گسترش فرهنگ اهل بیت علیهم السلام

امام رضا علیه السلام فرمودند:

... فَانْ قالَ:فَلِمَ امِرَ بِالحَجِّ؟ قیلَ:لِعِلَّةِ الوَفادَةِ وطَلَبِ الزّیادةِ ... مَعَ ما فیهِ مِنَ التَّفقُّهِ و نَقْلِ اخبارِ الأئمَّةِ الی کُلِّ صُقْعٍ وناحِیَةٍ.

اگر کسی گوید: چرا به حج فرمان داده شده است؟
در پاسخ گفته می‌شود: به علّت آنکه مردم به آستان فیض الهی وارد شوند و مهمان او گردند و از او افزایش خواهند ... به علاوه که در این حج، دین شناسی و نقل سخنان و اخبار ائمّه اهل بیت علیهم السلام به هر منطقه و ناحیه است ...

میزان الحکمه، ج 2، ص 267

غیر از آثار و برکات مادّی سفر حج، بار محتوایی و فرهنگی آن نیز قابل ملاحظه است. زائران در این سفر، با فرهنگ دین و معارف اهل بیت بیشتر آشنا می‌شوند و کلمات نورانی معصومین علیهم السلام را فرا گرفته، به همه سوی می‌برند و می‌رسانند.
این حدیث، گویای دورانی سخت و خفقان‌بار است که بر امامان گذشته است. در دوره‌هایی بسیار، حکومت و قدرت تبلیغی و پایگاههای فرهنگی همه در اختیار جناحی بوده است که به چشمه زلال و اصیل دین (یعنی ائمّه و اهل بیت) توجّهی نداشتند. فرصت زیارتی حج، زمینه‌ای بوده تا مردمی که از اقصی نقاط جهان اسلام به دیدار خانه خدا و حرم حضرت رسول صلی الله علیه و آله می‌آمدند، با کلمات و فقه و معارف و آموزشهای خاندان رسالت آشنا شوند و در بازگشت به وطن خویش، تعالیم اهل بیت را همچون سوغاتی ارزشمند، به آن دیار منتقل سازند.
این فلسفه و علت، امروز هم دایر و جاری است. هنوز هم جهان معاصر، با همه ارتباطات، فرهنگ ناب اهل بیت عصمت را آنگونه که باید و شاید، نمی‌شناسد.
حج، فرصتی مناسب برای نشر مرام و مکتب اولیای الهی است، تا جهان اسلام، هر چه بهتر با این فرهنگ حیاتبخش آشنا شوند و فروغ و جلوه دین را در سیمای خاندان عصمت بنگرند.