خلاقیت کودکان در خانه؛ چرا و چگونه

والدین می توانند بستر مناسبی را برای رشد و پرورش خلاقیت فرزندان خود در خانه فراهم کنند.
 

چکیده: والدین می ­توانند با ایجاد شرایط مناسب در خانه، خلاقیت را در فرزندان خود پرورش داده و زندگی خانوادگی خود را به تجربۀ شیرین ­تری تبدیل کنند. همچنین در شرایط بیماری کودکان نیز، می ­توان برنامه ­های خلاقانه ای در منزل برای آنها تدارک دید.

تعداد کلمات 1140 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

تمام خانه‌های لوکسی که بچه‌ها در مجله‌ها می‌بینند ـ خانه‌هایی که فضاهایی مخصوصِ بچه‌ها دارند ـ از نظر آنها زیبا هستند. اما برای بیشتر خانواده‌ها، حتی زندگی در خانه‌ای کوچک که قسمتی برای بازی بچه‌ها داشته باشد، به صورت رؤیا درآمده است و زندگی در شرایطی که بچه‌ها از آن شاکی هستند، برای آنها مانند کابوس است.
ممکن است ما در خانه با ناراحتی با هم زندگی کنیم و سر بچه‌ها داد بزنیم؛ در حالی که آنها هم سر همدیگر فریاد می‌زنند. یا می‌توانیم خلاقیت داشته باشیم و زندگی در کنار یکدیگر را به تجربۀ شادتری تبدیل کنیم.
ابتدا از بچه‌ها بپرسید برای مرتب کردن خانه چه کاری باید انجام داد. البته  آنها ممکن است از ریخت و پاش خود راضی باشند. بنابراین والدین باید آماده باشند که به مشکلات واقعی که برای بقیه اعضای خانواده پیش آمده است، اشاره کنند. از فرزندانتان بپرسید ابتدا کدام یک از این کارها را می‌خواهند انجام دهند:
-  ایجاد فضایی برای کار: برای هر یک از فرزندان، فضایی برای کار ایجاد کنید. اندازۀ آن مهم نیست. این فضا می‌تواند از یک میز زانویی، برای هنگامی که روی رختخواب خود می‌نشینند، تا یک مبل یا صندلی و یا قفسه‌ای روی دیوار، برای برگ هایی که افتاده‌اند باشد (در صورتی که مقررات آپارتمان اجازه دهد).
در قسمتی که کودک تان می‌خواهد در آنجا کار کند، یک قالیچۀ رنگی روی زمین پهن کنید. این کار مانع از آن می‌شود که بچه‌ها حتی در اتاق های بزرگ‌تر، بخواهند کاری انجام دهند. اگر می‌خواهید برای بچه‌ها، فضایی برای کار هنری مشترک ایجاد کنید، یک رومیزی ضخیم پلاستیکی روی میز بیندازید و زیر آن نیز پلاستیک یا روزنامه قرار دهید.
-  جایی را به بچه‌ها اختصاص دهید تا لوازم خود را در آن قرار دهند. این محل باید جایی «غیر قابل دسترس» باشد. هیچ کسی نباید به این وسایل دست بزند. بچه‌ها چنین جایی را برای این می‌خواهند که وسایل خود را در آن تمیز و مرتب نگه دارند. این قسمت می‌تواند یک جعبه یا یک کشو باشد که زیر تخت یا در قفسه‌ای بالای آن قرار می‌گیرد.
-  وقتی اسباب‌بازی هایی را که بچه‌ها دوست دارند، به خانه می‌آورید با برچسب، نام فرزندانتان را روی آنها بنویسید. بدین ترتیب دیگر این جر و بحث وجود ندارد که چه چیزی مال چه کسی است.
-  رخت‌آویزی تهیه کنید که بچه‌ها لباس های خود را آویزان کنند. همچنین اطمینان حاصل کنید که دست بچه‌ها به قفسه‌ها می‌رسد؛ به طوری که وقتی بازیشان تمام شد، بتوانند اسباب‌بازیها را در قفسه‌ها بگذارند.
-  از آنچه در خانه‌تان هست استفاده کنید. با گذاشتن یک قطعه چوب روی رادیاتور (به جز در زمستان) یک تاقچه درست کنید، با استفاده از یک صفحۀ چوبی یا نئوپان روی وان می‌توانید محل کار خوبی برای بچه­ ها بسازید. از دیوار استفاده کنید. یک تختۀ میخ‌دار نصب کنید تا وسایل نجاری و اسباب‌بازیها را روی آن بیاویزند.
با ایجاد چنین نظمی در خانه، ما و بچه‌ها می‌دانیم برای انجام هر کاری آماده هستیم و قادریم از ایده‌های خوبی که به ذهنمان می‌رسد، نهایت استفاده را ببریم.
 

حتی زمانی که بچه‌ها بیمارند و باید در رختخواب بمانند، خلاقیت آنها می‌تواند آن روز را بانشاط‌ تر کند و به آنها حس بهتری بدهد. قطعاً بعضی روزها هیچ چیزی مانند اتاقی ساکت و خلوت، خواب کافی و تماشای تلویزیون مفید نیست. اما در روزهای دیگر، در دورۀ بهبودی بیماری، می‌توان مهارت ها و علائق جدیدی را پیدا کرد و آنها را گسترش داد.
 

  فکر کردن
  دسته‌بندی
  مرتب کردن با یک ترتیب منطقی
بچه‌ها با توجه به سنشان ممکن است به انواع مختلف فعالیتها علاقه‌مند باشند. بچه‌هایی که به خواندن علاقه دارند، از روزنامه، مجلات و کتابهای کتابخانه لذت می‌برند. به خاطر داشته باشید که هر کسی (جوان یا پیر) دوست دارد که دیگری مطلبی را برایش بخواند.
اتاق فرزندتان را پر از وسایل هنری و صنایع دستی کنید: مدادشمعی، کاغذ، قیچی. جدول و معما، کارت تبریک و بازیها را نیز فراموش نکنید. کودکانِ پیش دبستانی می‌توانند داستان ها را برای والدین شان یا برادرها و خواهرهای بزرگترشان بازگو کنند و بعد برای کتاب هایشان تصویرگری کنند. آنها همچنین، می‌توانند نامه‌ها را برای پدربزرگ و مادربزرگشان دیکته کنند.
بچه‌های دبستانی، دوست دارند از آلبوم عکس های خانوادگی استفاده کنند و عکس های قدیمی را در یک جعبه کفش جمع کنند. می‌توانیم به پسرها و دخترها گلدوزی، بافتنی یا دوختن لباس عروسک را یاد بدهیم. همیشه کارت بازی و برشهای کاغذی برای ساختن هواپیمای کاغذی، یافت می‌شود.
تا حد ممکن، جلوی پنجرۀ اتاق فرزندتان، ظرف غذای پرندگان، دماسنج و حتی دستگاه بادنما قرار دهید. وقتی بچه‌ها در رختخواب هستند، می‌توانند با استفاده از مداد و کاغذ، تعداد و نوع پرندگانی را که پشت پنجره می‌آیند، همچنین تغییرات هوا و جهت باد را در طول روز یادداشت کنند.
دفترچۀ یادداشتی را بردارید و در سمت راست آن ساعات روز را بنویسید. مدادی را به این دفترچه وصل کنید. فرزندتان با استفاده از ساعتی که در اتاق قرار دارد، هر ساعت می‌تواند دمای هوا، جهت باد و (در صورت امکان نوع پرندگان و اگر نه) تعداد و رنگ پرندگانی را که دیده است، یادداشت کند. می‌توانید کتابچه «راهنمای دوستداران پرندگان» را درست کنید.
یک تابلوی اعلانات را نزدیک رختخواب او نصب کنید و یک رادیو نیز به او بدهید. بچه‌ها می‌توانند مطالب جالب، اخبار رادیو یا عکسهایی را که از روزنامه بریده‌اند روی تابلوی اعلانات بچسبانند.
وقتی مجبور نبودند در رختخواب استراحت کنند، می‌توانند غذاهایی برای خود درست کنند؛ تایپ کردن را تمرین کنند و یا دانه‌هایی در گلدان بکارند. تعداد فعالیت  هایی که می‌توانند انجام دهند تقریباً نامحدود است. بله، وقتی بچه‌ها بیمار هستند تلویزیون چیز خوبی است؛ اما والدین عاقل برای گذران وقت، بچه‌ها را به فعالیت های آموزشی دیگری تشویق می‌کنند.
مدرسه نباید فراموش شود؛ به ویژه اگر فرزندتان بیش از سه یا چهار روز بیمار باشد. با معلم او تماس بگیرید تا در جریان درس های کلاس باشید و همگام با آن پیش بروید. اگر شخص دیگری در خانه از او مراقبت می‌کند، اطمینان حاصل کنید که آن شخص از برنامه‌هایی که با فرزندتان طرح‌ریزی کرده‌اید مطلع است.
 
منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت­های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.