آموزش مهارت احوالپرسی و خداحافظی کردن موثر برای کودک

آموزش تعاملات اجتماعی برای کودک،یک امر ضروری است
 

زمانی که یک کودک نیاز به تعامل با دیگران دارد، کارهای زیادی باید انجام شود. حتی در کارهای ساده نظیر ملاقات با فردی یا جواب دادن به تلفن و یا خداحافظی کردن، به رفتارهای پیچیده‌ی اجتماعی نیاز است.

تعداد کلمات 1141 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه 

تعامل با افراد دیگر، اغلب شامل مقداری «ظریف‌کاری» به منظور توسعه‌ی ارتباط است. زمانی که کودک افراد آشنا را ملاقات می‌کند، آنها از طریق خندیدن و برقراری تماس چشمی خوشحالی خود را از دیدن او نشان می‌دهند. او نیز متقابلاً باید خوشحالی خود را از دیدن آنها نشان دهد. «سلام» نباید با صدای یکنواخت گفته شود، زیرا نشان‌دهنده‌ی فقدان علاقه است، بلکه باید به شیوه‌ای دوستانه و صمیمانه بیان شود. به سمت دیگر نگاه کردن، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی این باشد که به دیدن آن فرد تمایل ندارید و یا امیدوارید که او هر چه سریع‌تر آنجا را ترک کند. این امر می‌تواند در فرد احساس طرد شدن ایجاد کند. به هر حال، ابراز نکردن خوشحالی از دیدن فردی، نشان می‌دهد که کودکان از دیدن آنها احساس رضایت نمی‌کنند. کودکان ممکن است دائماً تأخیر کنند و زمانی را برای گفت‌وگو با آن افراد اختصاص ندهند. اگر این گونه است، کودکان باید توضیح دهند چرا به سمتی می‌روند که مانع آسیب رساندن به احساسات فرد دیگر می‌شوند. در ملاقات بعدی باید تلاش فوق‌العاده‌ای برای گفت‌وگو با آن شخص کنند. آیا احساس می‌کنند نزد آن فرد مهم نیستند و این امر باعث می‌شود که او را دوست نداشته باشند. کودکان افرادی را دوست دارند که دوستی و علاقه‌ی خود را به آنها نشان دهند.

کاربرد
ایفای نقش 1
دو نفر داوطلب انتخاب کنید («آ» و «ب») تا با یکدیگر سلام و احوالپرسی کنند. از گروه دعوت کنید برای نشان دادن خوشحالی خود به یکدیگر، ابراز نظر کنند. آیا ملاقات می‌تواند به طریق بهتری انجام شود؟ ایفای نقش را با ایجاد تغییرات و اصلاحاتی تکرار کنید. پیشنهادها:
آ: (می‌خندد) «سلام ب». (راه رفتن را متوقف می‌کند و با «ب» مواجه می‌شود.)
ب: (می‌خندد) «سلام. حالت چطوره؟/ چه خبر؟/ اینجا چه کار می‌کنی؟»

ایفای نقش 2
سه نفر داوطلب («آ»، «ب» و «ج») شوند. سناریو و صحنه‌ای را ارائه دهید که «آ» و «ب» با یکدیگر دوست هستند و در حال گپ زدن. «ج» به آنها نزدیک می‌شود. «ج» با «آ» دوست است، اما «ب» را نمی‌شناسد. «آ» چه باید بکند؟ (باید از «ج» غافل نشود یا بعد از آمدن «ج»، از «ب» چشم‌پوشی کند. او باید «ج» را به «ب» و «ب» را به «ج» معرفی کند و سپس تلاش کند تا «ج» را در گفت‌وگوی خود راه دهد.) پیشنهاد:
آ: (می‌خندد) «سلام ج. این«ب» است، یکی از دوستان من. (به سمت «ب» برمی‌گردد.) این «ج» است او همراه من به مدرسه می‌رود.»
«ب» و «ج» (می‌خندند): «سلام»
آ: «ما در مورد... صحبت می‌کردیم.»

ایفای نقش 3
دو نفر داوطلب انتخاب کنید: «آ» و «ب»). «آ» درِ خانه‌ی دوستش (ب) را می‌زند. مادر آن دوست در را باز می‌کند. «آ» به «ب» سلام می‌دهد. پیشنهاد:
آ: (می‌خندد). «سلام خانم ایکس، مارتا هست؟ می‌توانم او را ببینم؟»
ب: «سلام «آ»، بله، او هست. بفرما!»
اگر فرصت زیاد باشد، «آ» می‌تواند گفت‌وگو و تعبیر و تفسیر مثبتی نظیر: «آیا شما راهرو را رنگ کرده‌اید؟ خیلی جلوه دارد/ یک رنگ دوست داشتنی است» را نیز ترتیب دهد.
 

گاهی خداحافظی بدون ایجاد ناراحتی و رنجش، به نظر دشوار می‌آید، مخصوصاً زمانی که افراد دیگر، خداحافظی می‌کنند. شما نباید برای خداحافظی، صحبت طرف مقابل را قطع کنید. این کار چنین احساسی را در آنها ایجاد خواهد کرد که باعث ناراحتی شما شده‌اند، و این باعث شرمساری و خجالت آنها می‌شود. این کار می‌تواند در آنها ایجاد احساس خشم کند، زیرا به گفته‌هایشان توجهی نشان نداده‌اید. همچنین می‌تواند احساس بیزاری و تنفر نسبت به شما ایجاد کند. به طور ایده‌آل، یک کودک در این موقعیت باید از طریق زبان بدن نشان دهد که آماده‌ی رفتن است، نظیر برداشتن کیف مدرسه، یا انداختن کیف روی شانه، یا تغییر دادن آن به شانه‌ی دیگر. می‌توان کلیدها را آماده کرد و یا از برقراری تماس چشمی کاست. کمی بدن خود را به سمت مسیری که قصد رفتن دارند، حرکت دهند و گام کوچکی بردارند. اگر شخص مهارت دارد، باید به این نکته توجه داشته باشد و سریعاً بحث خود را تمام یا مکث کند تا کودک خداحافظی کند. به هر حال، اگر گوینده متوجه هیچ سرنخی از کودک نشود، کودک می‌تواند به ساعت نگاه کند و یا نفس بکشد و بگوید «اوه، من باید بروم. دیرم شده است. من به خواهرم قول داده‌ام پیش او بروم...» یا می‌توانند بگویند که دیگر به ماشین نمی‌رسند. آنها می‌توانند بگویند که دوباره و به زودی آن فرد را ملاقات خواهند کرد، یا خیلی خوب بود که با هم گپ زدیم. این کارها خداحافظی را راحت‌تر و با آرامش همراه می‌کند. حتی می‌توانیم با بوسیدن فرد از او خداحافظی کنیم.

کاربرد
ایفای نقش
دو نفر داوطلب انتخاب کنید: «آ» (کسی که باید پرحرفی کند) و «ب» (کسی که خجالتی و کمروست). «آ» و «ب» در راه برگشتن از مدرسه به خانه هستند و در گوشه‌ی خیابان در حالی که کیف‌هایشان روی زمین است، به صورت دوستانه در حال گپ زدن هستند. «آ» بدون مکث حرف می‌زند. «ب» هم باید راهی برای رهایی پیدا کند، زیرا فقط یک دقیقه برای رسیدن به اتوبوس وقت دارد. از افراد کلاس دعوت کنید تا درباره‌ی اینکه چگونه باید به این هدف دست یافت، اظهارنظر کنند. آیا «ب» باید به «آ» سرنخ‌های زیادی نشان دهد تا معلوم شود قصد رفتن دارد؟ یا او باید به طور بی‌ادبانه‌ای صحبت دوست خود را قطع کند یا بدون اینکه چیزی بگوید آنجا را ترک کند؟ چگونه این ایفای نقش را باید اصلاح کرد؟ از داوطلبان بخواهید ایفای نقش را تکرار کنند. پیشنهادها:
آ به طور مرتب و مدام حرف می‌زند.
ب کیفش را برمی‌دارد. کیف را از دستی به دست دیگر می‌دهد. آن را روی شانه‌اش می‌گذارد و سپس به شانه‌ی بعدی می‌برد. پول را از کیفش بیرون می‌آورد و در دست می‌گیرد. نگاهش را تغییر می‌دهد و کمتر به چهره‌ی «ب» نگاه می‌کند. فاصله‌اش را کمی بیشتر می‌کند و به سمت مسیری که می‌خواهد برود گام برمی‌دارد. او یک گام به عقب برمی‌دارد.
آ: «اوه، آیا می‌خواهی بروی؟»
ب: «بله، متأسفانه، من باید فوراً بروم زیرا به اتوبوس نمی‌رسم، خداحافظ!»
آ: «خداحافظ!»
در مورد آنچه کودکان هنگام ترک خانه‌ی یک دوست باید انجام دهند، گفت‌وگو کنید. (گفتنِ خداحافظ به دوستان و افراد دیگر، اگر آنها خیلی جوان هستند، مؤدبانه از آنها تشکر کنند. و اگر پیر و مسن هستند، آنها باید تشکر و قدردانی خود را با گفتن چیزهایی مانند این نشان دهند. «خیلی خوب شد که دوباره شما را ملاقات کردم. از شما به خاطر پذیرایی‌تان تشکر می‌کنم.» و اگر بزرگ‌ترها آنجا نبودند، آنها باید به دوست خود بگویند: «دوست داشتم با والدین شما هم خداحافظی می‌کردم.»)
برگرفته از کتاب "رشد مهارت های اجتماعی،رفتاری،هیجانی کودکان.
 

نویسنده:

ماریانا کتی
 (ترجمه دکتر مژگان حیاتی)

 

بیشتر بخوانید :
ارتباط با یکدیگر (کودک و نوجوان)(1)
آموزش آداب معاشرت به کودکان

پی نوشت :

[1] .meeting and greeting