تاثیر جنسیت بر انتخاب بازی کودکان (بخش اول)

یکی از عوامل موثر در انتخاب بازی برای کودکان، توجه به جنسیت ایشان است. 
 

بازی جنبه های وسیعی را در بر می گیرد. از این رو، از بازی تعریف های زیادی داده شده است.
در هر تعریف با برجسته نمودن جنبه ای از بازی، دیدگاه خاصی عرضه شده است.
در فرهنگ بزرگ وبستر، بازی به صورت های زیر تعریف شده است:
الف) حرکت، جنبش و فعالیت به مثابة حرکت عضلات
 ب) آزادی یا محدودیتی برای حرکت یا جنبش
ج) فعالیت یا تمرین برای سرگرمی، تفریح یا ورزش
 
مشخصه این تعاریف محدود نمودن بازی به جنبش های حرکتی و عضلانی است و این باعث می شود که تفاوت میان بازی و ورزش از نظرها دور بماند. ورزش در فرهنگ وبستر به معنی هرگونه فعالیت یا تمرین است که باعث لذت، سرگرمی، تفریح یا اشتغال باشد و یا فعالیتی که نیاز کم و بیش به حرکات شدید و قوی و زورورزی بدن دارد و بر اساس برخی از سنت ها و یا قوانین مقرر انجام شود.
 
آنچه در تعریف ورزش اضافه گردیده عبارت «رعایت برخی از سنت ها و یا قوانین مقرر» است که این موضوع در بازی نیز صدق می کند. یعنی انجام هر بازی مستلزم رعایت مجموعه ای از قوانین و سنت ها است. خواه این قوانین و سنت ها به صورت آشکار برای مشاهده کننده مشهود باشد و خواه نظاره گر آنها را بدون مشاهده به صورت درونی اجرا کند.
 
عوامل مؤثر در بازی
عوامل متعددی در بازی تأثیر می گذارند. در این فصل، تأثیر عواملی نظیر جنس، سن، هوش و محیط بر بازی مطرح می گردند.
 

جنسیت یکی از عوامل مؤثر در بازی است، یعنی می توان گفت که بازی پسرها با دخترها تفاوت دارد. پسرها بیشتر از بازی هایی لذت می برند که دشوار است و نیاز به فعالیت جسمانی دارد و دخترها اغلب بازی های ساکت، آرام و ظریف را ترجیح می دهند. می توان گفت بازی های متضمن فعالیت های بدنی در پسران بیشتر از دختران است و شدت و خشونت بازی در دختران به اندازه پسران نیست.
 

تا قبل از سن ۸ سالگی، معمولا کودکان اهمیت چندانی به جنس همبازی خود نمی دهند اما در سنین ۸ تا ۱۰ سالگی اختلاف بازی بین دو جنس کاملا آشکار می گردد و کودکان اکثر اوقات ترجیح می دهند که با همجنس خود بازی کنند.
 
دخترها بازی با عروسک، شیردادن، نوازش کردن و خواباندن عروسک را دوست دارند و حتی بیشتر اوقات با عروسک به خواب می روند. پسرها فعالیت های بدنی را که نشانگر قدرت و نیروی عضلانی بیشتر آنها است در بازی هایی نظیر توپ بازی، دویدن، کشتی گرفتن و... بروز می دهند.
 

به عقیده روان شناسان فرانسوی، بازی در نزد پسران بیشتر وسیله ای برای اثبات خود در برابر دیگران و برای دختران وسیله ای برای بودن با دیگران است. در اوقات فراغت، دخترها بیشتر ترجیح می دهند دور هم گرد آیند و با یکدیگر درد دل کنند و پسران بیشتر ترجیح می دهند در پی یکدیگر بدوند و به جست و خیز بپردازند. ویژگی رفتار دخترها اغلب خودداری از پرخاشگری، تلقین پذیری از اطرافیان و تأثیرپذیری از همبازی های خود است.
 
در مواقعی که برخورد بین دختران اجتناب ناپذیر می شود و آنان ناگزیر از پرخاشگری به یکدیگر می شوند حالات هیجانی آنان کمتر از پسران به حمله وری و تنبیه بدنی می انجامد. در حالی که پسران فعالیت های جسمی زیاد و جنبش های ماهیچه ای و عضوی، حرکات شدید، هیجان، رفتار تند و پرخاشگرانه را دوست دارند.
 
آنان بیشتر ناگهانی به بازی می پردازند. لذا به ابداع و نوآوری در قوانین و آداب و رسوم بازی دست می زنند و اغلب از زیر بار رعایت قوانین و مقررات بازی شانه خالی می کنند و اکثرا با خود می کوشند قانونگذار باشند و یا اینکه قوانین بازی را به نفع خود ندیده می گیرند تا بر رقیب خود پیروز شوند. از این رو، بازی، اغلب در نزد پسران به مرور تغییر چهره می دهد، و به صورت رفتاری نو با آداب و رسومی نو در محیط های مختلف جلوه گر می شود. اما دختران بیشتر از پسران به قواعد و اصول بازی گردن می نهند و به رعایت اصول و نظم بازی مقید هستند. البته، آنان نیز به نوبه خود دست به نوآوری هایی در بازی می زنند و باعث تغییر بازی می شوند. اما معمولا از شدت عمل در فعالیت های جسمی و حمله وری یا پرخاشگری بازی ها می کاهند و رقابت در بازی را به صورت ملایم تری در می آورند.
 
منبع: روان شناسی بازی. محمدعلی احمدوند. صص 1-4. دانشگاه پیام نور. پنجم. 1381.