اثار سوء دروخ، تنبلی، کسلی و شوخی

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله به امام علی علیه السلام فرمودند:

یا عَلی، لاتَمزَحَ فَیذهَبُ بَهاؤُکَ و لاتَکذِب فَیذهَبُ نُورُکَ وَ إیاکَ وَ خَصلَتَینِ الضَّجرَةُ وَ الکَسَلُ فَإنَّکَ إن ضَجَرَت لَم تَصبِر عَلی حَقٍّ وَ إن کَسَلتَ لَم تُؤَدِّ حَقّاً.

ای علی، مزاح نکن که ارزش و شخصیت را می‌برد، دروغ نگو که نورت را می‌برد و بر حذر باش از دو خصلت: تنبلی و کسل بودن، پس به درستی که اگر تنبل شدی بر حقّی صبر نمی‌کنی و اگر کسل شدی حاضر نیستی که حقّی را ادا کنی.

بحارالانوار، ج 77، ص 48

شرح حدیث توسط حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی مدظله‌العالی:

از گناهانی که موجب دریده شدن پرده‌ها می‌شود ردّو بدل کردن سخنان بیهوده برای خنداندن مردم است. برای اینکه بدانید این عمل چه اندازه از نظر اسلام مذموم است به این حدیث از پیامبر صلّی الله علیه و آله توجّه کنید که فرمود: «إنَّ الرَّجُلَ یتَکَلَّمُ بِالکَلِمَةِ یضحِکُ بِها النّاسَ یهوی بِها أبعَدَ مِن الثُّریا؛ گاهی انسان سخنی می‌گوید تا هم محفلان خود را بخنداند ولی همان سخن او را (از نظر هلاکت و بدبختی) به جایی دورتر از ثریا ساقط می‌کند». (1)
و در حدیثی دیگر فرمود: «کَثرَةُ المِزاحِ تَذهَبُ بِماءِ الوَجهِ؛ زیاد شوخی کردن آبرو را می‌برَد». (2)
رهبران بزرگوار ما در این زمینه با بیان‌های مختلف این نکته را تذکّر داده‌اند که شوخی با ایجاد دشمنی و کینه میان افراد، موجب دریده شدن پرده‌های اجتماعی شده و مردم را نسبت به یکدیگر گستاخ و بی شرم می‌سازد.

پی‌نوشت‌ها:
1. بحارالانوار، ج 72، ص 257.
2. بحارالانوار، ج 72، ص 259.

منبع‌: انوار هدایت (مجموعه مباحث اخلاقی)، آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ اول، 1390.