام (خلاف عفت) حدّ زده نميشود مگر اين كه دفعه چهارم هم اقرار كند. اقرار با زور هم ارزشي ندارد. يا مثلاً در تحقق سرقت موجب حد 8 شرط(8) معتبر است و در اثبات آن دو شاهد يا دو مرتبه اقرار.(9)
2- سنگسار فقط مجازات زناي محصنه است،(10) و حد زناي غير محصنه صد مرتبه تازيانه است.(11) و براي اين كه شخصي محصن باشد )چه مرد و چه زن( شِش شرط(12) ذكر فرمودهاند كه از آن جمله است: زاني همسري داشته باشد كه هر وقت خواست بتواند با او نزديكي كند، و هيچ مانعي از آن نباشد، در غير اين صورت محصن نيست و در صورت ارتكاب زنا حدّش سنگسار نخواهد بود بلكه صد تازيانه ميخورد.
3- اگر بعد از اقرار توبه كند، امام و حاكم ميتواند او را عفو كند يا حدّ را اجرا كند.(13) اگر قبل از اقرار توبه كند حدّ ساقط ميشود. و اگر قبل از شهادت شهود هم توبه كند، حدّ ساقط ميشود. ولي بعد از شهادت شهود اگر هم توبه كند بايد حدّ اجرا شود.(14)
4- حدود با شبهه، برداشته ميشوند، مثلاً اگر يكي از دو طرف گناه يا هر دو مدّعي اشتباه باشند، و ادعاي آن امكان صحّت داشته باشد. يا مدعي زن و شوهر بودن باشند، حد برداشته ميشود.(15)
5- شايد مهمترين علت اين سختگيري دين مبين اسلام در اين امور حفظ آبروي افراد(16) و نشكستن قبح گناه به واسطه انتشار خبر آن(17) باشد، لذا ائمه معصومين )عليهم السلام( و شخص نبي مكرم (صلي اللَّه عليه و آله) تأكيد داشتند گناهكار توبه نمايد بين خود و خدايش و آن را بر اجراي حدّ ترجيح ميدادند. ولي با اين حال بعد از وجوب، حدّ بايد اجرا شود.
6- پس ممكن است حدود مورد اشاره با اين اوصاف ثابت نميشوند، يا طبق شرع و قانون توبه ميكنند و عفو ميشوند، يا اجراء ميشوند و شما باخبر نميشويد.
7- احتمال هم دارد در برخي موارد بدليل حفظ نظام اسلامي )كه به فرموده امام خميني از واجب واجبات است( و برخي فشارها و خطرات بينالمللي يا داخلي برخي حدود موقّتاً اجرا نشود.
8- ممكن هم هست در مواردي بدون دليل شرعي احكام اجرا نشود كه قابل توجيه نيست و خلاف مباني اسلام همي ميباشد. موفق باشيد.
پي نوشت ها:
1. وسائل الشيعه، ج 18، باب 1 از ابواب مقدمات حدود.
2.ترجمه الهي قمشهاي.
3.تحرير الوسيله امام خميني، ج 2، ص 414، مسأله 2.
4.همان، ص 415، مسئلهي 9.
5. همان، مسألهي 10.
6.همان، ص 416، مسأله 12.
7.همان، ص 428، مسأله 2.
8.همان، ص 435 434.
9.همان، ص 439، مسأله 1.
10.تحرير الوسيله، امام خميني، ج 2، ص 463.
11.همان.
12.همان، ص 457، مسأله 9.
13.همان، ص 460.
14.همان، ص 462، مسأله 16.
15.همان، ص 457، مسأله 7.
16.سوره نور، آيه 4.
17.سوره نور، آيه 19.
از باب مقدمه يك حديث شريف از حضرت امام باقر -عليه السلام- در مورد اجراي حدود الهي يادآور ميشوم. اگر يك حد از حدود الهي در زمين اجرا شود پاك كنندهتر و نافعتر است از چهل شبانه روز باران(1) در سوره مباركه مائده آيات 47 ، 45 ، 44 كساني را كه بر طبق احكام و آيات الهي حكم نميكنند، به ترتيب عنوان: كافرون، ظالمون، و فاسقون ياد كرده است. يا در آيه دوم سوره مباركه نور ميفرمايد: "و هرگز درباره آنان (مرد و زن زناكار) در دين خدا رأفت و ترحم روا نداريد. اگر به خدا و روز قيامت ايمان داريد."(2) يعني اجراي حدود، بخشي از دين است، و ملازمهي ايمان كوتاهي نكردن درباره اجراي آنهاست. اما در اين رابطه چندين نكته را بايد متذكر شويم:
1 - دين مقدّس اسلام همان طور كه مجازات سختي براي برخي گناهان تعيين فرموده، اثبات و احراز آن گناهان را نيز خيلي سخت قرار داده است. مثلاً: در اثبات زنا (كه مثال زدهايد) فرموده است: "يا با چهار مرتبه اقرار صريح گناهكار،(3) يا با چهار شاهد عادل مرد يا سه مرد و دو زن(4) )همه مؤمن و عادل( ثابت ميشود. آن هم به گونهاي كه بگويند آن دو نفر را در حال زنا ديدهاند. مثل ميل در سُرمهدان".(5)
حتي اگر چنانچه سه مرد عادل بگويند ما ديديم كه اينها زنا ميكردند و نفر چهارم شاهد نداشته باشند يا بعداً بيايد شهادت بدهد، همه شهود حد قذف )تهمت خلاف عفت( ميخورند(6) يعني: به هر كدام از شهود 80 ضربه تازيانه زده ميشود.(7) يا مثلاً شخص سه بار بگويد من فلان گناه را كردهام (خلاف عفت) حدّ زده نميشود مگر اين كه دفعه چهارم هم اقرار كند. اقرار با زور هم ارزشي ندارد. يا مثلاً در تحقق سرقت موجب حد 8 شرط(8) معتبر است و در اثبات آن دو شاهد يا دو مرتبه اقرار.(9)
2- سنگسار فقط مجازات زناي محصنه است،(10) و حد زناي غير محصنه صد مرتبه تازيانه است.(11) و براي اين كه شخصي محصن باشد )چه مرد و چه زن( شِش شرط(12) ذكر فرمودهاند كه از آن جمله است: زاني همسري داشته باشد كه هر وقت خواست بتواند با او نزديكي كند، و هيچ مانعي از آن نباشد، در غير اين صورت محصن نيست و در صورت ارتكاب زنا حدّش سنگسار نخواهد بود بلكه صد تازيانه ميخورد.
3- اگر بعد از اقرار توبه كند، امام و حاكم ميتواند او را عفو كند يا حدّ را اجرا كند.(13) اگر قبل از اقرار توبه كند حدّ ساقط ميشود. و اگر قبل از شهادت شهود هم توبه كند، حدّ ساقط ميشود. ولي بعد از شهادت شهود اگر هم توبه كند بايد حدّ اجرا شود.(14)
4- حدود با شبهه، برداشته ميشوند، مثلاً اگر يكي از دو طرف گناه يا هر دو مدّعي اشتباه باشند، و ادعاي آن امكان صحّت داشته باشد. يا مدعي زن و شوهر بودن باشند، حد برداشته ميشود.(15)
5- شايد مهمترين علت اين سختگيري دين مبين اسلام در اين امور حفظ آبروي افراد(16) و نشكستن قبح گناه به واسطه انتشار خبر آن(17) باشد، لذا ائمه معصومين )عليهم السلام( و شخص نبي مكرم (صلي اللَّه عليه و آله) تأكيد داشتند گناهكار توبه نمايد بين خود و خدايش و آن را بر اجراي حدّ ترجيح ميدادند. ولي با اين حال بعد از وجوب، حدّ بايد اجرا شود.
6- پس ممكن است حدود مورد اشاره با اين اوصاف ثابت نميشوند، يا طبق شرع و قانون توبه ميكنند و عفو ميشوند، يا اجراء ميشوند و شما باخبر نميشويد.
7- احتمال هم دارد در برخي موارد بدليل حفظ نظام اسلامي )كه به فرموده امام خميني از واجب واجبات است( و برخي فشارها و خطرات بينالمللي يا داخلي برخي حدود موقّتاً اجرا نشود.
8- ممكن هم هست در مواردي بدون دليل شرعي احكام اجرا نشود كه قابل توجيه نيست و خلاف مباني اسلام همي ميباشد. موفق باشيد.
پي نوشت ها:
1. وسائل الشيعه، ج 18، باب 1 از ابواب مقدمات حدود.
2.ترجمه الهي قمشهاي.
3.تحرير الوسيله امام خميني، ج 2، ص 414، مسأله 2.
4.همان، ص 415، مسئلهي 9.
5. همان، مسألهي 10.
6.همان، ص 416، مسأله 12.
7.همان، ص 428، مسأله 2.
8.همان، ص 435 434.
9.همان، ص 439، مسأله 1.
10.تحرير الوسيله، امام خميني، ج 2، ص 463.
11.همان.
12.همان، ص 457، مسأله 9.
13.همان، ص 460.
14.همان، ص 462، مسأله 16.
15.همان، ص 457، مسأله 7.
16.سوره نور، آيه 4.
17.سوره نور، آيه 19.
