ویژگی های هدف خوب

تعیین هدف برای زندگی، امری است که نیاز به بیان ضرورت آن نیست.
 

چکیده: برای رسیدن به موفقیت در زندگی باید هدف داشت. اما مهم تر از همه آن ها این است که چه هدف هایی را برای زندگی خویش انتخاب کنیم. در این نوشتار به بیان ویژگی های هدف خوب می پردازیم.

تعداد کلمات 1157 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

 

همان طور که اشاره کردیم، یکی از موانع انتخاب صحیح اهداف، عدم درک دست از ویژگی های هدف کارآمده است. بسیاری به علت این که با ویژگی های یک هدف صحیح، آشنا نیستند، اهدافی انتخاب می کنند که نه تنها کمکی برای پیشرفت به آنها نمی کند، بلکه گاهی مواقع، خود به عنوان یک مانع در مسیر پیشرفت آنها قرار می گیرد.

اکنون به بررسی برخی از ویژگی های یک هدف مؤثر می پردازیم تا با شناخت بیشتر از آن، راه را برای هدف گذاری هموار سازیم.

مکتوب کردن آن چه در ذهن می گذرد، یک عامل کلیدی و ضروری است و حتی در صورت داشتن قوی ترین حافظه هم هرگز نباید از نوشتن اهداف و برنامه ها غافل شد؛ زیرا نوشتن، تنها برای غلبه بر کاستی های حافظه نیست؛ بلکه با نوشتن، در قبال آنها ایجاد انگیزه و تعهد کرده ، راه را برای بررسی و هدف گذاری، آماده می نمایید. همیشه به خاطر داشته باشید که اهداف، تا زمانی که بر روی کاغذ نیامده اند و تنها در ذهن شما می گذرند، آرزویی بیش نیستند.

تنها، نوشتن یک هدف، به خاطر دوست داشتنش و داشتن احساس خوبی نسبت به آن، کافی نیست؛ بلکه باید هدف را به حد کافی، مشخص و روشن تجسم نمود و با تمام حواس خود، آن را مشاهده کرد، به طوری که هیچ ابهامی در مورد آن، وجود نداشته باشد. در این صورت، افزون بر این که هدف، نیروی رسیدن به آن را در درونمان به وجود می آورد، راه رسیدن به آن را نیز نشان مان می دهد.

برخی با انتخاب اهداف غیر واقعی و دور از دسترس و بدون توجه به استعدادهای ذاتی و تمایلات قلبی خود، و گاهی بر اثر باورهای غلط (مانند چشم و همچشمی با حسادت)، نیروهای خود را به هدر می دهند. بنابراین با شناخت بهتر از خود و استعداد هایمان باید هدفی را انتخاب کنیم که به آن علاقه داریم. یکی از امتیازاتی که روشن بودن هدف در پی خواهد داشت، این است که متوجه خواهید شد که آیا واقعا این هدف را می خواهید و نسبت به آن احساس نیاز می کنید یا نه ؟ هدف اگر به اندازه کافی، روشن باشد و خواسته واقعی شما باشد، مانند آهن ربا شما را به سمت خود خواهد کشید.

یکی از ویژگی های اهداف تأثیرگذار، قابل سنجش بودن آن ها است. بعد از نوشتن اهداف روشن و صحیح، باید بتوانید آنها را به صورت کمی و کیفی اندازه گیری کنید تا بتوانید مراحل رسیدن به آنها را به درستی درک کنید. مثلا اگر می خواهید لاغر شوید و یا زبان انگلیسی بیاموزید، باید معیارهایی برای سنجش و اندازه گیری هدف خود و مراحل دستیابی به آن، مشخص کنید. مثلا مشخص کنید تا سال آینده به چه وزنی می خواهید برسید و برای این منظور باید چه اعمالی را انجام دهید و چه پیشرفت هایی در این مدت داشته باشید. مهم ترین مزیت این نوع اهداف، قابل پیگیری بودن آنها است که با شناخت متغیرهای مشخص شده، پیگیری های لازم برای رسیدن به آن اهداف نیز به درستی و با اطمینان، انجام خواهد شد.

یکی دیگر از ویژگی های اهداف تأثیرگذاری این است که این اهداف به دور از توهمات و خیالات دور از دسترس و یا واقع بینی انتخاب شده باشند. البته این بدین معنا نیست که باید اهداف کوچک انتخاب نمود، بلکه برعکس، با شناخت صحیح از خود و توانایی های خود، باید اهداف بزرگ انتخاب کرد؛ اما نباید اهداف بزرگ انتخاب شده و تخیلی و غیرواقعی باشند که در این صورت، چون ذهن ما راهی برای رسیدن به آنها نمی یابد نیرویی برای دست یابی به آن ها در اختیارمان قرار نمی دهد.

افرادی که بر همه جنبه های زندگی مسلط اند، بسیار توانمندتر از افرادی هستند که تنها به یک بعد از زندگی خود (مثلا بعد شغلی و یا تحصیلی) توجه کرده اند و در آن به پیشرفت هایی رسیده اند. از این رو باید برای تمام ابعاد زندگی خود، هدفی را مشخص کرد و آن را دنبال نمود. این کار، دو مزیت عمده به همراه دارد: اولا جنبه های مختلف زندگی برهم تأثیر گذارند و پیشرفت در هر کدام، موجب بالا رفتن امکان پیشرفت در قسمت های دیگر می شود و ثانیا ما تنها در یک بعد، زندگی نمی کنیم و از آن جا که ناچاریم توانایی های خود را در ابعاد مختلف گسترش دهیم تا رشدمان ناهنجار نشود، نیاز به انتخاب هدف در تمام زمینه های زندگی داریم تا هم با نادیده نگرفتن بسیاری از توانایی هایمان انرژی مان به هدر نرود و هم احساس عدم پیشرفت در یک بعد به سایر ابعاد زندگی سرایت نکند.

ویژگی ممتاز انسان هایی که به موفقیت های بزرگی رسیده اند، در نیروی شگفت انگیزی بوده است که در اختیار داشته اند و توانسته اند با آن به هر چه می خواهند دست پیدا کنند. منبع این نیروی عظیم، چیزی بجز انتخاب اهداف بزرگ نبوده است؛ زیرا همان گونه که گفتیم، اهداف، نیروی محرکه انسان برای حرکت هستند. بنابراین، هرچه اهداف بزرگ تری را مد نظر داشته باشیم، به نیروی بیشتری در عمل دست می یابیم. از این رو باید در انتخاب هدف، بلندنظر و بلند همت بود و به اهداف کوچک و پست، راضی نشد. امام علی (علیه السلام) می فرماید: «هر کس دارای همت بزرگ و بلند باشد، کوشش و تلاش او هم افزون خواهد شد.»[1]
ملک الشعرای بهار، چنین می سراید:
همت، بلند دار که مردان روزگار
از همت بلند به جایی رسیده اند؟
ممکن است پرسیده شود: وقتی برای رسیدن به یک هدف کوچک، نیاز به تلاش و زحمت فراوان است، چگونه می توان برای خود، مراتب بالایی از موفقیت را هدف قرار داد؟ و آیا ما واقعا توان رسیدن به این جایگاه را داریم؟ در پاسخ باید گفت: راه رسیدن به اهداف بزرگ، ریز کردن و تقسیم بندی آنها به اهداف کوچکتر و مراحل قابل دسترس تر است. این گونه نیست که برای رفتن به ارتفاع سه متری، با یک جهش بتوان به آن رسید؛ بلکه برای این کار می توان پله های بیست سانتی ساخت و به راحتی به ارتفاع سه متری رسید. بدین سبب، رسیدن به اهداف بزرگ را باید از جایی کوچک شروع کرد و مرحله به مرحله پیش رفت. در این صورت، احساس دائمی موفقیت و پیشرفت، موجب افزایش توان و انگیزه برای رسیدن به هدف می گردد.
 
 
منبع: کتاب «جوان و مدیریت زندگی»
نویسنده: محمد ربانی خواه