خانواده پنج ستاره

خانواده پنج ستاره، خانواده ایست که ستاره های موفق آن نوربخش هستند.
 

چکیده: داشتن شاخص هایی برای سنجش خانواده موفق، یکی از موضوعاتی است که اندیشمندان خانواده در آن نظریات مختلفی را بیان کرده اند. در این نوشتار، نویسنده سعی دارد با استفاده از گزاره های حدیثی به بیان شاخص های مربوط بپردازد.

تعداد کلمات 1077 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

 

کارشناسان خانواده، شاخص های گوناگونی را برای موفقیت نهاد خانواده مطرح کرده اند و هر یک بر اساس اهداف و انتظاری که از کارکرد خانواده داشته اند، به بررسی عوامل تحقق آن اهداف پرداخته اند. در سبک زندگی اسلامی، آموزه های دینی به ارائه شاخص هایی مطمئن و همسو با تعالی خانواده هستند که آگاهی از آنها می تواند ضمن ارزیابی از وضعیت کنونی خانواده خود، به رشد یافتگی و ارتقای آن نیز کمک نماید. از این رو، در نوشته حاضر به تبیین پنج عامل ارتقای خانواده از منظر پیامبر اعظم (ص) پرداخته ایم.
 

«إذا أراد الله بأهل بیت خیرا فقههم فی الدین و ور صغیرهم کبیرهم، و رزقهم الرفق فی معیشتهم، و القصد فی نفقاتهم، و بصرهم عیوبهم فیتوبوا منها، و إذا أراد بهم غیر ذلک ترکهم هم؛ هرگاه خداوند خوبی خانوادهای را بخواهد، آنان را در دین آگاه کند، کوچک آنان بزرگشان را محترم شمارد، در معیشتشان ملایمت و مدارا و در هزینه هایشان میانه روی روزی شان کند، به عیب هایشان بینا گرداند و در نتیجه از آنها دست بکشند و توبه کنند؛ و اگر برای خانوادهای خوبی نخواهد، آنان را به حال خود رها کند».
 

خانواده های موفق، ایمان را در متن زندگی وارد می کنند نه در حاشیه آن، از نگاه روان شناسی دین هم زمانی دینداری تحقق واقعی پیدا می کند که درونی سازی شده باشد؛ یعنی اهل ایمان کسی است که بتواند چارچوب های زندگی خود را با معیارهای پذیرفته شده دینی تنظیم و بر اساس آن زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی خود را مدیریت کند. خانواده مذهبی کسی است که معیارهای مشخصی برای ارتباط با دیگران، مراعات حریم، درآمد حلال و سفره پاک، ایفای وظیفه نسبت به دیگران، شناخت حلال و حرام و مانند آن دارد. زندگی دینی، همراه با آگاهی از وظایف خود در حیطه های گوناگون و تلاش برای اجرایی کردن آنها معنا پیدا می کند.
 

در خانواده خوب، سلسله مراتب به درستی مراعات می شود و جایگاه افراد مشخص است. در تبیین سیستم خانواده از منظر روان شناسی هم چنین قانون مهمی وجود دارد. یکی از نشانه های خانواده موفق از نگاه روان شناسی، وجود رابطه ای مبتنی بر رعایت جایگاه در میان اعضای خانواده است؛ شاخصی که توسط پیامبر اعظم (ص) چنین توصیف شده است: خانواده ای مقبول خداوند است که در آن، کوچکترها به بزرگترها احترام می گذارند. با دیجیتالی شدن روان افراد در دنیای امروز، گزینه احترام بسیار کمرنگ شده و متاسفانه حرمت والدینی در میان خانواده ها به خوبی مراعات نمی شود که لازم است والدین ضمن مطالبه جدی آن از فرزندان، در فرایند تربیت کودکان نحوه و لزوم احترام را نهادینه سازی کنند.
 

رضایت از زندگی می توانند دلایل و زمینه های متنوعی داشته باشد که یکی از آنها، داشتن معیشتی آرام است. این مهم زمانی تحقق می یابد که مسئول اقتصادی خانواده که عمدتا پدر خانواده است، به دلیل فراهم ساختن امکانات و آسایش زندگی، منتی بر کسی نداشته باشد و آن را موهبتی از سوی خداوند بداند. همچنین زمانی که همسران قدردان تلاش های یکدیگر در ایجاد زندگی آرام و موفق باشند، می تواند از یک معیشت مطلوب سخن گفت. ورود مرد خانه به مسائل خرد در معیشت و کنترل تمام جزئیات آن، گاهی سبب ناآرامی هایی در خانه می شود که لازم است از آن پرهیز شود
 

مصرف بهینه از امکاناتی که خداوند در اختیار یک خانواده قرار داده، نیازمند هوشمندی است. از نگاه دین، اهل ایمان کم هزینه و پرفایده هستند. زمانی که یک خانواده مذهبی توان مدیریت در آمد و مصرف درست آن را داشته باشند، فرصت بیشتری برای با هم بودن پیدا می کنند و در کنار آن می توانند نسبت به نیازمندان، زمینه نیکوکاری فزون تری را ایجاد کنند. امروزه با به لطف تبلیغات فراوانی که از سوی رسانه های گوناگون انجام می شود، ذائقه خانواده ها به ویژه همسران جوان به سمت مصرف گرایی سوق پیدا کرده و ناآرامی هایی را سبب شده است. قناعت و رضایت به آنچه روزی ما شده، خصوصیتی است که در همه قابلیت اجرایی شدن را دارد و به آرامش بیشتر خانوادگی کمک می کند. در طرف مقابل، سخت گیری نسبت به مصرف درست از سوی همسران هم خصلتی منفی به شمار می آید و خساست می تواند تنش های فراوان خانوادگی را سبب شود.
 

مشغول شدن به ایرادهای دیگران، طعم های شیطانی است که ما را توجه به مشکلات درون خانوادگی باز می دارد. خانواده خوب، توان تحلیل شرایط خود را دارد یا با زیرکی تمام از انتقادهای سازنده دیگران، راهی برای برون رفت از اشکال های خانوادگی خود پیدا می کنند. ممکن است ما در چرخه تکرار گرفتار آییم و از وجود مشکل در خانواده خود غافل شویم؛ مشکلاتی که می تواند دردسرهای بزرگی را در آینده ایجاد کند. گاهی با داشتن جلسه های خانوادگی می توان به ایرادهای خرد و کلان پی برد و زمانی دیگر با مراجعه به مشاوران مومن و حاذق خانواده، چنین بصیرتی ایجاد می شود. با تامل در نکته های راهگشایی که گاهی خداوند بر زبان دیگران جاری می کند، می توان زندگی شادتر و موفق تری را تجربه کرد: البته ناگفته نماند که هر نظری از سوی دیگران نمی تواند کاملا درست و پذیرفتنی باشد.
 

در ابتدا و پایان سخن زیبای حضرت رسول (ص)، رمز عبوری برای رسیدن به این سعادت خانوادگی با نقطه مقابل آن بیان شده است. همه خانواده ها توفیق داشتن چنین ستاره هایی را ندارند بلکه این امتیازها ویژه خانواده هایی است که زمینه های بارش رحمت الهی را بر سرزمین خانوادگی خود فراهم کرده اند: خانواده هایی که سبک زندگی دینی را برای خود برگزیده اند و با عبور موفق از فریب ها و وسوسه ها، زندگی پاک و آرام را جستجو می کنند. با آلوده کردن زندگی به گناه و حرام، خانه و اعضای آن هم به خودشان واگذار می شوند و مسیر تباهی را به جای تعالی خواهند داشت. خانه های خود را با نور ایمان و رفتارهای خداپسندانه، پنج ستاره کنیم
 
منبع روایت: محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج ۳، ص ۵۰ه ح ۵۶۱۱
 
نویسنده : حجت الاسلام ابراهیم اخوی