اصل کفویت و همسانی در ازدواج

ذات انسان ها به گونه ای است که به سمت افرادی جذب و گرایش پیدا می‌کنند که او را همسان و همانند خود می‌پندارند. امیرالمؤمنین (علیه السلام) در این خصوص می‌فرماید؛ کُلُ اِمرِءٍ یمیلُ الی مِثلِه. (1)واژه "میل" هنگامیکه با ‌"الی" به کار رود، به معنای رغبت است؛(2) یعنی انسان راغب است با افراد همانند خویش ارتباط برقرار کند. در نتیجه از آنجا که ازدواج نوعی برقراری ارتباط و پیوند میان زوجین است، (3)می توان گفت افراد به طور طبیعی و فطری در هنگام ازدواج به سمت و سویی کسی می‌روند که با هم شباهت داشته باشند.
 
در هر زمینه ای، انسان به سمت کسی می‌رود که با او شباهت داشته باشد. از لحاظ فرهنگی، دینی، مذهبی و اقتصادی. 

روایت دیگری از امام علی(علیه‌السلام) نقل شده که: النفوسُ اشکالٌ، فما تشاکل‌ مِنها اتفق، و الناسُ الی اشکال هم امیلُ (4)

انسان ها دارای شخصیت های متفاوت می باشند؛ پس آنان که هم شکل و هم سنخ یکدگر هستند، با هم موافقت خواهند کرد و مردم به هم شکل ها و هم سنخ های خود گرایش بیشتری دارند. 

نکته: افرادی که در صدد ازدواج هستند، معمولا کسی را برای همسری انتخاب می‌کنند که از بیشترین سطح همسانی و مشابهت با آنان برخوردار با‌شد. هر چقدر وجوه اختلاف و تمایز بیشتر باشد، تمایل افراد به ازدواج کاهش پیدا می‌کند. 

بعضی از افراد بر خلاف فطرت خودشان به دنبال کسانی می‌روند که هیچ شباهت با یکدیگر ندارند و همسانی بین آنها شکل نمی‌گیرد و ازدواج هم با یکدیگر می‌کنند اما بعد از مدتی دچار مشکل می‌شوند و زندگی را تباه می‌کنند.

بی گمان از مهم ترین عوامل پیوند پایدار و ازدواج موفق و زندگی آرام، هم شان بودن زن و مرد است و درست انتخاب کردن همسر از حیاتی ترین انتخاب های انسانی است.

در اینجا به مهمترین همسانی ها اشاره می‌کنیم:

بسیاری از ادیان، ازدواج پیروان خود به ویژه زنان را با پیروان دیگر ادیان مجاز نمی‌دانند. چون هم کفو بودن در دین و ایمان باعث می‌شود تا زندگی طرفین بر پایه نور الهی و محبت بنا شود.
ایمان و اسلام، هم شرط لازم و هم شرط کافی برای تحقق کفویت است. 
 

مرد یا زن اگر با زنی یا مردی ازدواج کند که از او بسیار بزرگتر یا اینکه بسیار کوچکتر باشد در زندگی مشترک خودش دچار مشکل می شود " البته استثناهای هم هستند که اختلاف سنی داشتند اما در زندگی خودشان، مشکلی نداشتند. چون هنر زندگی و کنار آمدن با آن را بلد بودند." اختلاف سنی زیاد سبب سرد شدن رابطه در بلند مدت می‌شود البته هستند کسانی که اختلاف سنی زیادی دارند اما از رابطه خودشان ناراحت نیستند، چون شوهر یا خانم توانایی این را دارند که خود را با او وفق دهند. 
 

عاملی که اگر در بین زوجین باشد خیلی ارزشمند است این است که زوجین از یک منطقه باشند. چون فرهنگ های آنها نزدیک به هم است و در مراسمات خودشان دچار مشکل نمی‌شوند و زمینه های اختلاف هم ر‌شد آنچنانی نمی‌کند. 
در تبیین تاثیر عامل جغرافیا می‌توان گفت اولا نزدیکی جغرافیایی باعث افزایش ارتباطات میان جوانان شده، زمینه آشنایی آنها را فراهم می‌سازد و ثانیا افرادی که در یک محدوده جغرافیایی به سر می‌برند، معمولا از تشابه فرهنگی بیشتری برخوردارند و به طبقه واحدی تعلق دارند. (5)
 

دنیای امروز دنیای دانش و اطلاعات است و مردمان دوست دارند که با هم سطح علمی خودشان ازدواج کنند و پیشرفت بیشتری را برای خودشان متصور هستند. 

نکته: اگر فردی ازدواج کرده و همسر او همسان او نیست در درجه علمی، این فرد از نظر عقلی و شرعی حق ندارد که همسر خودش را سرکوفت بزند و او را مسخره کند. این علم و دانش زمانی مفید است که شما بتوانید در راه صحیح از آن استفاده کنید.

پس اگر این احتمال را می‌دهید که بعد از ازدواج به میزان تحصیلات طرف مقابل خودتان واکنش نشان می‌دهید، در همین ابتدای امر به فردی که می‌خواهید با او ازدواج کنید بیان کنید تا او بتواند تصمیم درستی را بگیرد و به دنبال هم کفو برای خودش باشد. 
 

دین مبین اسلام برای تمام مراحل زندگی بشر، راهکارهای بیان کرده و مبنا های خودش را ارائه داده است. 

در امر ازدواج هم به قاعده همسانی اشاره دارد و در روایت بیان شده که؛ "مرد مؤمن، کفو زن مومن و مرد مسلمان، کفو زن مسلمان است." (6)

همچنین در روایت دیگری از پیامبر (صلی الله علیه و آله) بیان شده است؛ مؤمنان کفو و همسان یکدیگرند. (7)
 

همسر مناسب در فرایند الهی شدن انسان، نقش بی بدیلی ایفا می‌کند. 

کسی را که قرار است به عنوان همراه و همگام همیشگی و همراه ما در سختی ها و راحتی ها انتخاب کنیم باید از لحاظ دینی، فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی شبیه ما باشد. 

در انتخاب خودمان دقت داشته باشیم و بدانی که همان گونه که همسر شایسته، منبع خیرات و آرامش می باشد (8)، همسر ناشایست، کمرشکن بوده و زندگی انسان را تباه و نابود می‌سازد. (9)

پی نوشت 
(1)تمیمی آمدی، شرح غرر الحکم، قم: موسسه انتشاراتی امام عصر (عج)، چاپ اول، 1381، جلد 4، صفحه 532
(2)مصطفوی حسن، التحقیق، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، چاپ اول 1368 جلد 11، صفحه 288
(3)حسین بستان،اسلام و جامعه شناسی خانواده، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، صفحه 6 و ساروخی، جامعه شناسی خانواده، صفحه 23
(4)علامه مجلسی، بحارالانوار، جلد 78،صفحه 92
(5)مندراس و گورویچ، مبانی جامعه شناسی، تهران: امیرکبیر، صفحه 237
(6)حر عاملی، وسائل الشیعة ، جلد 14، صفحه 44
(7)همان صفحه 39
(8)عطاردی، مسند امام رضا (علیه السّلام) جلد 2، صفحه 256
(9)علامه مجلسی، بحارالانوار، جلد 72، صفحه 344