دوشنبه، 13 مرداد 1399
تخمین زمان مطالعه: 3 دقیقه
موارد بیشتر برای شما

راه خودسازی و غلبه بر هوای نفس

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
یَا أَسْرَى الرَّغْبَةِ أَقْصِرُوا فَإِنَّ الْمُعَرِّجَ عَلَى الدُّنْیَا لَا یَرُوعُهُ مِنْهَا إِلَّا صَرِیفُ أَنْیَابِ الْحِدْثَانِ أَیُّهَا النَّاسُ تَوَلَّوْا مِنْ أَنْفُسِکُمْ تَأْدِیبَهَا وَ اعْدِلُوا بِهَا عَنْ ضَرَاوَةِ عَادَاتِهَا.

ای کسانی که اسیر هوای نفس هستید توقف کنید چرا که دلباخته دنیا را هیچ چیزی جز صدای دندان های گرفتاری ها نمی ترساند ای مردم برای اصلاح نفس خویش خود اقدام کنید و آن را از اینکه جرات کند به عادت های زشت آلوده شود به راه صلاح برگردانید.

نهج البلاغه: حکمت 351
شرح حدیث:
گاهی چنان جاذبه های مادی افراد را مست و مدهوش می کند که هیچ چیز جز لذت و عیش و نوش و شهوترانی آنها را مشغول نمی کند اما ناگاه در همان حال عیش و مستی حادثه ای جانکاه به سراغشان می آید مثل کسی که گرفتار سرمای بیست درجه زیر صفر شده و چندان دندان هایشان به هم می خورد و دنبال راه نجاتی هستند تا از این ورطه خطرناک خود را رهایی دهند. در واقع توقف و ایست بوالهوسان فقط در این نوع مواقع امکان پذیر است.

امام علیه السلام توصیه می فرماید که عادت های زشت را در خود از بین ببرید تا نفس اصلاح شود هر شخصی عادات خاصی دارد وهمین عادات است که وی را از حیث رفتار و کردار از دیگران متمایز می نماید. ابتدا که انسان عملی را انجام می دهد اعصاب و روان واکنش نشان می دهند ولی پس از تکرار آن عمل رفته رفته عادت می شود بگونه ای که اقدام بر ترک آن مشکل می شود.

امام حسن عسکری علیه السلام می فرمودند:
رِیاضَهُ الجاهِلِ وَ تَرَکُ المُعتادِ عَن عادَتِهِ کَالمُعجِزِ؛
آدم نادانی را به فهم رساندن و معتاد را ترک اعتیاد دادن همانند معجزه است.(1)

وقتی انسان به چیزی عادت کرد کمتر به روش دیگران متوجه و مایل می شود به همین علت است که باید او را توجه داد که برای اصلاح نفس خویش اقدام کند.

امام علیه السلام در جای دیگر درباره خطرات عادات بد هشدار می دهند که:
مَن لَم یُهَذِّب نَفسَهُ فَضَحَهُ سُوءُ العادَهِ؛
کسی که اصلاح نفس نکند عادات بدش رسوایش خواهد کرد.(2)

ذَلِّلُوا اَنفُسَکُم بِتَرکِ العاداتِ و قَوِّدوها اِلی فِعلِ الطاّغوتِ؛
نفوس خود را به ترک عادت های بد خوار سازید و آن ها را به سوی فرمان برداری پروردگار سوق دهید.(3)

شرح کلمه أسرى
را استعاره براى کسى آورده است که دنیا میل و علاقه او را به خود جلب کرده است. امام علیه‌ السلام دستور به خوددارى از زیاده روى در طلب دنیا داده و از دلباختگى و توجّه بدان بر حذر داشته است، با این عبارت: فانّ المعرّج... و الحدثان، و لفظ صریف و انیاب را به جهت شباهت مرگ به هنگام فرا رسیدنش به شتر تندرو، استعاره آورده است. سپس خطاب به مردم، آنها را مأمور فرموده است تا ادب و اصلاح نفس خویش را به عهده گیرند و آن را در حدّ عدالت، از حرکات و افعال باز دارند، و از جرأت و اقدام بر غرق شدن در هواهاى نفس بازگیرند. و معناى ریاضت، قبلا روشن شد.

پی‌نوشت‌ها:
1- بحارالانوار، ج17، ص 217
2- غرر الحکم، ص 719
3- غرر الحکم، ص 407
4- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 707 و 708)

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.


نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
احادیث مرتبط
موارد بیشتر برای شما
حضور اصحاب رسانه در محل عروج شهید نصرالله
play_arrow
حضور اصحاب رسانه در محل عروج شهید نصرالله
سردار سلامی: اگر صد بار دیگر به دنیا بیایم همین لباس را می‌پوشم
play_arrow
سردار سلامی: اگر صد بار دیگر به دنیا بیایم همین لباس را می‌پوشم
توضیحات قاضی پرونده قتل مرحوم خالقی در محل بازسازی صحنه جرم
play_arrow
توضیحات قاضی پرونده قتل مرحوم خالقی در محل بازسازی صحنه جرم
قالیباف: کشورهای فرامنطقه‌ای حق دخالت در امورات منطقه را ندارند
play_arrow
قالیباف: کشورهای فرامنطقه‌ای حق دخالت در امورات منطقه را ندارند
مرحوم خالقی چگونه به قتل رسید؟
play_arrow
مرحوم خالقی چگونه به قتل رسید؟
امضا اسناد تحویل اجساد اسرا بین القسام و صلیب سرخ
play_arrow
امضا اسناد تحویل اجساد اسرا بین القسام و صلیب سرخ
تعبیر خواب به روش جناب خان: اگر خواب لک‌لک ببینی دشمن باردار داری!
play_arrow
تعبیر خواب به روش جناب خان: اگر خواب لک‌لک ببینی دشمن باردار داری!
بازسازی صحنه قتل مرحوم خالقی با حضور فرمانده انتظامی تهران
play_arrow
بازسازی صحنه قتل مرحوم خالقی با حضور فرمانده انتظامی تهران
پیرترین کروکودیل نیل با ۱۲۴ سال سن و ۵ متر طول
play_arrow
پیرترین کروکودیل نیل با ۱۲۴ سال سن و ۵ متر طول
امکانات بی‌نظیر مرسدس بنز میباخ ۵۰ میلیاردی!
play_arrow
امکانات بی‌نظیر مرسدس بنز میباخ ۵۰ میلیاردی!
خط و نشان جدی سرلشکر باقری علیه متجاوزان به ایران
play_arrow
خط و نشان جدی سرلشکر باقری علیه متجاوزان به ایران
روایت فعال سیاسی آمریکایی از محل شهادت سید حسن نصرالله
play_arrow
روایت فعال سیاسی آمریکایی از محل شهادت سید حسن نصرالله
صحبت‌های دلنشین مرحوم منوچهر والی‌زاده در آخرین حضورش در صدا و سیما
play_arrow
صحبت‌های دلنشین مرحوم منوچهر والی‌زاده در آخرین حضورش در صدا و سیما
بازدید رییس جمهور از واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر
play_arrow
بازدید رییس جمهور از واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر
خاطره مرحوم والی زاده از انتخابش برای صداپیشگی لوک خوش‌شانس
play_arrow
خاطره مرحوم والی زاده از انتخابش برای صداپیشگی لوک خوش‌شانس