علت انحراف زبیر

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

مَا زَالَ الزُّبَیْرُ رَجُلًا مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ حَتَّى نَشَأَ ابْنُهُ الْمَشْئُومُ عَبْدُ اللَّهِ.

زبیر هماره خود را از ما به حساب می آورد تا آن زمان که فرزند شومش عبدالله پا به عرصه جوانی گذاشت.

نهج البلاغه: حکمت 444

هیهات از دست آقازاده ها که در تمامی اعصار چه بر سر پدران و خانواده های خود می آورند معلوم می شود در همیشه تاریخ سقوط و بی آبرویی از ناحیه بعضی فرزندان برای پدران وجود داشته و منحصر به زمان خاصی نبوده است.

زبیری که جزو یاران پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلم بوده، پسر عمه پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلم و امام علی علیه السلام و چهارمین یا پنجمین نفری بود که اسلام آورد از یاران شجاع و سرشناس پیامبر اسلام بود و در تمام جنگ های او شرکت داشت و چندین بار مجروح شد. بزرگان اهل سنت او را از جزو ده تن بشارت داده به بهشت می شمرند بعد از رحلت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلم که از بیعت با ابوبکر سرباز زد و در زمره یاران اولیه و خاص حضرت علی علیه السلام بود بنابر بعضی اقوال در دفن حضرت فاطمه علیه السلام شرکت داشت که نشان دهنده نزدیک بودن او به علی علیه السلام است او یکی از اعضای شورای شش نفره ای بود که عمر آنان را نامزد خلافت ساخته بود ولی او به نفع حضرت علی علیه السلام کنار رفت.

زبیر داماد ابوبکر بود ولی سال های بسیاری از عمر خود را در کنار امیرالمومنین علی علیه السلام گذراند اما امان از آقازاده ها، او پسری داشت بنام عبدالله این پسر بعد از قتل عثمان بسیار تلاش کرد تا پدرش را به خلافت برساند ولی در کار خود موفق نشد او حلقه اتصال عایشه از یک سو و زبیر و طلحه از سوی دیگر بود.

عبدالله در جنگ جمل وقتی دید پدرش قصد کناره گیری دارد، به انواع حیله های احساسی دست زد تا پدر را منصرف کند.

در جنگ جمل زمانی که کسی اطراف شتر عایشه نمانده بود عبدالله خود زمام شتر را به دست گرفت او در جنگ تن به تن با مالک اشتر به شدت مجروح شد. گفته اند به کشتن مالک اشتر بسیار تمایل داشت حتی اگر به قیمت جان خودش تمام شود ولی مولای بزرگوارمان علی علیه السلام بعد از پایان جنگ بنا به درخواست عایشه او را عفو کرد.(1)

پی‌نوشت:
1- دانشنامه امیرالمومنین علیه السلام، ج 5، ص 95

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.