انگیزه های زنان از اشتغال

در اسلام به استثنای مشاغل فسادانگیز، با کار زنان مخالفتی نشده است و توصیه و تشویقی هم وجود ندارد.
 

چکیده: با حرکت جوامع به سوی دستاوردهای تمدن جدید و تبدیل کارگاه های خانگی و کوچک به کارخانه و جای گزینی ماشین به جای نیروی انسانی، اشتغال زنان به فعالیت های اقتصادیِ بیرون از خانه، طی چند دهه اخیر، اهمیت ویژه ای یافته است؛ در این نوشتار به انگیزه های زنان از اشتغال و فعالیت اقتصادی پرداخته شده است.

تعداد کلمات 882 / تخمین زمان مطالعه 4 دقیقه

 
 

 از مسائلی که شایسته است به آن توجه شود، انگیزه اشتغال است. با اینکه تأمین نیازهای معیشتی خانواده همواره اصلی ترین انگیزه اشتغال مردان و زنان بوده است، پژوهش های انجام شده، انگیزه های دیگری را نیز برای اشتغال زنان گزارش می کند.
بر پایه تجربه های مشاوره ای و پژوهش های انجام شده، علل و انگیزه های مختلفی سبب می شود زنان به فعالیت های بیرون از منزل روی آورند؛ از جمله:
 

 گروهی از خانم ها برای حل بخشی از مشکلات اقتصادی خانواده، ناگزیر می شوند که کار کنند. به نظر می رسد اوضاع نامناسب اقتصادی در دهه های اخیر، در کشورهایی مثل ایران که با بالا رفتن سطح انتظارات رفاهی همراه بوده، در سال های گذشته بیش از هر عامل دیگری، بر روی آوری زنان به بازار کار تاثیر داشته است.
 

 گروهی دیگر به منظور افزایش تعامل اجتماعی، کسب تجربه، به دست آوردن موفقیت های بیشتر و افزایش اعتماد به نفس و خودباوری به فعالیت های بیرون از منزل روی می آورند. این گروه بر این باورند که مهم ترین یا تنها راه پیشرفت و موفقیت، در بیرون از منزل و اشتغال است.
 

گروهی از زنان به دلیل تجربه های تلخی که در زمینه وابستگی مالی مادر، دوستان و نزدیکانشان به مردها داشته اند یا برای تأمین ایمنی آینده خود و خانواده، به اشتغال روی می آورند.
 

 گروهی نیز کار و فعالیت در خانه را نشان ناتوانی یا حقارت زن می دانند. از این رو، با کار کردن در بیرون از خانه، می کوشند از این احساس حقارت رهایی یابند. این افراد با نگاه به زندگی های ناموفق پیرامون خود و فشارها و تلخی هایی که زنان در این خانواده ها متحمل می شوند، بدون توجه به ریشه های واقعی این ناکامی ها، خانه داری زنان را عامل بدبختی و اشتغال را تنها راه رهایی از این مشکلات می دانند.
 

گروهی از دختران و حتی خانم های متاهل، به ویژه در آغازین روزهای زندگی مشترک شان، به دلیل فراغت فراوان در منزل و برای فرار از تنهایی و پیامدهای آن، با کار و فعالیتهای بیرون از منزل خود را سرگرم می کنند.
 

 در برخی خانواده ها و محیط ها که بیشتر زنان در بیرون از منزل کار می کنند، دختران پس از پایان یافتن تحصیلات، به پیروی از دیگران، بیرون از منزل به کار مشغول می شوند تا به قول معروف، از قافله عقب نمانند.
 

گروهی نیز به تقلید از کشورهای غربی و تحت تأثیر اندیشه های فمینیستی، به برابری همه جانبه حقوق زنان و مردان معتقدند[1] و برای برقراری این برابری، به رقابت با مردان در صحنه های گوناگون زندگی، از جمله رقابت در بازار کسب و کار برخاسته اند.
 

 خانم هایی نیز به دلیل اشتغال به تحصیل و تربیت خانوادگی ناکارآمد یا عوامل دیگر، به دلیل اینکه از کودکی با مهارت های زندگی مثل همسرداری، خانه داری، آشپزی و... آشنا نشده اند، با فعالیت های خارج از منزل می کوشند از زیر بار این مسئولیت ها شانه خالی کنند یا دست کم ناتوانی خود را در این زمینه به گردن فشار کار بیندازند.
 

 برخی بانوان متعهد نیز به سبب احساس مسئولیت و برای خدمت رسانی و رهایی کشور از وابستگی به بیگانگان، برخی کارها را بر دوش می گیرند.
در برخی پژوهش ها، انگیزه های دیگری نیز گزارش شده است. از جمله می توان به پژوهشی [2] اشاره کرد که انگیزه های اشتغال زنان را در پنج گروه دسته بندی کرده است:
الف) انگیزه مادی (شامل انگیزه مادی برای امرار معاش، انگیزه مادی برای کسب ثروت و انگیزه مادی برای تقویت بنیه مالی)
ب) انگیزه اجتماعی (شامل کسب مقام و موقعیت اجتماعی، جلب احترام اجتماعی و مطرح شدن به مثابه الگو در جامعه)؛
ج) انگیزه خدماتی (شامل انگیزه خدماتی برای ایجاد اشتغال و به کار گماردن دیگران و انگیزه خدماتی برای کمک به اقتصاد جامعه)؛
د) انگیزه خانوادگی (شامل رفاه خانواده، خشنودی والدین و جلب رضای همسر):
ها) انگیزه شخصی (شامل استقلال فردی، دستیابی به اهداف، افزایش خودباوری و رشد خودشکوفایی).
البته در این پژوهش، بیشتر به انگیزه های مثبت و مقبول پرداخته شده است.
با توجه به نکاتی که در بحث انگیزه ها بیان شد، اشتغال زنان می تواند دستاوردها و پیامدهایی داشته باشد که نخست به دستاوردها و در ادامه به پیامدهای آن می پردازیم.
 
منبع: کتاب «رئیس خانه یا کارمند اداره؟ (خانه داری یا اشتغال زنان؛ کدام یک؟»
نویسنده: کاظم علی محمدی