امنیت عاطفی فرزندان

منبع ایمنی کودک

برای کودک، پدر و مادر در حکم سپری علیه بلایای روزگار هستند و منبع ایمنی و ارضای خاطر جسمی و روانی به شمار می‏آیند. کودک، علاوه بر احساس مهربانی که لازم است نسبت به اولیای خویش داشته باشد و از آنها محبت ببیند، می‏خواهد مطمئن باشد که پدر و مادرش نیز، یکدیگر را دوست دارند. البته منظور این نیست که کودک به هیچ وجه مخالفت پدر و مادر را با یکدیگر نبیند؛ بلکه باید سعی کرد تا احساس ایمنی او بر اثر شکی که در مورد روابط پدر و مادر دارد، متزلزل نشود.
 

تبعیض ممنوع

اگر بیش از یک کودک در خانواده باشد، وظیفه  والدین است که به آنها بفهمانند هر یک را به اندازه دیگری و هر کدام را به خاطر شخصیت خود او دوست دارند. والدین به هیچ‏وجه نباید میان کودکان خود تبعیض قایل شوند و آنها را با هم مقایسه کنند، بلکه لازم است هر کدام را برای استعدادها و خصوصیاتی که دارند، مورد تشویق قرار بدهند و به این وسیله  برای رشد و پیشرفت قوای مثبت آنها تلاش کنند.

بیشتر بخوانید : تبعیض بین فرزندان

احساس ایمنی در نوزاد

 احتیاج به احساس ایمنی، در نوزاد نیز وجود دارد و نیازمند آن است که یک دوره طولانی از توجه و علاقه مادری برخوردار باشد و اگر در آن مدت مادر کنارش حضور نداشته باشد، باید فرد دیگری مسئوولیت او را به عهده بگیرد. چنین توجهی ادامه حالت طبیعی  جنین است. زیرا در آن مدت از او به خوبی محافظت می‏شده و این توجه، برای جلوگیری از بروز اضطراب در نوزاد، امری بسیار ضروری است. این رابطه نه تنها برای ارضای حوایج جسمی و روانی کودک لازم است، بلکه روابط اجتماعی او از نیز پایه‏گذاری می‏کند یکی از منابع تولید احساس ایمنی در کودک، شیردادن مادر به کودک است، زیرا نزدیکی جسمی و روانی نوزاد به مادر، در او ایجاد آرامش می‏کند. نباید تصور کرد شیر دادن مادر برای تشکیل شخصیت سالم یک امر مسلم است، بلکه باید دانست نحوه رابطه عاطفی مادر با کودک در هنگام شیر دادن نقش بسیار مهم تری را ایفا می کند. به عبارت دیگر، مادر می‏تواند بدون اینکه شیر خودش را به کودک بدهد او را پرورش دهد، به  شرط اینکه محبت و رابطه صمیمانه‏ای که کودک به آن نیاز دارد، تامین شود. به بیان بهتر، شیردادن مادر به کودک به خودی خود در کودک موثر نیست. بلکه چون به وسیله آن، مادر ابراز محبت می‏کند، نبودن آن، توسط نوزاد به عدم محبت تعبیر می‏‏شود.
 

ایمنی در نوجوانی

هنگامی که کودک به مدرسه می‏رود، آموزگاران و همکلاسی‏هایش سهم مهمی در ایجاد احساس ایمنی در او خواهند  داشت، زیرا او احتیاج به توجه و مورد قبول بودن معلمان و بقیه دانش‏آموزان کلاس دارد، دلش می‏خواهد آنها منصفانه با او رفتار کنند. این احتیاج در زمان بلوغ شدت می‏یابد، به طوری که اغلب اوقات، نوجوان به آنچه همسالانش به او می‏گویند، نسبت به نظر پدر و مادر، اهمیت بیشتری می‏دهند. در بزرگسالی احساس ایمنی به وسیله عوامل مختلف و متعددی به وجود می‏آید و تاثیر آنها در مورد افراد متفاوت است. از جمله این عوامل، سلامتی، موقعیت اجتماعی، ثروت و پیشرفت در حرفه است. عوامل خانوادگی نیز در بزرگسالی مهم است و بزرگسالان، به ویژه زنان، قسمتی از رابطه صمیمانه و مهرآمیز خود را مدیون روابط سالم خانوادگی می‏دانند.

اختلافات خانوادگی و احساس ناامنی

 اگر اولیاء با هم توافق نداشته و همیشه درحال نزاع و مشاجره باشند، کودک احساس ناامنی و حقارت شدید خواهد کرد. گاه او دچار ترس شدیدی، نسبت به جدایی والدین می‏شود. در ضمن، بحث و جدال دائمی والدین تولید اضطراب همیشگی و آزاردهنده‏ای در کودک خواهد کرد، که اگر این اضطراب مدتی ادامه یابد، تاثیرآن بدتر از اضطرابی است که از جدایی پدر و مادر حاصل می‏شود. به علاوه، احتمال این خطر هست که اضطراب کودک به تمام جوانب تعمیم یابد و به ویژه به شکل ترس از آتیه ظهور کند. به طور کلی اغلب کودکانی که در خانواده‏های غیرعادی پرورش پیدا می‏کنند، تحت تاثیرات سوء آن قرار می‏گیرند.

 

اهداف دور از دسترس

یکی از علل عمده احساس حقارت و ناامنی و ترس، نرسیدن به اهدافی است که فرد برای خود در نظر می‏گیرد. به کودکان باید آموخت اهدافی را برای خود در نظر بگیرند که رسیدن به آن حتمی باشد. گاهی اوقات اولیاء مرتکب اشتباه می‏شوند و برای اطفال خود اهدافی در نظر می‏گیرند که رسیدن به آن از حد استعداد، قابلیت و توانایی کودکان بیرون است. روان‏شناسان در تحقیقاتی که در مورد جوانان داشته‏اند، مشاهده کرده‏اند فشار اولیا به جوانان در انتخاب رشته تحصیلی یا شغلی، یکی از علل اصلی ایجاد عصبانیت‏ها و احساس ناامنی در آنهاست. اولیایی که خود را شکست خورده می‏پندارند، گاهی می‏کوشند عقب‏ماندگی خود را توسط فرزندانشان جبران کنند و با این نیت، برای آنها هدف‏هایی عالی تعیین می‏کنند و موفقیت‏های درخشانی را از آنان انتظار دارند و به این دلیل با اصرار تمام به کودک فشار می‏آورند تا حتماً نقشه‏هایشان عملی شود، بدون اینکه استعداد و قدرت طفل خود را در نظر بگیرند.

منبع:تبیان
ویرایش و تلخیص:آکاایران
 

بیشتر بخوانید : 
آثار مخربِ کودک آزاری عاطفی
مهمترین نیاز عاطفی و روانی کودک در محیط خانواده
آسیب شناسی خانواده، کودک آزاری روانی و عاطفی در خانواده