باتوجه به نزدیک شدن برگزاری سی و دومین دوره مسابقات بین المللی قرآن کریم، مصاحبه ای انجام دادیم با آقای دکتر محمدرضا ستوده نیا، عضو هیئت نظارت، داور بیش از 15 دوره مسابقات بین المللی قرآن کریم و مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان که متن کامل آن در ادامه می آید:
• با توجه به دیدارهایی که با مقام معظم رهبری داشتید، دغدغه های معظم له در خصوص قرآن و مسابقات قرآن چه بوده است؟
بسم الله الرحمن الرحیم . در دیدارهای متعددی که در سال های اخیر جمع قاریان قرآن و اساتید و حافظان قرآن در خدمت مقام معظم رهبری حضور داشتند، تاکید های زیادی از سوی معظم له نسبت به حفظ قرآن، قرائت قرآن و تدبر در قرآن انجام شده؛ با این هدف که در حقیقت این ها منجر به انس با قرآن شود. یعنی از نظر مقام معظم رهبری بحث تلاوت قرآن، حفظ قرآن ارزشمند است منتها باید جهت گیری آن ها به سمتی باشد که منجر به تدبر و انس شود.
از جمله فرمایشات ایشان این بود که در این سال های بعد انقلاب آقایان حافظان ما، در زمینه صوت و لحن و تجوید به خوبی کار کرده اند و به مدارج بالایی رسیده اند، حالا وقت این است که در زمینه تدبر در قرآن، فهم با قرآن و عمل به آن کوشا باشند.
بر اساس این محوری که مقام معظم رهبری تهیه فرمودند، بهرحال باید مجموعه ی فعالیت های قرآنی کشور از جمله نقش وسیعی از آن، مسابقات است؛ اعم از مسابقات استانی، کشوری و بین المللی؛ این ها باید در همین راستا باشد یعنی انس بیشتر جوانان و مردم این سرزمین با لفظ قرآن و بعد از آن ورود به معنا و مفاهیم قرآن؛ که نهایتا منجر به عمل می شود که البته این عمل هم باید با اخلاص باشد.
• نقاط ضعف برگزاری مسابقات در دوره ای که داوری را به عهده داشتید، چه بوده؟
دست اندرکاران مسابقات بین المللی قرآن انصافا از چند ماه زودتر از مسابقات زحمت می کشند و خیلی تلاش می کنند. منتها هر کاری که بیشتر و بزرگتر باشد، ضعف های بیشتری را در آن ظهور پیدا میکند. یکی از صعف هایی که در مسابقات بین المللی قرآن همیشه مشاهده می شوند، این مسابقات را به همان هفته ای که برگزار می شود، بسنده می کنند. یعنی یک موج قرآنی در کشور بخصوص در شهر تهران به راه می افتد و عده ای حضور پیدا می کنند و بعد از اتمام آن، قضیه تمام می شود و بهرحال این دستاورد ها و بهره هایی که از این موج قرآنی باید گرفته بشه، آن طوری که مطلوب هست، بهره برداری نمی شود و بیشتر به یک کار تبلیغی شبیه است تا یک کار فرهنگی عمیق. این نقیصه باید برطرف شود.
البته مسئولین سازمان اوقاف همیشه در سخنرانی های خود به این نکته اشاره داشته اند اما آن چیزی که ما مشاهده داشتیم این بوده که اهتمام بیشتر مربوط به مسابقات بوده و بعد از آن دیگر کار فرهنگی قوی در سطح بین المللی انجام نمی شود.
• چه پیشنهادهایی برای برگزاری بهتر و باشکوه تر این مسابقات دارید؟
این مسابقات از چند آیتم تشکیل شده . یکی از آنها اصل خود مسابقات ، قرائت، حفظ و تفسیر قران هست که این مسائل به خوبی انجام می شود و فکر نمی کنم نقصی داشته باشند و باید از مسئولین تشکر کرد.
اما در بحث فرهنگی، در بحث غرفه ها، نمایشگاه ها و برنامه های جانبی که اطراف مسابقات گذاشته می شود، از جمله برگزاری همایش بین المللی قرآن که پیشنهاد خود بنده در ده سال پیش به سازمان اوقاف که این کار انجام شد اما امروزه میبینیم که این همایش فقط در چند سال گذشته در یک نصف روز انجام میشود و حداقل مثل یک همایش عادی بین المللی هم نیست و خیلی ضعیف برگزار می شود. امیدواریم و توقع این است که کار همایش بین المللی قرآن کریم هم آن طور که برای مسابقات سرمایه گذاری می شود، برای این همایش هم به صورت کاملا آبرومند و در شان مسابقات بین المللی این همایش هم برگزار شود و دانشگاه های مختلف کشور در این کار سهیم شوند. نه این که فقط دانشگاهی که مربوط به سازمان اوقاف هست، آن دانشگاه سهیم شود، بلکه دانشگاه های دیگر نیز در این همایش سهیم شوند و اعضای هیئت علمی دانشگاه ها باید از ماه ها قبل در کمیسیون ها حضور پیدا کنند و به این کار بین المللی کمک کنند.
در زمینه متسابقینی که در مسابقات حضور پیدا می کنند، از بین 60 تا 70 کشور، بسیاری از این ها متسابقین درجه 1 آن کشور نیستند و یعنی در سال های گذشته ما این را شاهد بودیم که این متسابقین از درجه چندم آن کشور هستند و بخصوص در کشور های آفریقایی افرادی می آیند که در روخوانی قرآن هم بعضا مشکل دارند. سازمان اوقاف باید ترتیبی دهد که افراد ضعیف تحت هیچ شرایطی وارد این مسابقات نشوند حالا یا آن ها را قبلا تست بگیرد یا نوارهایی از آن ها گوش دهد و بعد به آن ها ویزا داده شود. مثلا مسابقات مالزی اگر بروید، چون بنده چندین بار تا به حال رفته ام، اصلا قاری ضعیف بین آن ها وجود ندارد و همه متوسط و سطح بالا هستند. اما متاسفانه در مسابقات ایران تعدادی از این متسابقین بسیار ضعیف و کم است. این نقیصه ها باید برطرف شود.
• حضور قراء متسابق خارجی چه تأثیری در بالابردن کیفیت و سطح مسابقات دارد؟
به شرطی که قاریان و حافظان خوب و قوی بیایند، بسیار خوب است اما اگر بخواهند اشخاصی بیایند که بسیار ضعیف هستند، این شاید موجب وهن مسابقات شود و شاید باعث شود کیفیت مسابقات افت کند.
• برگزاری این مسابقات تا چه اندازه در فرهنگ و اقبال مردم به قرآن موثر است؟
میتواند خیلی موثرتر باشد اما در حال حاضر این طور نیست. در حال حاضر یک قشر خاصی که آن ها دوست داران قرآن هستند، به این مسابقات می آیند حتی بعضی مواقع ما شاهد هستیم که سالن در میان مسابقات جمعیت کمی دارد و اگر با بعضی کشورهای دیگر مقایسه ای انجام دهیم، می بینیم که در تمام طول مسابقه و در زمانی که مسابقه شروع و تا زمانی که ختم می شود، حضور مردم بسیار چشم گیر است. اما در مسابقات ما گاهی اوقات اتفاق می افتد که سالن، صندلی های خالی در آن مشاهده می شود در حالی که مردم ایران خیلی به قرآن علاقه دارند. البته این علت های فنی هم دارد، از جمله بعد مسافت در تهران برای حضور خانواده ها، هزینه های ایاب و ذهاب است و همچنین مسائل دیگر.
بهرحال اگر ترتیبی اندیشیده شود که خانواده های قرآنی یا غیر قرآنی به اتفاق حضور پیدا کنند و امکاناتی باشد که بتوانند از نزدیک این مسابقات را مشاهده کنند، فکر می کنم که اثر آن دوچندان شود.
• حضور و حمایت مسئولان دولت در برگزاری، استقبال و بهبود کیفیت مسابقات چقدر اهمیت دارد؟
برخی از مسئولین رده ی بالای کشوری که بنابر دعوتف تا به حال حضور پیدا می کنند. مثل رئیس محترم قوه قضائیه، رئیس محترم قوه قضائیه، ریاست محترم جمهوری و برخی از نمایندگان حتی سفیران و مسئولین کشور براساس دعوتی که می شوند، حضور پیدا می کنند. حالا این که بگوییم برخی از مسئولین حضورشان کم رنگ است، شاید این طور نباشد. در مراسم افتتاحیه و اختتامیه، کسانی که دعوت می شوند معمولا حضور پیدا می کنند. اما در طول مسابقات طبیعی است که مسئولین کارهای خود را دارند و شاید فرصت حضور در مراسم و مسابقات را نداشته باشند.
اما در عین حال ما در برخی از کشورها مثل مالزی شاهد این بودیم که در تمام این روزها، شب هایی که مسابقات بود، بیش از یک هفته مسابقات طول می کشید و از ساعت 8 تا 11 شب، پادشاه آنها، نخست وزیر و وزرا و بسیاری از مسئولین، چندین ساعت می نشینند. این طور نیست که فقط 10 دقیقه بنشینند و بروند.
بنابراین حضور نسبتا خوبی دارند و باعث می شوند که مسابقات با آب و رنگ بیشتری و با شور و شوق برگزار شود.
حضور خانواده ها در مسابقات مالزی بسیار پر رنگ است. ما می بینیم که پدر، مادر حتی بعضا پدربزرگ، مادربزرگ و بچه ها همه با هم در سالن می نشینند.
یعنی خانواده از اول تا آخر می نشینند و استفاده می کنند. اینطور نیست که بین کار بلند شوند و بروند. سه ساعت کامل می نشینند و حتی یک کلمه حرف هم نمی زنند. یعنی فرهنگشون به طوری است که وقتی در جلسه قرآن حضور دارند، هیچ صحبتی نیست. سکوت است و استفاده. این یک فرهنگ خیلی خوبی است که ان شالله ما هم باید داشته باشیم زیرا دستور قرآن است که وقتی قرآن خوانده می شود هم گوش کنیم و هم ساکت باشیم.
• چه انتظاری از مسئولان دولت برای برگزاری بهتر این مسابقات بزرگ دارید؟
پشتیبانی خوب. ببینید اگر مسئولینی که دست اندر کار هستند همین که حضور پیدا کنند و به عواملشان دستور بدهند که همکاری و پشتیبانی کنند، مسابقات خیلی بهتر برگزار خواهد شد. البته پشتیبانی انجام می شود اما بهرحال هر چه پشتیبانی قویتر باشد مسئولین مسابقات هم دلگرم تر می شوند و کار هم قویتر خواهد شد.
مصاحبه: روابط عمومی – رضا جمشیدکیانی
/2759/
