آشنایی با نیازهای کودکان

1. والدین مهربان منفی: بیش از اندازه از کودکان حمایت می کنند که موجب عدم رشد کودکان  و پرتوقع بار آمدن کودک می شوند. وقتی توقع کودک برآورده نشود ناشاد می شود. 
2 والدین مسئول: همچنان که مسئولیت تامین نیازهای فیزیولوژیکی را دارند مسئولیت شادی و موفقیت کودک را هم می پذیرند و برای رسیدن به این هدف سیستم خانواده را به یک خانواده کارآمد و موفق تبدیل کرده شیوه های درست فرزند پروری را می آموزند. 

ما در اینجا می‌خواهیم نیازهای را که کودک در درونش احساس می کند را برای آن دسته از والدینی که دوست دارند والدین موفقی باشند بیان می کنیم تا بتوانند محیط را برای پیشرفت جسمی و روحی فرزندشان فراهم سازند. 

مطمئنا ما فرزندمان را دوست داریم و حتما بار‌ها و بار‌ها به آنها گفته‌ایم که دوست شان داریم. اما چطور به آنها نشان می‌دهیم؟ باید از زبان عشق برای نشان دادن احساسات مان به کودک مان استفاده کنیم. باید آنها را در آغوش بگیریم و ببوسیم. با در آغوش گرفتن کودک به او احساس عشق و امنیت می‌دهیم. بیشتر والدین ممکن است ساعت‌های زیادی با فرزندشان صرف کنند، اما نمی‌توانند روابط صمیمانه‌ و نزدیکی با کودک داشته باشند. در آغوش گرفتن کودک و بوسیدن او به ویژه برای والدینی که بیشتر اوقات خود را مشغول کار هستند و کمتر فرزندشان را می‌بینند، اهمیت دارد.
پدر و مادر، این محبت بی دریغ خود را در تمامی روابط خود با کودک ابراز می‌دارند. با مراقبت جسمانی و در آغوش گرفتن او ثابت کنند که عاشق فرزندشان هستند. چنین عشقی، بیشترین اثر را بر خویشتن کودک می‌گذارد. (1) برای اثبات عشق و تقویت مهارت های فرزندپروری باید زمان بیشتر به بازی‌های دو نفره یا خانوادگی اختصاص دهیم و به طبیعت برویم و شفاف و ساده با کودک مان گفت و گو کنیم.
 کودکان باید بدانند برای والدین و حتی جامعه خود بسیار باارزش و خاص هستند. 
 

کودکان موجودات بسیار حساسی هستند و کوچکترین تغییری را در شرایط خانه و خانواده به خوبی درک می‌کنند، یکی از مسائلی که کودکان توجه ویژه ای به آن دارند محبت و ابراز علاقه والدین است. این ابراز علاقه هم در رشد جسم و هم در رشد روحی کودک تاثیرات مهمی دارد. (2) 
نوازش و محبت از لحاظ عاطفی روح و روان هر انسانی را می‌تواند به شدت تحت تاثیر خودش قرار دهد. وقتی صحبت از کودکان به میان می‌آید این تاثیر بسیار برجسته‌تر می‌شود چون رشد عاطفی و هوش هیجانی کودک را می‌تواند ارتقا دهد. 
توجه: هرس کردن درخت، باعث رشد بیشتر آنها می شود. اما هیچ باغبانی نهال تازه جوانه زده را هرس نمی کند. چون نهال را خشک می‌کند و جلوی رشد او را می‌گیرد. چند سال اول زندگی کودک همزمان با پرورش کودک است نه تربیت او. مغز کودک تا دو سالگی به دو برابر حجم خود می رسد و کودک برای رشد، نیاز به محبت، امنیت و آرامش دارد. 
امام صادق(علیه السّلام ) در این زمینه می فرمایند: «حضرت موسی(علیه السلام ) از خداوند پرسید: خدایا، برترین اعمال نزد تو کدام است؟ خداوند فرمود: دوست داشتن کودکان؛ زیرا من آنها را بر فطرت توحید خود آفریدم و اگر آنها را بمیرانم، همه آنها را، به رحمت خود، به بهشت داخل می کنم.» (3).
 

بچه ها اغلب حس می‌کنند که نسبت به برادران و خواهران شان کمتر مورد توجه و محبت والدین شان هستند؛ اما والدین این احساس را پوچ و بی معنا خطاب می‌کنند. متاسفانه ما ندانسته و به سادگی به رقابت طبیعی بچه ها نسبت به هم دامن می زنیم. به طور مثال پس از مشاهده شور و شوق قابل توجه در یکی از آنان، او را با فرزندان دیگرمان مقایسه می کنیم. (4)
 با مقایسه کردن فرزندتان با یک کودک دیگر او احساس می‌کند در مرتبه پایین‌تری قرار گرفته و این راه مناسبی برای مجبور کردن او به انجام فعالیت خاص نیست. وقتی کودک‌ خودش را پایین‌تر از دیگری حس کند روحیه‌اش را می‌بازد. بنابراین باید نقاط قوت و ضعف کودک‌ تان را بپذیرید و او را با کسی مقایسه نکنید. 
نکته: والدین باید وجود کودک‌ شان را با هر نوع توانایی و استعدادی که دارند، بپذیرند و آنها را به دلیل ضعف‌های‌شان با دیگران مقایسه نکنند. 
 

کودکان دوست دارند که والدین شان با آنها بازی کند. زمانی که شما وقت می‌گذارید و با فرزندتان بازی می کنید، او احساس خوشبختی و شادی می‌کند و همین کار ساده سبب شادی برای شما و خانواده تان هم می‌شود. کودکان خودتان را بخاطر بازی کردن توبیخ نکنید چون آنها نیاز به تحرک و بازی دارند. 
کودکان به وسیله بازی کردن با اطرافیان خود ارتباط برقرار می کنند. بسیاری از بازی هایی که کودکان در طول رشد خود انجام می دهند، تاثیر زیادی بر تجارب بزرگسالی آنها دارد. 
امام صادق(علیه السلام ) در اهمیت بازی کودکان می فرماید: «دع ابنک یلعب سبع سنین و یودب سبع سنین؛ فرزندت را هفت سال رها بگذار تا بازی کند و (پس از آن) هفت سال او را تعلیم و تربیت کن.. (5)

پی نوشت 
[1] پرینگل، میا لی لی کلمر، مترجمان نیره ایجادی و جواد شافعی مقدم، نیازهای کودکان، تهران: رشد، 1386 صفحه 58
[2] محمدرضا، قربانزاده، 110نکته از دنیای کودک، لنگرود: انتشارات فقیهی، 1387، صفحه 25.
[3] الطبرسی، رضی الدین ابی الحسن بن فضل، مکارم الأخلاق، ناشر: مؤسسة الأعلمی، 1392
[4] تری اپتر، مترجم محمدرضا آل یاسین، فرزند نیرومند و متکی به نفس، تهران: هامون، 1381، صفحه 177
[5] شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ناشر: آل البیت، ج 15، ص 194