2. تعیین قوانین برای نوجوان
الف. برای او تکالیفی مشخص کنید. مشخص کردن و اختصاص دادن برخی کارها و وظایف به نوجوان به او درس مسئولیت پذیری داده و موجب می شود در آینده نسبت به جامعه و خانواده متعهد باشد. محول کردن مسئولیت و تکلیف، نوجوان را مجبور کرده تنبلی را کنار بگذارد و برای انجام وظایف از جای خود برخیزد. برخی از این مسئولیت ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- تمیز کردن اتاق خواب
- شستن حمام و دستشویی
- شستن لباس
- گردگیری اتاق پذیرایی
- طی کشیدن کف
- خرید نان و مایحتاج خانه
دقت کنید وظایف محوله متناسب با سن و جنسیت نوجوان باشد.
ب. استفاده از بازی های ویدیویی و رایانه را برای نوجوان خود محدود کنید. استفاده زیاد از رایانه، گوشی هوشمند و بازی های ویدیویی می تواند کسالت و بی حالی را برای نوجوان به همراه داشته باشد. توجه کنید که نباید استفاده از این ابزارها را به طور کلی ممنوع کرد، بلکه باید استفاده از آن ها را به برخی ساعات و زمان ها محدود کنید. مثلاً قانون بگذارید که سر سفره شام، کسی حق استفاه از گوشی را ندارد و یا انجام بازی های ویدیویی بعد از ساعت 10 شب ممنوع است. اعمال چنین محدودیت هایی علاوه بر مصون نگاه داشتن نوجوان از مضرات این ابزارها، موجب می شود وقت کافی برای انجام تکالیف مدرسه و وظایف محوله را داشته باشد. همچنین مراقب باشید فرزند نوجوانتان شب ها تا دیر وقت مشغول گوشی و رایانه و ... نباشد تا در روز انرژی کافی برای فعالیت های روزمره را داشته باشد.
ب. استفاده از بازی های ویدیویی و رایانه را برای نوجوان خود محدود کنید. استفاده زیاد از رایانه، گوشی هوشمند و بازی های ویدیویی می تواند کسالت و بی حالی را برای نوجوان به همراه داشته باشد. توجه کنید که نباید استفاده از این ابزارها را به طور کلی ممنوع کرد، بلکه باید استفاده از آن ها را به برخی ساعات و زمان ها محدود کنید. مثلاً قانون بگذارید که سر سفره شام، کسی حق استفاه از گوشی را ندارد و یا انجام بازی های ویدیویی بعد از ساعت 10 شب ممنوع است. اعمال چنین محدودیت هایی علاوه بر مصون نگاه داشتن نوجوان از مضرات این ابزارها، موجب می شود وقت کافی برای انجام تکالیف مدرسه و وظایف محوله را داشته باشد. همچنین مراقب باشید فرزند نوجوانتان شب ها تا دیر وقت مشغول گوشی و رایانه و ... نباشد تا در روز انرژی کافی برای فعالیت های روزمره را داشته باشد.
- وقتی برای فرزندتان محدودیت هایی در نظر می گیرید، خودتان نیز باید به عنوان الگو، به قوانین پایبند باشید. مثلاً اگر قانون گذاشته اید که سر سفره شام استفاده از گوشی همراه ممنوع باشد و یا انجام بازی های رایانه ای و ویدیویی بعد از ساعت 10 ممنوع باشد، خودتان نیز سر سفره از تلفن همراه استفاده نکرده و بعد از ساعت 10 تلویزیون را روشن نکنید.
ج. برای رفتارهای منفی، تنبیه در نظر گرفته و به آن ها پایبند باشید. اگر فرزند نوجوان شما از انجام تکالیف محوله سر باز زد و یا از محدودیت ها و قوانین وضع شده پیروی نکرد، خیلی محکم بایستید و تنبیهاتی را که در نظر گرفته اید اعمال کنید. این تنبیهات می توانند تنبیهاتی ساده مانند اجازه ندادن به او برای بیرون رفتن با دوستان ( مثلاً فقط برای یک شب) یا تنبیهات شدیدتری همچون ممنوعیت استفاده از تلویزیون یا رایانه به مدت یک هفته و یا حتی یک ماه باشند.
- شما به عنوان والدین باید نسبتاً به اجرای قوانین بسیار جدی بوده و در صورت عدم اطاعت، حتماً تنبیهات در نظر گرفته شده را اعمال کنید. ممکن است فرزند نوجوان شما از رفتارتان ناراحت و عصبانی شود اما در هر صورت به نتایج و عواقب عدم اطاعت از قوانین و بی توجهی به انجام وظایف آگاه شده و احتمالاً در دفعات بعد بیشتر مراقب رفتار خود خواهد بود.
- سعی کنید در مواجهه با اشتباهات کوچک، تنبیهات شدید اعمال نکنید. به عبارتی باید میزان و شدت تنبیه متناسب با اشتباه فرزندتان باشد.
د. بر اعصاب خود مسلط باشید. ممکن است در ابتدای امر نوجوان شما در مقابل تکالیف محوله و قوانین مصوبه مقاومت کند، پس خود را برای برخی بگو مگوها و صحبت ها آماده کنید. سعی کنید به هیچ عنوان عصبانی نشده و بر خود مسلط باشید چرا که ممکن است در این مواقع با داد و فریاد فرزند خود مواجه شوید. به جای عصبانی شدن تلاش کنید خیلی آرام به سؤالات و ابهاماتش پاسخ دهید.
- مثلاً به جای اینکه به زور تلفن همراه را از دستش بگیرید و یا سیم رایانه را از برق بکشید، خیلی مقتدرانه و بدون داد و فریاد به او بگویید که کار محوله را انجام دهد، همانجا بایستید تا کار تمام شود و سپس بروید. ممکن است نوجوان، شما را والدینی غیر منطقی و یا آزار دهنده دریابد، اما به زودی خواهد فهمید که هدف شما کمک به خود اوست. این نوع برخورد قطعاً بهتر از داد و فریاد کردن سر نوجوان نتیجه خواهد داد.
3. به فرزند نوجوان خود انگیزه دهید.
الف. تحلیل کنید فرزندتان وقت خود را چگونه سپری می کند. مدتی نوجوان خود را زیر نظر گرفته و ببینید وقت خود را به چه نحوی گذرانده و یا تلف می کند. آیا تمام روز را پای رایانه می نشیند؟ آیا به جای انجام تکالیف به مطالعه کتاب می پردازد؟ شاید بیشتر وقت خود را صرف کار با تلفن همراه یا صحبت با دوستانش می نماید و از انجام تکالیف و مسئولیت ها باز می ماند. قبل از اینکه بخواهید او را برای انجام وظایف و تکالیفش با انگیزه کنید، باید علت تنبلی و کسالت او را دریابید.
ب. از نظام پاداش استفاده کنید. وقتی رفتارهای ناشی از بی حوصلگی و تنبلی فرزند خود را مشاهده کردید، می توانید از الگوهای وقت تلف کردن خودش به عنوان یک نظام پاداش استفاده کنید. مثلاً ممکن است نوجوان شما دوست داشته باشد زمان زیادی را به ور رفتن با گوشی همراه خود و چت کردن با دوستانش اختصاص دهد. می توانید کار کردن به تلفن همراه را به عنوان پاداش انجام تکالیف مدرسه اش در نظر بگیرید. یا اگر دوست دارد وقت زیادی را به بازی با رایانه بپردازد، می توانید استفاده از رایانه را تا چیدن میز شام و یا تمیز کردن اتاق، ممنوع کنید.
ب. از نظام پاداش استفاده کنید. وقتی رفتارهای ناشی از بی حوصلگی و تنبلی فرزند خود را مشاهده کردید، می توانید از الگوهای وقت تلف کردن خودش به عنوان یک نظام پاداش استفاده کنید. مثلاً ممکن است نوجوان شما دوست داشته باشد زمان زیادی را به ور رفتن با گوشی همراه خود و چت کردن با دوستانش اختصاص دهد. می توانید کار کردن به تلفن همراه را به عنوان پاداش انجام تکالیف مدرسه اش در نظر بگیرید. یا اگر دوست دارد وقت زیادی را به بازی با رایانه بپردازد، می توانید استفاده از رایانه را تا چیدن میز شام و یا تمیز کردن اتاق، ممنوع کنید.
- پاداش باید کاملاً مشخص باشد تا نوجوان برای انجام وظایف و پیروی از قوانین، انگیزه کافی داشته باشد. می توانید تعیین پاداش را در مواردی به عهده فرزند خود بگذارید تا انگیزه او برای رسیدن به پاداش چند برابر شود.
ج. برای انجام برخی کارهای خانه به فرزند خود پول بدهید. بیشتر نوجوانان علاقه زیادی به پول دارند خصوصاً اگر خرجی ماهانه و منظم از والدین خود دریافت نمی کنند. فرصت هایی را برای فرزند خود فراهم کنید تا بتواند پول در آورد. مثلاً می توانید گاهی اوقات برای نظافت خانه جایزه نقدی تعیین کنید. با این روش او انگیزه دست کشیدن از تنبلی را به دست می آورد.
- می توانید از فرزند نوجوان خود بخواهید که در مرتب کردن انبار و یا رنگ آمیزی خانه به شما کمک کرده و در عوض به او مزد دهید.
- البته دقت کنید که نباید او به این روش شرطی شده و بدون دریافت مزد و پول، وظایفش را انجام ندهد.
د. نوجوان را به انجام کارهای فوق برنامه و یا فعالیت های ورزشی تشویق کنید. فعالیت های فوق برنامه مانند شرکت در کلاس های هنری و یا ورزشی می توانند تا حد زیادی انرژی و انگیزه آن ها را برای انجام تکالیف و مسئولیت ها، افزایش دهد.
منبع: سایت ویکی هاو