سرانجام حق و باطل
امام علی علیه السلام فرمودند:
إِنَّ الْحَقَّ ثَقِیلٌ مَرِی ءٌ وَ إِنَّ الْبَاطِلَ خَفِیفٌ وَبِیءٌ.
حق سنگین است ولی گوارا می باشد و باطل سبک ولی کشنده است.
نهج البلاغه: حکمت 368
شرح حدیث:
سرانجام حق و باطل مهم است که باید به آن توجه کرد این که شنیدن حرف حق تلخ است و یا علم به آن دشوار مهم نیست بلکه آن چیزی که اهمیت دارد محصول و نتیجه آن است که با حلاوت و شیرین است.
اهل باطل وقتی غرق شادی و شعف اند خبر از پایان کار خود ندارند وقتی باطل گرایی و انحرافاتشان به پایان می رسد می بینند جز غم و غصه و حسرت چزی برایشان باقی نمانده است. چون سرمایه هایی را از دست داده اند که قابل جبران نیستند مثل عفاف و پاکدامنی مثل ایمان و تقوا مثل ولایت و تبعیت از امامان معصوم علیهم السلام.
خداوند تبارک و تعالی درباره ماندگاری حق و اضمحلال باطل مکرر فرموده:
کَذَلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا یَنْفَعُ النَّاسَ فَیَمْکُثُ فِی الْأَرْضِ کَذَلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ؛
خدا برای حق و باطل چنین مثال می زند اما کف بر کناری افتد و نابود شود و آنچه برای ما سودمند است در زمین پایدار بماند خدا این چنین مثل می زند.(1)
قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَمَا یُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا یُعِیدُ؛
بگو حق آمد و باطل نماند و یارای بازگشتنش نیست.(2)
وَیَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَیُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ؛
و خدا باطل را محو می کند و حق را با کلمات خویش ثابت می گرداند او به راز دلها داناست.(3)
و مولایمان علی علیه السلام در جای دیگر خیلی صریح وضع حق جویان و باطل گرایان را مشخص فرموده اند:
اَلحَقُّ طَریقُ الجَنَّهِ وَ الباطِلُ طَریقُ النّارِ وَ عَلی کُلِّ طَریقٍ داعٍ؛
حق راه بهشت است و باطل راه آتش و بر سر هر راهی دعوتگری است.(4)
شرح ابن میثم
امام علیه السلام صفت سنگین را براى حق از نظر دشوارى آن براى کسى آورده که در راه حق است و به خاطر آن مؤاخذه مى شود، و صفت گوارا، را به جهت این که حق آسایش اخروى را در پى دارد، بدان داده است. و صفت سبکى را به اعتبار سهولت باطل بر اهل باطل و صفت و با آور را به جهت هلاکت آنان در آخرت، براى باطل استعاره آورده است.(5)
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره رعد، آیه 17
2- سوره سبا، آیه 49
3- سوره شوری، آیه 24
4- نهج السعاده، ج 3، ص 291
5- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 728 و 729
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
اهل باطل وقتی غرق شادی و شعف اند خبر از پایان کار خود ندارند وقتی باطل گرایی و انحرافاتشان به پایان می رسد می بینند جز غم و غصه و حسرت چزی برایشان باقی نمانده است. چون سرمایه هایی را از دست داده اند که قابل جبران نیستند مثل عفاف و پاکدامنی مثل ایمان و تقوا مثل ولایت و تبعیت از امامان معصوم علیهم السلام.
خداوند تبارک و تعالی درباره ماندگاری حق و اضمحلال باطل مکرر فرموده:
کَذَلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا یَنْفَعُ النَّاسَ فَیَمْکُثُ فِی الْأَرْضِ کَذَلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ؛
خدا برای حق و باطل چنین مثال می زند اما کف بر کناری افتد و نابود شود و آنچه برای ما سودمند است در زمین پایدار بماند خدا این چنین مثل می زند.(1)
قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَمَا یُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا یُعِیدُ؛
بگو حق آمد و باطل نماند و یارای بازگشتنش نیست.(2)
وَیَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَیُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ؛
و خدا باطل را محو می کند و حق را با کلمات خویش ثابت می گرداند او به راز دلها داناست.(3)
و مولایمان علی علیه السلام در جای دیگر خیلی صریح وضع حق جویان و باطل گرایان را مشخص فرموده اند:
اَلحَقُّ طَریقُ الجَنَّهِ وَ الباطِلُ طَریقُ النّارِ وَ عَلی کُلِّ طَریقٍ داعٍ؛
حق راه بهشت است و باطل راه آتش و بر سر هر راهی دعوتگری است.(4)
شرح ابن میثم
امام علیه السلام صفت سنگین را براى حق از نظر دشوارى آن براى کسى آورده که در راه حق است و به خاطر آن مؤاخذه مى شود، و صفت گوارا، را به جهت این که حق آسایش اخروى را در پى دارد، بدان داده است. و صفت سبکى را به اعتبار سهولت باطل بر اهل باطل و صفت و با آور را به جهت هلاکت آنان در آخرت، براى باطل استعاره آورده است.(5)
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره رعد، آیه 17
2- سوره سبا، آیه 49
3- سوره شوری، آیه 24
4- نهج السعاده، ج 3، ص 291
5- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 728 و 729
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
