رسانه نیز مثل سایر بخش های زندگی باید دارای برنامه باشد

در این نوشتار سعی شده که مجموعه اسیب هایی که کودکان و نوجوانان در ارتباط با رسانه مبتلا و درگیر میشوند را بررسی کنیم و به همین منظور مجمموعه اسیبهای این حوزه را به سه دسته اسیب های روانشناختی،جسمانی و ارتباطی تقسیم کرده ایم که والدین محترم با توجه به فراگیر شدن رسانه از طرفی و اهمیت بالای تربیت کودک و بدیهی بودن تاثیرپذیری کودکان و نوجوانان از جوانب مختلف رسانه های جمعی در همه ابعاد آن،نسبت به نوع تعامل کودکان و نوجوانان خود در برخورد و مواجهه با رسانه، حساسیت بیشتر و مهارت و مدیریت کیفی تری کسب نمایند.
نویسنده: علیرضا محمدلو
تعداد کلمات: 1190/تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه

رسانه بعنوان یک ابزار قدرتمند و پیچیده در عصر حاضر که توانایی همه نوع کار فکری فرهنگی و سیاسی و اقتصادی را داراست،بطور خیلی زیرکانه در سمتی از دنیا و البته بطور ناشیانه ای در سمتی دیگر از دنیا،حتی در دستان ظریف و ناتوان کودکان و نوجوانان نیز جا خشک کرده و توانسته انس و الفتی وصف ناپذیر و دست نیافتنی با انها برقرار نماید.
در این موقعیت که رسانه با تمام ابعاد وسیع ماهواره ای،تلویزیونی،نرم افزاری و اینترنتی خود تمام افکار و اندیشه ها و احساسات مخاطبین جهانی اش را در نوردیده است،ضرور ی ترین و حداقل ترین کاری که در محدوده خانواده های خود می بایست به انجام ان اهتمام بورزیم،اشنایی و اتخاذ بهترین تصمیم در قبال تاثیراتی است که روزانه و ساعتی و لحظه ای بچه هایمان را درگیر کرده و بنوعی عنان تربیت و رشد انها را از دستان پدر و مادر ربوده است.
تاثیرات رسانه بطور کلی در سه بخش روانشناختی،جسمانی،ارتباطی قابل ارزیابی و اقدام متقابل می باشد.رسانه به عنوان تاثیرگذارترین عنصرعصر حاضر که توانسته در رقابتی جدی با سایر ضروریات زندگی انسانها توانسته گوی سبقت را از همه برباید و حتی هم ردیف هوا و اب قرار بگیرد و نبودنش مساوی مختل شدن زیست انسان ها و خانواده و جامعه تلقی شود،اسیبهایی جدی با خودش بهمراه دارد که توانایی ها و استعدادها و عواطف و ارتباطات ما را هدف گرفته است.

آسیب های روانشناختی

تنهایی، افسردگی، اضطراب، عزت نفس پایین برخی از مشکلات احتمالی است که کودکان در استفاده بیش از حد از اینترنت بصورت آنلاین با آن مواجه هستند. کارشناسان معتقدند زمان بیش از حد بر روی وب میتواند به کودکان آسیب برساند.

آسیبهای جسمانی

کودکان و نوجوانانی که مدت طولانی در مقابل رایانه می‌نشینند و از فعالیت‌های مورد نیاز این دوران مانند ورزش دور می‌مانند، دچار صدمات جسمانی مثل چاقی، آسیب‌های اسکلتی، ضعف بینایی، تشنج اپیلپتیک و یا حساس به نور می‌شوند.

کندی رشدجسمانی :هنگامی که حرکات فیزیکی محدود می شود و کودک ساعت ها وقت خودرابه روبرروی تلویزیون یا رایانه می گذرانند،استخوان و مفاصل از تکامل بازمانده و آسیب می بینند.
ضعف توان بینایی و خستگی چشم : چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه ، به شدت تحت فشار نور صفحه مانیتور قرارمیگیرد و دچار عوارض منفی می شود.
آسیب های مفصلی : تحقیقات نشان داده است به ازای هریک از ساعتی که کودکان صرف بازی کردن با کنسول های بازی می کنند،احتمال ابتلای آنها به دردهای مفصلی نزدیک به 50درصد افزایش پیدا می کنند.
اختلال گوارشی : هیجان همیشگی هنگام بازی ، بر روی ارگانیسم فرد تاثیر گذاشته و پیامدهای منفی بر دستگاه گوارش می گذارد.
آسیب های پوستی : پوست فرد، درمعرض پرتوهایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.
ایجاد تهوع و سرگیجه : افرادی که نسبت به نور حساسیت دارند و تحمل پی در پی نور رایانه برای آنان دشوار است.
چاقی : بی تحرکی کودکان و مصرف همزمان تنقلات موجب چاقی در آنها می شود .

آسیب های ارتباطی

منزوی شدن: کودکانی که از بدو زندگی در دوران کودکی به دلیل کمبود فضاهای تفریحی و آموزشی در منزل با بازیهای کامپیوتری مشغول میشوند به مرور نوعی انزوا طلبی را پیش میگیرند که در نهایت باعث منزوی شدن آنان از اجتماع می شود. کودکان در دوران رشد میبایست با همنوعان و کودکان هم سن خود بازیهای دسته جمعی انجام دهند تا ارتباطات اجتماعی را فراگیرند.منزوی شدن کودکان و بازی با افرادی که در دنیای واقعی وجود ندارند در آینده ممکن است اثرات بسیار منفی منفی و نامطلوبی را روی رفتار های اجتماعی کودک ایجاد نماید.

پرخاشگری و فاصله از خانواده:محتویات نامطلوب و ناسالم موجود در اینترنت موجب تبلیغ روحیه خشونت و پرخاشگری گردیده و بر ارتکاب جرم اثر میگذارد و از طرف دیگر باعث فاصله میان والدین و فرزندانشان می شود. پژوهش های متعددی نشان می دهد که استفاده فزاینده از اینترنت باعث کاهش ارتباطات خانوادگی و محافل اجتماعی شده و تنهایی و افسردگی را در نوجوانان تقویت میکند.

اعتیاد: بسیاری از افراد آنقدر برای استفاده از اینترنت زمان مصرف میکنند که دیگر اجزای زندگی شان را نادیده میگیرند. بعضی هم بخاطر کار با اینترنت در مورد شغل یا خانواده شان اهمال می کنند و به این ترتیب روابط خانوادگی و شغل شان را در معرض خطر قرار می دهند. برخی هم عنوان می کنند که صرف زمان پشت کامپیوتر می تواند جانشین مناسبی برای دیگر فعالیت ها و روابط باشد.
دانش آموزان در تمای سنین ممکن است تا حد نزول نمرات درسی و به هم خوردن روابط دوستانه شان در اینترنت زمان صرف کنند. تشخیص نشانه های هشدار دهنده اعتیاد پنهان اولین قدم به سوی کمک به فردی است که بیش از حد با اینترنت کار می کند.

عدم مدیریت زمان: اکثریت استفاده کنندگان اعتراف میکنند که هنگام استفاده از اینترنت ، زمان سریعتر گذشته است و با صمیمیت زودهنگام و احساس بی قیدی در روابط اینترنتی مواجه شده اند. افرادی که دچار اعتیاد به صحبت اینترنتی می شوند معمولا بیش از حد درگیر شده و احتمال اینکه به مسائل غیر اخلاقی نیز آلوده گردند ، زیاد است.

بی اخلاقی و ورود به دنیای پورن: دوستان اینترنتی خیلی سریع اهمیت و جایگاه روابط خانوادگی و دوستان قدیمی را میگیرند. این اعتیاد در اکثر موارد منجر به شکست ازدواج ها و بی ثباتی در روابط خانوادگی می گردد. به همین دلیل گروهی از متخصصین این سوال را مطرح میکنند که آیا عصر اطلاعات پایان حجب و حیا است؟ یکی از مهم ترین این معضلات پورنوگرافی است که عمدتا عبارت است از اقدام بزرگسالان برای کشاندن کودکان به ورطه هرزه نمایی و یا عرضه مطالب و تصاویر مبتذل به آنان. کسانی که با لذت مجلات پورنوگرافی ار ورق زده و سپس شیفته تصاویر متحرک ویدیویی می شوند با همفکران خود از طریق اینترنت و شبکه های اجتماعی آشنا شده و باهم ملاقات می کنند.

پیشنهاد کارشناسان این است که والدین باید در مورد سلامت روان کودکان خود بخصوص اگر بیش از 4 ساعت در روز در مقابل صفحه نمایش(کامپیوتر، تماشای تلویزیون و بازی های ویدئویی) قرار گیرند، نگران باشند. کارشناسان می گویند کودکانی که زمان بیشتری را در مقابل صفحه نمایش صرف کرده اند تمایل به تجربه سطوحی بالاتری از پریشانی روحی، اضطراب و افسردگی را دارند و در استفاده بیش از 4 ساعت این تمایل منفی شدیدتر دیده می شود. این کارشناسان می افزایند: افزایش زمان استفاده از صفحه نمایش و قرار گرفتن در معرض رسانه ها با کاهش احساس پذیرش اجتماعی و افزایش احساس تنهایی و مشکلات ارتباطی و .. همراه است و فعالیت های اینترنتی خاص مانند سایت های شبکه های اجتماعی و بازی های چند نفره آنلاین با سطوح پایین تر از سلامت همراه بوده است.

منابع:
مهارت های زندگی زنان خانه دار، جمعی از نویسندگان.

در این زمینه حتما بخوانید:
* تاثیر رسانه بر روی کودکان
*نقش محیط ، وراثت و رسانه بر تربیت کودک