ویروس جهش یافته کرونا از کجا می‌آید؟
حمید سوری استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طی یادداشتی درباره منشاء ویروس جهش‌یافته کرونا در بریتانیا، آورده است: «داستان شروع جهش ویروس به اواسط سپتامبر برمی‌گردد که از راسوهای دانمارکی آغاز و منجر به کشتن تعداد قابل توجهی راسو در آن کشور و دفن آنها شد و اخیرا بخاطر آلودگی خاک و آب و انتقال به انسان‌ها لاشه راسوها را از خاک خارج کرده و سوزاندند.البته این در حالیست که مرگ ناشی از کرونا در دانمارک از آن تاریخ و حتی هفته‌ها قبل از آن تا به امروز هرگز به روزانه ۲۰ مرگ هم نرسیده، لذا شاهد طغیان اپیدمی در آن کشور نبوده‌ایم. درهمین راستا موارد تایید شده کرونا در دانمارک هم از حدود دو ماه بعد آن تاریخ کمی افزایش نشان می‌دهد.»
وی با اشاره به جهش اخیر ویروس در بریتانیا، آورده است: « در انگلستان شروع روند افزایش موارد تایید شده به اوایل سپتامبر و نه اواسط یا اواخر سپتامبر برمی‌گردد، یعنی حتی اگر ویروس جهش یافته بلافاصله از دانمارک به انگلیس رسیده باشد باید روند افزایشی موارد را نه اینکه دو هفته قبل از دانمارک بلکه دو هفته بعد از میانه سپتامبر یعنی اواخر این ماه یا اوایل اکتبر شاهد بودیم، این در حالیست که روند افزایش مرگ کرونا هم در انگلستان مرتبا نوسان داشته ولی افزایش معنی دار آن مربوط به اواخر اکتبر است.»
در ادامه یادداشت آمده است: « موارد مثبت کرونا با ویروس جهش یافته از جنوب شرقی انگلستان شروع شده است، این در حالیست که اغلب سفرهای دریایی از دانمارک به شمال شرقی انگلیس بوده و سفرهای هوایی هم به مقصد خود لندن یا منچستر است نه جنوب شرقی انگلستان!
لذا اگر خاستگاه ویروس جهش یافته جدید را از دانمارک کنار بگذاریم، باز طی دو تا چهار هفته بعد از شروع گسترش ویروس جدید باید ابتدا طغیان اپیدمی را در جنوب شرقی انگلستان می‌دیدیم که اینچنین نبوده است.»
سوری با اشاره به منحنی اپیدمی در ایتالیا و فرانسه که شروع طغیان حدود دو ماه بعد از اواسط سپتامبر بوده، آورده است: « در نتیجه ویروس جهش یافته نمی‌توانسته با سرعت بسیار بالا انگلستان و اروپا را در نوردیده باشد و این اتفاق کند بوده است.»
در تابستان بلکه در پاییز بوده است ضمن آنکه هیچ شواهدی هنوز مبنی بر این که ما ویروس جهش یافته را در مبتلایان کشورمان دیده باشیم، وجود ندارد.»
چرا جهش‌های اخیر ویروس مهمند؟
جهش‌های ایجاد شده در آفریقا الزاما با آن چیزی که در بریتانیا اتفاق افتاده یکسان نبوده و منشاء متفاوتی دارند. اصلا این طور نیست که بگوییم این ویروس از بریتانیا به آفریقا رفته یا بالعکس، بلکه هر جایی که این ویروس‌ها توانایی چرخیدن در بین جمعیت‌ها را داشته‌اند؛ مستعد ایجاد جهش نیز شده‌اند. کما اینکه طی چند روز آینده ممکن است این جهش را در سایر کشورها هم مشاهده کنیم، بنابراین لزوما ربطی به هم ندارند، اما امکان انتقال این سویه‌های جدید مثل انتقال سویه اصلی در اوایل اپیدمی بواسطه مسافرت، حتما وجود دارد.
جهش‌های اخیر کرونا ویروس چه پتانسیلی دارد؟
این جهش‌ها پتانسیل این را دارند که هم برای بحث واکسن‌سازی و هم پلاسما درمانی ایجاد مشکل کنند. بنابراین باید بررسی شود افرادی که با ویروس قبلی عفونی شده و بهبود یافته‌اند، آیا اگر مجدد در معرض این ویروس جهش یافته قرار بگیرند، مبتلا می‌شوند؟ همه این فرضیات و سوالات نیازمند انجام تحقیقات وسیعی است که باید انجام شود و تا پیش از آن نمی‌توان به صورت قطعی نظر داد.
ویروس چرا و چگونه جهش پیدا میکند؟
جهش‌های فعلی تحت فشار سیستم ایمنی بدن افراد بوجود می‌آیند، ادامه داد: زمانی که ویروس در سیستم‌های ایمنی بدن افراد تحت فشار قرار می‌گیرد، برای نجات خود از چنگ سیستم ایمنی دستخوش تغییر می‌شود، با این حال عوامل دیگری در ویروس‌ها از جمله کووید ۱۹ می‌توانند منجربه ایجاد جهش شوند؛ به گونه‌ای که حتی بعد از واکسیناسیون کل جوامع یا کشف و استفاده از یک داروی اختصاصی برای درمان ویروس کووید ۱۹، باز هم پیش بینی می‌کنیم که جهش‌های بیشتری را شاهد باشیم.ویروس در حال تنازع برای بقای خودش می‌جنگد، از همین رو در برابر داروهای ضدویروسی و واکسیناسیون از جهش به عنوان یک مکانیزم دفاع و فرار برای بقای خودش استفاده میکند، لذا برای بقا در برابر واکسن، پروتیئن سطحی خود را تغییر می‌دهد. همچنین برای فرار از چنگ داروهای ضدویروسی آن قسمتی از ژنوم که مسئول ساخت پروتیئن‌های تکثیر است را تغییر می‌دهد.
بررسی علائم ویروس کرونا در سویه جدید
با افزایش آمار موارد ابتلا و نزدیک شدن میزان پذیرش در بیمارستان‌ها به اوج آمار آن در ماه آوریل، شاید خیلی‌ها از خود بپرسند چگونه باید بفهمند که به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند و چه زمانی می‌توانند انتظار بروز علائم این بیماری را داشته باشند؟
چقدر طول می‌کشد تا علائم پدیدار شوند؟
در اوایل شیوع این بیماری در ماه مارس، مطالعات نشان داد به طور میانگین پنج روز طول می‌کشد تا علائم ابتلا به ویروس کرونا در افراد پدیدار شوند. اما آیا این قضیه هنوز درباره گونه جدید که سریع‌تر سرایت می‌یابد نیز صادق است؟دولت انگلیس هنوز در صفحه توصیه‌های خود می‌گوید: علائم این بیماری می‌تواند تا ۱۰ روز طول بکشد تا بعد از آخرین تماس با فرد مبتلا به کووید-۱۹ پدیدار شود و از «دو روز قبل از» پدیدار شدن نشانه‌های بیماری، یک فرد می‌تواند عامل انتقال آن باشد.
سازمان جهانی بهداشت گاه‌شمار دقیق‌تری ارائه می‌دهد که می‌گوید: به طور میانگین وقتی فردی به ویروس مبتلا می‌شود، پنج تا شش روز طول می‌کشد تا علائم آن پدیدار شود، اما این روند ممکن است تا ۱۴ روز نیز به طول انجامد.
مراقبت چه علائمی باید باشیم؟
کارشناسان پزشکی گفته‌اند هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم گونه جدید نتیجه‌ای متفاوت در زمینه علائم یا میزان وخامت بیماری دارد.سرپاتریک والاس در هفته جاری گفت: هیچ مدرکی وجود ندارد که ابتلا به ویروس جدید نتیجه متفاوتی داشته باشد.
در نتیجه، علائمی که باید مراقبت آنها بود، همان‌هایی هستند که قبلا وجود داشتند.
سازمان سلامت همگانی انگلیس نیز می‌گوید که سه نشانه اصلی شامل تب بالا، سرفه ادامه‌دار و از دست دادن یا تغییر حس بویایی و چشایی فرد است. مورد آخر یعنی فرد نمی‌تواند چیزی را بو کند یا مزه چیزی را بفهمد یا این که بو و مزه برای او نسبت به حالت عادی تغییر کرده است.
این سازمان می‌گوید: اکثر افراد مبتلا به ویروس کرونا حداقل یکی از این علائم را دارند. اگر هم برای ابتلا به ویروس کرونا آزمایش می‌دهید باید این کار را طی هشت روز اول بعد از بروز علائم در خود انجام دهید.
سازمان جهانی بهداشت فهرست طولانی‌تری از علائم احتمالی ویروس دارد. گرچه اعتراف میکند بعضی از آنها نسبت به موارد دیگر کمتر رایج‌اند. این سازمان می‌گوید رایج‌ترین علائم بیماری کووید-۱۹ تب، سرفه خشک و خستگی هستند.
به گزارش ایندیپندنت، علائم کمتر رایج هم این مواردند: درد و کوفتگی، گلو درد، اسهال، التهاب ملتحمه، سردرد، از دست دادن یا تغییر حس بویایی، خارش پوست یا تغییر رنگ انگشتان دست و پا.
منبع:
1. چرا جهش اخیر کروناویروس مهم است؟/اثر جهش بر واکسن و کودکان / ایسنا
2. بررسی علائم ویروس کرونا در سویه جدید / ایسنا
3. ویروس جهش یافته کرونا از کجا می‌آید؟ / گسترش نیوز
4. کرونای انگلیسی چیست؟ + لیست کشورهای درگیر / ایمنا
5. فیلم / خبرگزاری مهر
