اختلاف مسلمین و انحراف یهودیان
امام علی علیه السلام فرمودند:
بَعْضُ الْیَهُودِ مَا دَفَنْتُمْ نَبِیَّکُمْ حَتَّى اخْتَلَفْتُمْ فِیهِ فَقَالَ لَهُ إِنَّمَا اخْتَلَفْنَا عَنْهُ لَا فِیهِ وَ لَکِنَّکُمْ مَا جَفَّتْ أَرْجُلُکُمْ مِنَ الْبَحْرِ حَتَّى قُلْتُمْ لِنَبِیِّکُمْ اجْعَلْ لَنا إِلهاً کَما لَهُمْ آلِهَةٌ فقالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ.
مردی یهودی به امام علی علیه السلام گفت: هنوز پیامبر خود را به خاک نسپرده درباره اش اختلاف کردید. حضرت فرمودند: ما درباره آنچه که از او رسیده اختلاف کردیم نه در خود او اما شما یهودیان هنوز پای شما پس از نجات از دریای نیل خشک نشده بود که به پیامبرتان گفتید برای ما خدایی بساز چنان که بت پرستان خدایی دارند. و پیامبر شما گفت شما مردمی نادانید.
نهج البلاغه: حکمت 309
شرح حدیث:
دو پیام در کلام امام بیشتر جلب توجه می کند:
1- اختلاف باعث طعنه دشمن می شود.
خداوند متعال می فرماید:
وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ؛ خدا و رسول او را اطاعت کنید و با یکدیگر اختلاف نکنید که ناتوان شده و آبرو و حیثیت شما از بین خواهد رفت.(1)
اگر بعد از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلم در سقیفه جمع نمی شدند و خلیفه تراشی نمی کردند و آنچه را که خدا و رسول گفته بودند اطاعت می کردند یک یهودی جرات نمی کرد خطاب به امیرالمومنین علی علیه السلام چنین حرف هایی را بزند.
2- یهود سابقه انحراف متعددی داشتند در غیبت موسی علیه السلام گوساله سامری را پرستیدند. یکبار در نهایت گستاخی به حضرت موسی علیه السلام گفتند:
یَا مُوسَی لَن نُّؤْمِنَ لَکَ حَتَّی نَرَی اللَّهَ جَهْرَهً؛ ای موسی ترا باور نکنیم تا خدا را آشکارا ببینیم.(2)
یَسْأَلُکَ أَهْلُ الْکِتَابِ أَنْ تُنَزِّلَ عَلَیْهِمْ کِتَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَقَدْ سَأَلُوا مُوسَی أَکْبَرَ مِنْ ذَلِکَ فَقَالُوا أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَهً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَهُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ؛
اهل کتاب از تو درخواست می کنند تا نوشته ای از آسمان بر آنها نازل کنی از موسی بزرگتر از این را خواستند گفتند خدا را آشکارا به ما نشان بده و به خاطر همین ستمی که کردند صاعقه آسمانی آنها را فرا گرفت و بعد از آن معجزات که برای آنها آمده بود گوساله را پرسیدند.(3)
شرح ابن میثم
مقصود امام علیه السلام آن است که ما در نبوّت پیامبر صلّی الله علیه و آله اختلاف نکردیم و شکى در آن نداشتیم بلکه اختلاف ما ناشى از او بود، یعنى به سبب شبهه بعضى آیات و روایاتى بود که از آن حضرت رسیده بود، بعضى از ما آنها را درک نکردیم، امّا شما اختلاف پیدا کردید که آیا آفریدگارى دارید یا نه تا آنجا که گفتید، براى ما خدایى قرار ده و این خود به طریق اولى باعث شکّ در نبوّت پیامبرتان نیز هست.(4)
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره انفال، آیه 46
2- سوره بقره، آیه 55
3- سوره نساء، آیه 153
4- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 679
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
1- اختلاف باعث طعنه دشمن می شود.
خداوند متعال می فرماید:
وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ؛ خدا و رسول او را اطاعت کنید و با یکدیگر اختلاف نکنید که ناتوان شده و آبرو و حیثیت شما از بین خواهد رفت.(1)
اگر بعد از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلم در سقیفه جمع نمی شدند و خلیفه تراشی نمی کردند و آنچه را که خدا و رسول گفته بودند اطاعت می کردند یک یهودی جرات نمی کرد خطاب به امیرالمومنین علی علیه السلام چنین حرف هایی را بزند.
2- یهود سابقه انحراف متعددی داشتند در غیبت موسی علیه السلام گوساله سامری را پرستیدند. یکبار در نهایت گستاخی به حضرت موسی علیه السلام گفتند:
یَا مُوسَی لَن نُّؤْمِنَ لَکَ حَتَّی نَرَی اللَّهَ جَهْرَهً؛ ای موسی ترا باور نکنیم تا خدا را آشکارا ببینیم.(2)
یَسْأَلُکَ أَهْلُ الْکِتَابِ أَنْ تُنَزِّلَ عَلَیْهِمْ کِتَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَقَدْ سَأَلُوا مُوسَی أَکْبَرَ مِنْ ذَلِکَ فَقَالُوا أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَهً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَهُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ؛
اهل کتاب از تو درخواست می کنند تا نوشته ای از آسمان بر آنها نازل کنی از موسی بزرگتر از این را خواستند گفتند خدا را آشکارا به ما نشان بده و به خاطر همین ستمی که کردند صاعقه آسمانی آنها را فرا گرفت و بعد از آن معجزات که برای آنها آمده بود گوساله را پرسیدند.(3)
شرح ابن میثم
مقصود امام علیه السلام آن است که ما در نبوّت پیامبر صلّی الله علیه و آله اختلاف نکردیم و شکى در آن نداشتیم بلکه اختلاف ما ناشى از او بود، یعنى به سبب شبهه بعضى آیات و روایاتى بود که از آن حضرت رسیده بود، بعضى از ما آنها را درک نکردیم، امّا شما اختلاف پیدا کردید که آیا آفریدگارى دارید یا نه تا آنجا که گفتید، براى ما خدایى قرار ده و این خود به طریق اولى باعث شکّ در نبوّت پیامبرتان نیز هست.(4)
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره انفال، آیه 46
2- سوره بقره، آیه 55
3- سوره نساء، آیه 153
4- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 679
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
