همه کودکان با اعتماد به نفس بدنیا میآیند، اما برخی والدین با رفتارهای نامناسبی که انجام میدهند اعتماد به نفس کودکشان را تضعیف می‌کنند. در این مقاله به برخی از این موارد اشاره میکنیم.
تعداد کلمات: 910 /تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه
تعداد کلمات: 910 /تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه
تاثیر محیط بر اعتماد به نفس کودک
زمانی که کودکی بتواند بدون توقع و انتظار از دیگران کاری را آغاز کند و بکوشد تا آن را به اتمام برساند، می‌گوییم «اعتماد به نفس« دارد. کودک از همان ابتدا که شروع به شناخت خود و محیط پیرامونش می‌کند، به قدرت و توانایی خود برای تسلط بر محیط و اطرافیانش آگاه می شود. یکی از عوامل موثر در رشد اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان، والدین و اعضای خانواده هستند. اگر کودک در خانواده‌یی سرشار از صمیمیت ،محبت و مهربانی رشد یابد می‌تواند ویژگی‌های شخصیتی خود را بشناسد و با اطمینان به توانایی‌های خود یا مشکلات و مسائل گوناگون روبرو شود و از طرفی می‌تواند با رفتارهای نامطلوب ومنفی خود،برخوردی واقع‌بینانه داشته باشد و در صدد رفع و تغییر آنها برآید.
تمایز جنسیتی
اگر کودک ضمن انجام فعالیت‌های مختلف مدام دچار محدودیت شود و نتواند تجارب جدید و مفیدی در زندگی کسب کند،ترسو ،کمرو و خجول بار می‌آید و قدرت تصمیم‌گیری هم در او رشد نخواهدیافت. نتایج تحقیقات محققان نشان می‌دهد که برخی پدران و مادران نسبت به پرورش فرزندان پسر و دختر خود دید یکسانی ندارند. زمانی که کودکی متولد می‌شود، نخستین پرسشی که پس از سلامتی نوزاد مطرح می‌شود،جنسیت اوست. اگر نوزاد دختر بود،لباس صورتی و اگر پسر بود لباس آبی به تن او می‌کنند و برهمین اساس رفتار بزرگسالان نیز طبقه‌بندی می‌شود.به پسران فرصت بیشتری برای کندوکاو دنیای فیزیکی پیرامون‌شان داده می‌شود و همین امر موجب تقویت مهارت‌های حرکتی بیشتر آنان می‌شود. برعکس دختران به شیوه‌یی محدودتر پرورش می‌یابند و آنان را برای تعاملات کلامی‌شان بیشتر تشویق می‌کنند. جان‌بیکس ،دریافت که دختران در سنین بین ۱۴ – ۱۰سالگی بطور محسوسی دچار ضعف اعتماد به نفس می‌شوند. طبق تحقیق او دختران در آغاز سن مدرسه و شروع دبستان از خود پنداره بالاتر و اعتماد به نفس بیشتری نسبت به پسران برخوردارند. در حالی که طی سالهای پایانی دبستان و آغاز دوران نوجوانی این نسبت برعکس شده است و دختران دچار ضعف و کاهش اعتماد به نفس می‌شوند. این امر می‌تواند ناشی از نظام آموزشی،دیدگاههای فرهنگی و نحوه تعاملات اجتماعی،درباره نقش جنسیت نوجوانان باشد.
دختران و اعتماد به نفس
دکتر دیپولد (۱۹۹۵) طی تحقیقی به این نتیجه رسید که نوجوانان دختر در مقایسه با نوجوانان پسر،بیشتر دچار اضطراب فشار روانی و افسردگی می‌شوند. یکی از عوامل موثر در کاهش اعتماد به نفس و ضعف خودپنداره دختران،بلوغ جنسی و تغییرات جسمانی آنان است. بطور معمول دختران ۲ الی ۳ سال زودتر از پسران بالغ می‌شوند و همین امر باعث می‌شود که آنها با پختگی کمتری با این فرایند روبرو شوند. به عبارت ساده‌تر یک دختر در ده یازده سالگی مراحل بلوغ خود را طی می‌کند، در حالی که یک پسر در حدود سیزده چهارده سالگی، یعنی حدود دو الی سه سال بعد از دختر به این مرحله می‌رسد. طی این مدت دختران ناگهان با تغییرات جسمانی گوناگونی روبرو می‌شوند که برای آنها محدودیت هایی را نیز به همراه می‌آورد. این احتمال وجود دارد که افسردگی و ضعف خودپنداره دختران ناشی از احساس نارضایتی آنان نسبت به وضعیت ظاهر و تن انگاره خود باشد. زیرا ضعف تن‌انگاره، ازدیاد وزن و زیبایی ظاهر برای دختران بسیار مهمتر از پسران است.
عادت به ناتوانی
در مواردی دختران نمی‌توانند خود را با این تغییرات جسمانی سازگار کنند و آن را بپذیرند. در نتیجه خود پنداره آنان لطمه می‌بیند و دچار ضعف اعتماد به نفس می‌شوند. یکی از روانشناسان معاصر به نام دکتر «نانسی اسمیت« معتقد است :«پسران برای ماجراجویی و قدرتمندی و دختران برای وابستگی و محتاط بودن تشویق می‌شوند»زمانی که پسری دچار مشکل می‌شود،او را تشویق می‌کنند تا درصدد مبارزه با آن مشکل برآید. در حالی که وقتی دختری در چنین شرایطی قرار می‌گیرد با گفتن: «اجازه بده تا کمکت کنیم« و یا حتی بدتر از آن، «بگذار ما این کار را برایت انجام دهیم…» در صدد رفع مشکل او برمی آیند و این موضوع ،مفهومی از احساس «درماندگی آموخته شده« دربردارد. به عبارت ساده‌تر او را به ناتوانی و وابستگی عادت می‌دهیم.تقویت اعتماد به نفس در دختران
نکته هایی برای والدیندکتر اسمیت معتقد است که می‌توان دختران را همچون پسران افرادی قوی و متکی به نفس بار آورد. وی نکات زیر را به منظور راهنمایی والدین و مربیان یادآور می‌شود:
* اجازه دهید که دخترتان نیز همچون پسرتان با شن و خاک بازی کند و از اینکه خود را کثیف می‌کند، ناراحت نشوید.
* به دخترتان اجازه دهید که با حیوانات خانگی مثل پرندگان،ماهی‌ها،لاک‌پشت، … بازی کند وبعد از بازی خوب دست‌هایش را بشویید.
* والدین می‌توانند دخترانشان را نسبت به انجام کارهای فنی گوناگون تشویق کنند و آنان را با وسایل و ابزارآلاتی مثل میخ،چکش،آچار و از این قبیل آشنا سازند . حتی اگر ضربه‌یی با چکش بر روی دست خودش زد، چندان هول و پریشان نشوند.
نکته هایی برای دختران
جان‌اسمیت، توجه به نکات زیر را برای رشد و ارتقای اعتماد به نفس دختران لازم و ضروری می داند:
* دختران خود را تشویق به مطالعه زندگینامه‌های زنان سرشناس و برجسته تاریخ،علوم،هنر ،ادبیات، ورزش و … کنید.
* سعی کنید دخترانتان را به مشاهده فیلم‌هایی تشویق کنید که هم مردان و هم زنان دارای نقش‌های مثبت و سازنده‌یی در آن باشند.
* به سوالات دخترتان به همان میزان که به سوالات پسرتان اهمیت می‌دهید،توجه کنید. با آنها درباره روابط خانوادگی ،دوستی‌ها و مباحث مختلف فرهنگی اجتماعی صحبت کنید.
سایت مگ ایران
