تکنیک هایی برای رهایی از اضطراب و استرس (بخش اول)

اضطراب و دلهره،سد بزرگی در برابر یک زندگی آرام همراه با لذت و موفقیت است.
 

چکیده : یکی از مهمترین دغدغه های بشر امروزی،این است که از بشدت درگیر مسایل اضطراب آور و استرس زا می باشد و بنوعی آرامش لازم برای زندگی روزمره را ازدست رفته می بیند و دنبال راهکارها و تکنیک هایی است که در این نوشتار سعی می کنیم تکنیک هایی را خدمتتان تقدیم بکنیم.

تعداد کلمان 1447 / تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه

 

گاهی غفلت و بی‌توجهی نسبت به موارد بسیار ساده و ابتدایی، ما را دچار انواع دغدغه و نگرانی و ناآرامی و ناراحتی می‌کند. تصور کنید می‌خواهید با اتومبیل خود به محل کار یا مطب پزشکی یا میهمانی و یا اداره‌ای بروید و در اثر ترافیک دیر شده است و نمی‌توانید به موقع به محل مورد نظر برسید. شما در طی نیم ساعت یا یک ساعتی که در راه هستید دائماً به ساعت خود نگاه می‌کنید و اعصابتان خرد می‌شود. دائم نگران و مضطرب هستید و بی‌قراری می‌کنید. گاهی عصبانی می‌شوید و بوق می‌زنید، گاهی به رانندۀ جلویی بد و بیراه می‌گویید، از بی‌حوصلگی پاسخ سؤال بغل دستی خود را بدرستی نمی‌دهید و یا به او هم تندی می‌کنید. گاهی هم پا را روی پدال گاز اتومبیل فشار داده و جهشی به جلو می‌کنید، اما به خاطر موانعی که جلوی شما قرار دارد، یعنی اتومبیلهای جلویی که آهسته حرکت می‌کنند، ناگهان ترمز شدیدی می‌کنید. بعد از یک ساعت دغدغه و نگرانی و خودخوری، در نهایت با تأخیر به مقصد می‌رسید و از این جهت هم ناراحت شده و اعصابتان به هم می‌ریزد. حال اگر با اعتراض رئیس اداره، منشی مطب پزشک و یا میزبانی که منتظر شما بوده نیز مواجه شوید، بر ناراحتی و رنجش خاطر شما افزوده می‌شود.
مشابه این حوادث در حوزه‌های مختلف دیگری ممکن است برایتان به وجود آید. قرارداد انجام کاری را با شخصی یا سازمانی منعقد کرده‌اید و با نزدیک شدن به موعد تحویل کار، متوجه می‌شوید که کمی عقب هستید و نمی‌توانید به موقع کار را انجام دهید. یا مثلاً در محل کار، رییس اداره یا کارفرما، کاری را به شما واگذار کرده و شما فرصت کافی برای انجام به موقع آن ندارید. همچنین ممکن است به همسر یا فرزندان قول داده‌اید که فلان ساعت به منزل بروید و آنها را میهمانی یا گردش یا درمانگاه ببرید، اما دیرتان شده و هر چه تلاش می‌کنید می‌بینید که نمی‌توانید به موقع برسید و مطمئناً با اعتراض و دعوا و درگیری همسر خشمگین خود مواجه خواهید شد. از این صحنه‌ها و دهها صحنه مشابه آن ممکن است همه روزه یا هفته‌ای چند بار برایتان پیش بیاید. تکرار این صحنه‌ها و در نتیجه تکرار دغدغه و اضطراب، زندگی را به کام شما تلخ کرده و راحتی و آرامش لازم را از شما سلب می‌کند.
 

حال می‌دانید راه چاره چیست؟ خیلی ساده، کافی است به مدت زمانی که برای انجام هر کاری در نظر می‌گیرید، برچسب مورد چند دقیقه یا چند ساعت و یا چند روز وقت اضافه‌تر در نظر بگیرید. و در نتیجه کار را زودتر شروع کنید تا به موقع انجام شده و هرگز دچار ناراحتی ها و اضطراب های مذکور نشوید. مطمئن باشید اضافه کردن چند دقیقه وقت برای انجام کاری که دارای موعد و زمان خاصی است و یا قول و قراری دارید، بسیار ساده‌تر وکم‌هزینه‌تر از زمانی است که این چند دقیقه را به کار دیگری اختصاص می‌دهید و در نتیجه وقت کم می‌آورید و دچار مشکل می‌شوید. همچنین منفعت و مزیت بیشتری نسبت به ناراحتی عصبی و دغدغه و نگرانی روحی حاصل از نرسیدن به موقع به مقصد دارد.
هنگامی که وقت کمی برای انجام کارها در نظر می‌گیرید، خوشحال نباشید که چند دقیقه وقت صرفه‌جویی کرده‌اید؛ اضطراب و نگرانی و ناراحتی و ناآرامی روحی و روانی حاصله، برای شما بسیار مضرتر و خطرناک‌تر از آن چند دقیقه وقتی است که صرفه‌جویی کرده‌اید. گاهی حتی ممکن است مسأله صرفه‌جویی در وقت هم نباشد و شما صرفاً به خاطر بی‌مبالاتی و تعلل بی‌جهت، کارها را با تأخیر شروع می‌کنید و لذا نمی‌توانید به موقع انجام داده و یا به مقصد برسید. به هر حال اگر می‌خواهید از این نوع دغدغه و نگرانی رهایی یافته و با آرامش خاطر به مقصد برسید و یا کارهایتان را به موقع انجام دهید، اوّلاً در شروع کارها و حرکتها، بی‌جهت تعلل و تأخیر نکنید. ثانیاً چند دقیقه وقت اضافه‌تر به آن اختصاص دهید تا اگر با ترافیک یا خرابی اتومبیل و... مواجه شدید، به موقع به مقصد برسید و یا کار خود را انجام دهید.
 

یکی از عواملی که باعث سلب آرامش و آسایش خاطر ما می‌شود، این است که همه روزه و به صورت مکرّر، با افرادی مواجه می‌شویم که گفتار و رفتارشان نامناسب بوده و ما را آزار می‌دهد. تا از این صحنه‌ها را یادآوری می‌کنیم. تصور کنید ناگهان در صف نان یا پمپ بنزین، یکی از کنار آماده و خود را به جلو شما می‌رساند و داخل صف می‌شود. در حال حرکت اتومبیل، ناگهان راننده جلویی سرعتش را کم کرده و یا پا را روی ترمز می‌گذارد. یا مثلاً راننده‌ای دائماً بوق می‌زند. دانش‌آموز یا دانشجویی که در حال حرکت است، ناگهان دوستش او را هل می‌دهد.
شما ظهر یا شی در حال استراحت هستید، ولی صدای فریاد بچه‌های همسایه یا صدای بلند تلوزیون آنها، آزارتان می‌دهد. در حال عبور از کوچه‌ای هستید و توپ فوتبال بچه‌ها به بدن شما اصابت می‌کند. هنگامی که از تاکسی پیاده می‌شوید، در مورد میزان کرایه و یا محل توقف، راننده به شما تندی و بی‌ادبی می‌کند. در محل کار با مشتری و یا مراجعه‌کننده‌ای برخورد می‌کنید که به شما اهانت می‌کند. همسایۀ پرتوقعی دارید که هر وقت همدیگر را می‌بینید، شروع به انتقاد و گلایه از شما می‌کند. دهها صحنه مشابه دیگر مانند اینها وجود دارد که در طول روز موجب رنجش خاطر شما شده و آرامش و راحتی را از شما سلب می‌کند.
 

 فکر می‌کنید چاره چیست و چگونه می‌توان از شرّ این صحنه‌ها خلاص شد؟ اگر بررسی و تحلیل کنید خواهید دید که یکی از مهمترین علل اذیت شدن از چنین صحنه‌هایی، این است که شما بیش از حد توقع دارید. یعنی شما توقع دارید همۀ مردم جامعه افرادی منطقی، مؤدب، منظم و متین و مهربان باشند! و این انتظاری نابجا و غیرممکن است. به هر حال در جامعه افراد کم عقل، ساده‌لوح، بی‌احتیاط، بی‌مبالات، بی‌دقّت، بی‌نظم و بی‌ادب وجود دارد و ما نمی‌توانیم توقع گفتار یا رفتاری کاملاً منطقی و پسندیده از آنها داشته باشیم.
تا وقتی که چنین افرادی در جامعه هستند ـ و معمولاً هم بسیار سخت ریشه‌کن می‌شوند و همیشه تعدادی از آنها در جامعه وجود خواهند داشت ـ این ما هستیم که باید به گونه‌ای روابط خود را با آنها تنظیم کنیم که اذیت و آزار آنها را از بین برده و یا به حداقل کاهش دهیم، نه این که توقع داشته باشیم آنها مثل ما منطقی و مؤدب باشند. این توقع غیرممکن است زیرا ساختار جسمانی، عقلی و یا شخصیتی و تربیتی آنها به گونه‌ای است که صرفِ توقع داشتن ما هیچ مشکلی را حل نمی‌کند و آنها در اثر شرایط خاصی که پرورش و رشد یافته‌اند، گفتار و رفتارشان شکل یافته و حتی اصلاً فکرش را هم نمی‌کنند که رفتار و گفتارشان نادرست است و باید تغییر بدهند!

بنابراین تنها راه نتیجه‌بخش این است که ما روابط خود را با آنها صحیح تنظیم کنیم و این مستلزم آن است که ما از خود کمی بزرگواری و کرامت بیشتری بروز دهیم. به تعبیر ساده‌تر با احساس مسؤولیت افزون‌تر وارد صحنه شویم، درست همانند معلم و یا پدر و مادری که با رفتار و گفتار کودکانۀ دانش‌آموز یا فرزند خود مواجه می‌شوند و لذا براحتی آن را تحمل می‌کنند و به حساب این می‌گذارند که بچه است و نمی‌فهمد! اگر شما چنین احساس و حالتی را در خود ایجاد کنید، آن گاه خواهید دید که هم احساس خوب و رضایت‌مندی از این حالت بزرگواری خواهید داشت و هم این که بسادگی خطاکاران کم عقل یا بی‌احتیاط و بی‌مبالات و حتی بی‌ادب را تحمل خواهید کرد. براحتی آنها را خواهید بخشید و با آنها مدارا خواهید نمود. دیگر لجبازی نخواهید کرد و بسادگی و راحتی خطاهای دیگران را فراموش خواهید کرد.
خداوند متعال در وصف چنین افرادی می‌فرماید: «وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً»[1] یعنی «و بندگان (خاص) خدای رحمان آنان هستند که بر روی زمین با تواضع و فروتنی راه روند و هرگاه مردم جاهل به آنها خطاب (و عتابی) کنند، با سلامت نفس (و زبان خوش) جواب دهند». و در آیه دیگری در وصف این افراد ادامه می‌دهد: «... وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً»[2] یعنی «... (بندگان خاص خدای رحمان) هرگاه به عمل لغوی (از مردم غافل) بگذرند، بزرگوارانه از آن درگذرند.»
 
ادامه دارد...

منبع : برگرفته از کتاب"روانشناسی آرامش"
 

 پی نوشت :
 [1]- سوره فرقان، آیه 63.