آثار مخرب شبکه های اجتماعی بر نوجوانان

بسیاری از خانواده ها نگران تأثیرات منفی و مخرب استفادۀ نوجوانان از تکنولوژی هستند. همۀ ما می دانیم چسبیدن بچه ها به گوشی های موبایل و کامپیوتر تا چه اندازه می تواند فرآیند اجتماعی شدن کودکان را کند نموده و مهارت های شناختی شان را با مشکل روبرو سازد. اما علاوه بر کودکان، استفادۀ نوجوانان از تکنولوژی نیز می تواند نگران کننده باشد و این در حالی است که بسیاری از خانواده ها به این موضوع توجهی نداشته و مانند دوران کودکی سعی نمی کنند نوجوان خود را از آسیب های تکنولوژی حفظ کنند. جالب اینجاست که نوجوانان در مقایسه با کودکان ساعات بیشتری را صرف استفاده از تکنولوژی می کنند. متخصصان بر این باورند که شبکه های اجتماعی و استفاده از پیام رسان ها به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی نوجوانان تبدیل شده و می تواند مشکلات فراوانی از جمله اضطراب و پایین آمدن عزت نفس را برای آن ها به دنبال داشته باشد.

یک مرکز علمی در انگلستان پژوهشی انجام داده و از افراد 14 تا 24 ساله دربارۀ چگونگی تأثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت و بهزیستی آن ها پرسیده است. نتایج تحقیق نشان داد شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام، فیسبوک و توییتر در نهایت به افزایش احساس افسردگی، اضطراب، تصویر بدنی مدخوش و تنهایی انجامیده است.
 

نوجوانان استاد اتلاف وقتند و می توانند کل وقتی از مدرسه بر می گردند تا لحظۀ خواب، خودشان را با فضای مجازی و استفاده از تکنولوژی مشغول کنند. معمولاً به جای انجام تکالیف، گوشی به دست به گشت و گذار در اینترنت می پردازند. البته قبل از اینکه این خبری از این تکنولوژی ها باشد نیز نوجوانان خود را مشغول می کردند، اما با بیرون رفتن با دوستان و یا تفریحات سالم دیگر. در حال حاضر گویی بی هدف در فضای مجازی گشت و گذار می کنند، در حالی که قبلاً در فضای حقیقی به تعامل واقعی با هم سن و سالان و کسب مهارت های مختلف می پرداختند. دنیای پیرامون خود را تجربه می کردند و از چیزهای زیادی می آموختند. امروزه به جای این بیرون رفتن ها، نوجوانان سعی می کنند با زل زدن به یک صفحۀ نمایش کوچک و یا حتی بزرگ، با دیگران ارتباط برقرار کنند.
 

مطمئناً صحبت کردن غیر مستقیم و در فضای مجازی می تواند محدودیت هایی را در ارتباطات ایجاد نماید، اما این همۀ ماجرا نیست. آموختن شیوه های دوست یابی یکی از مؤلفه های اساسی و مهم رشد محسوب می شود و دوستیابی نیاز به اندکی خطر کردن دارد. این موضوع تنها در مورد دوستیابی صادق نیست، بلکه در بحث ادامۀ دوستی نیز همین است. وقتی در روابط دوستانه با مشکلات بزرگ و کوچکی روبرو می شوید، لازم است در مورد احساسات خود و همچنین احساسات طرف مقابلتان صداقت داشته باشید. آموختن چگونگی عبور از پل های مشکلات موجب می شود دوستی ها سرگرم کننده، هیجان انگیز و همچنین در برخی مواقع ترسناک به نظر برسند. لازمۀ سلامت عزت نفس این است که بدانید وقتی در موضوعی با دیگران مخالفید، چگونه احساسات و افکار خود را بیان کنید.
 
اما وقتی این دوستی ها به صورت مجازی بوجود آمده و حتی استمرار می یابند، نوجوانان از بسیاری از ریسک های برقراری و استمرار یک رابطه محروم مانده و به عبارتی بسیاری از الزامات یک رابطۀ واقعی را هرگز تجربه نمی کنند. در ارتباطات اینترنتی نمی توانید تأثیر حرف های خود بر دیگران به خوبی مشاهده کنید. از سویی گفتگو در فضایی واقعی انجام نمی پذیرد و هر طرف گفتگو فرصت دارد تا با فکر و تأمل و گاهی حتی پس از چند ساعت پاسخ طرف مقابل را بدهد. برای همین است که نوجوانان این دوره و زمانه در تعاملات واقعی با مشکل روبرو می شوند.

اگر نوجوان نتواند در دنیای واقعی با دیگران ارتباط برقرار نموده و از طریق نیازهایش را برطرف کند، در آینده تبدیل به فردی خواهد شد که برقراری یک ارتباط معمولی با همنوع، او را به شدت مضطرب خواهد کرد. این مشکل با بزرگتر شدن فرد بزرگتر خواهد شد و حتی در برقراری ارتباطی سالم با همسر نیز به مشکل بر خواهد خورد.  
 

یکی دیگر از خطرهای بزرگ برقراری ارتباطات مجازی این است که بی رحمی و شقاوت در این فضا بسیار آسان تر شده است. کودکان و نوجوانان در فضای مجازی حرف هایی می زنند که هرگز در محیط واقعی و چشم در چشم نمی توانند بگویند. این موضوع در مورد دختران خیلی صادق تر است زیرا معمولاً در دنیای واقعی سعی می کنند مخالفت خود با دیگران را پنهان سازند.  

باید به دختران آموخت که بدون ترس از دست دادن رابطه می توانند به اظهار نظری مخالف با دیگران بپردازند، اما آنچه فضای مجازی به آن ها می آموزد این است که تا می توانید مخالفت کنید و برای خراب کردن رابطه از هیچ حرفی چشم پوشی نکنید.
 
دختران بیش از پسران در معرض خطررات ارتباطات مجازی قرار دارند. دختران از نظر اجتماعی بیشتر خود را با دیگران مقایسه نموده و می کوشند هویت خود را از این طریق شکل دهند، بنابراین در این زمینه به شدت آسیب پذیرند. همچنین فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می تواند عزت نفص دختران را به شدت تهدیدی کند.
 
پذیرش توسط همسالان برای نوجوانان اهمیت فوق العاده ای دارد و بسیاری از آن ها برای اینکه بتوانند تصویری خوب از خود به نمایش بگذارند به نحوی که مورد قبول دوستان و هم سالانشان واقع شوند، بسیار تلاش می کنند. در فضای مجازی نیز این نیاز به شکلی دیگر ارضاء می شود و نوجوانان می کوشند با پست هایی که در صفحۀ خود می گذارند بیشترین لایک را به دست آورند. بنابراین نوجوانان تمام وقت خود را صرف ساخت هویتی آنلاین و یا مجازی خود می کنند که در بسیاری از مواقع با هویت واقعی آن ها فرسنگ ها فاصله دارد.
 
از سویی هر روز با هزاران پست و تصویر و ویدیو از دیگران مواجه می شوند و به مقایسۀ خود با آن ها می پردازند. وقتی متوجه برتری شخصی نسبت به خود شدند، فشار زیادی به آن ها وارد آمده و تلاش می کنند باز هم هویت خود را اصلاح نمایند و بدین وسیله وارد چرخه ای معیوب می شوند که هرگز تمامی نخواهد داشت.
 
نوجوانان در این سن در مورد ظاهر کنونی و واقعی و آنچه که فکر می کنند هستند، دچار تناقض می شوند. این دقیقاً همان سندروم ایمپاستر است که در روانشناسی در موردش صحبت می شود. وقتی انسان بزرگ می شود به توانایی ها خود پی برده و می فهمد در برخی امور فوق العاده است و همین موجب چشم پوشی از نقاط ضعف می شود. اما نوجوان همیشه نگران نقاط ضعف خود است و می کوشد هر طور که شده آن ها را پوشانده و بهترین باشد! و این نگرش واقعاً خسته کننده خواهد بود.  

منبع: سایت لایف هک