توصیه اسلام به تفکر کردن

بسیاری از اختلافاتی که در بین خانواده ها، دوستان، آشنایان و همکاران وجود دارد، نشات گرفته از رفتارهای بی فکر و تدبیر است.
 

بزرگترین نعمتی که خداوند به انسان داده و او را متمایز از سایر مخلوقات کرده، فکر و اندیشه است. این فکر و اندیشه، وسیله ای است برای پوشاندن عیب ها و نقص های بشر و آینه ای برای نشان دادن خوبی ها است. افرادی که از تفکر خود استفاده می‌کنند به صلاح، رستگاری و خوشبختی می‌رسند. در این دنیا چیزی ارزشمندتر از تفکر نیست، از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است :یک ساعت تفکر بهتر از یک سال عبادت است و تنها کسی به این مقام می‌رسند که خداوند آنان را به نور معرفت و توحید ویژگی داده باشد. [1]
 

اسلام به پیروان خودش سفارش دارد که دائما به احوال و امورات خود تفکر کند و غافل نباشد تا در دام دنیا گرفتار گردد. هدف اسلام این است که تربیت شدگان این مکتب اهل تفکر صحیح داشته باشند و پیوسته در حال تفکر و تعقل باشند و عمر گران مایه خود را با کارهای بی فایده به پایان نرسانند. افراد مسلمان باید قبل از انجام دادن هر کاری به آینده ای آن بیندیشند و برای خودشان لازم بدانند که از تفکر خود به خوبی استفاده کنند. آنان که خوب فکر کردن را بخشی از زندگی خود می دانند، رابطه ی بین طرز فکر و میزان پیشرفت را درک می کنند. آن ها این را هم می دانند که برای تغییر زندگی خود، باید افکار خود را تغییر دهند و دائم در حال تفکر باشند.  سیره ائمه ما بر این بود که دائما در حال تفکر بودند. امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) فرمودند :رسول خدا همواره تفکر می‌کرد.[2] 

توجه:بسیاری از اختلافاتی که در بین خانواده ها، دوستان، آشنایان و همکاران وجود دارد، نشات گرفته از رفتارهای بی فکر و تدبیر است. مثال: اگر زن و شوهر قبل از رفتارها و حرف های خودشان فکر کنند و از این نعمت الهی استفاده کنند در زندگی دچار مشکل نمی‌شوند. اما بی فکری های آنها سبب بروز اختلافات و تنش ها در بین آنها می‌شود. پس بدانید که خوب فکر کردن زندگی شما را بهبود خواهد بخشید و آرامش را برای شما به ارمغان می‌آورد. 

توجه: نیروهای باطنی انسان و حیات واقعی او به وسیله تفکر کردن، فعال می‌شود. وقتی دریچه تفکر باز شود و افکار او تقویت گردد، درک زندگی و رسیدن به حقیقت زندگی و خودش برای او آسان تر خواهد شد و به راحتی می‌تواند در مقابل مشکلات ایستادگی کند. چنانکه امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) فرمودند :اندیشیدن، زندگی دل بیناست.[3] 
 

حیات انسانی بستگی به تفکر او دارد. ما دوست داریم به سمت کمال و پیشرفت حرکت کنیم و برای رسیدن به این آرزو، باید تفکر خلاقی داشته با‌شیم چون به وسیله تفکرات که استعداد های پنهان آدمی از قوه به فعلیت تبدیل می‌شوند و شما را در مسیر رسیدن به کمال قرار می‌دهند. به بیان امام خمینی(رحمة الله) :تفکر مفتاح ابواب معارف و کلیه خزائن کمالات و علوم است و مقدمه ی لازم ی حتمیه ی سلوک انسان است. [4] 

قطعا افرادی که از تفکر خودشان بیشترین استفاده را دارند راحت تر می‌توانند به سمت کمال و پیشرفت قدم بردارند. از جمله خاصیت های اندیشه کردن این است که فرد به خوبی می تواند راه های جدیدی را برای زندگی موثر خود کشف نماید و در آن مسیر قدم بردارد و در اثر اندیشیدن است که استعدادهای نهفته در وجودش  شکوفا شده و ذهن خلاق بشر بیدار می شود و به واسطه تغییرات ایجاد شده به سمت زندگی سازنده و ثمربخش می رود و در نهایت آن چیزی را که دوست دارد، کسب می‌کند.
 

همه ما از وجود عقل بهره مند هستیم، اما همه ما به یک اندازه از آن استفاده نمی کنیم. برخی هستند که خیلی کم استفاده می‌کنند و بخاطر همین در زندگی خود دچار مشکلات هستند. 

اما گروهی دیگر[موفق] هم هستند که برای تمام کارهای خودشان از قدرت عقل و تفکر استفاده می‌کنند. این گروه همان هایی هستند که به قله افتخارات می‌رسند و دیگران آرزو می‌کنند که ای کاش همانند او بودند. امام علی (علیه‌السلام) فرمودند : اگر در تمام کارهایت اندیشه را مقدم داری، فرجام هر کار تو نیک می‌شود.[5] برای رسیدن به موفقیت باید از قدرت فکر بهره مند شوید و با استفاده از اندیشه های مثبت، کمبودهای خود را جبران کرده و تبدیل به فرصت کنید تا به اهداف عالی خویش دست یافته و بتوانید جامعه خود را با افکار و اندیشه های ارزنده آشنا سازید و باعث پیشرفت جامعه شوید. 

عاقل باشید: این جمله را بسیار شنیده ایم که می گویند: عاقل اوّل فکر می‌کند و بعد کار خود را انجام می‌دهد، امّا احمق اول اقدام به کار می‌کند و بعد که پشیمان شد، روی کار خود می‌اندیشد. بنابراین علامت عاقل آن است که قبل از شروع به انجام کار، خوب روی آن اندیشه و تفکّر می‌کند، تا به یک نتیجه خوب نرسد اقدام نمی‌کند و خودش را کنترل می‌کند. 

بسیاری از اختلافات خانوادگی، ناشی از صحبت های است که بدون تعقل و تفکر بیان شده اند و قلب های یکدیگر را جریحه دار می‌کنند. اما فرد عاقل، قبل از اینکه صحبت یا کاری انجام دهد، وضعیت طرف و عاقبت کار را مورد سنجش قرار می‌دهد و بعد از آن شروع به صحبت می‌کند. افراد عاقل می‌دانند که تفکر، مانند چتر نجات است که در سخت ترین شرایط سبب نجات یافت جان شخص می‌شود، خوب فکر کردن هم سبب نجات پیدا کردن شخص می‌شود. 

پی نوشت : 
[1] بحارالانوار ، جلد 68، صفحه 326
[2] ابوعبدالله زبیربن بکار، مترجم اصغر قائدان، الموفقیات،تهران: موسسه ‌انتشارات‌ امیرکبیر، شرکت ‌چاپ ‌و نشر بین‌الملل، سال 1387، صفحه 355
[3] اصول کافی، جلد 1، صفحه 28
[4] امام خمینی، چهل حدیث، تهران؛موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، سال 1395، چاپ 59، صفحه 164
[5] میزان الحکمة، حدیث 16187