دکتر خاموشی: وقف می‌تواند تاثیر بسیار شگرفی در تمدن نوین اسلامی داشته باشد

رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در پنجمین هفته علمی تمدن نوین اسلامی با تاکید بر اینکه وقف می‌تواند تاثیر بسیار شگرفی در تمدن نوین اسلامی داشته باشد، گفت: اخیراً بعد از شهادت حاج قاسم دیدیم که وقف‌های زیادی به نام حاج قاسم عزیز ما دارد ثبت می‌شودو مفهوم استکبارستیزی که در متن جامعۀ انقلابی ما نهفته است دارد مابه‌ازای موقوفه هم پیدا می‌کند.

چهارشنبه، 1 بهمن 1399

تخمین زمان مطالعه:

پدیدآورنده: ساره سمیع زاده

موارد بیشتر برای شما

به گزارش راسخون ، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی خاموشی در ابتدای سخنان خود در این مراسم گفت: سالگرد شهادت سردار عزیز خودمان را تسلیت و تبریک می گویم رحلت جانگداز فیلسوف عزیز و حکیم مطلع حضرت آقای آیت‌الله مصباح یزدی را هم تسلیت می گویم. از مصادیق بارز ثلم فی الاسلام می‌شود این نام عزیز را برد که نظریات مهمی را ایجاد و تولید کردند که هم جنبه فقهی داشت هم جنبه تفسیری و حکمی .ان‌شاءالله شاگردان و پرورش‌یافتگانِ در محضر ایشان در آینده بدرخشند و چراغ فرا روی کسانی باشند که در این مسیر قدم برمی‌دارند.

وی ادامه داد: اگر ما تمدن را همان جریان جامعه‌پذیری بشر بدانیم، اگر بگوییم تمدن نوین یعنی آن جامعه‌پذیری که پیش روست ویژگی‌هایی دارد که از دیگر جوامع، آن را متمایز می‌کند. مثلاً به آیاتی در قرآن برخورد می‌کنیم؛ الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ وَأَمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ ۗ وَلِلَّهِ عاقِبَةُ الأُمورِ، زکات و امر به معروف و غیره یعنی جامعۀ اسلامی باید جامعه‌ای پیشرو در قبال سایر جوامع بباشد.

خاموشی افزود: تمدن، یعنی جامعه‌ای شکل دادیم که نظاماتی دارد که غلبۀ مفهومی و قدرت بیشتری در ادارۀ جامعه نسبت به جوامع دیگر دارد. ما نظام سیاسی داریم، نظام قضایی، نظام اقتصادی و نظام امنیتی داریم. مفهوم نظامی‌گری داریم. اگر ما در هر جایی دست بالا باشیم مورد اقتدا قرار خواهیم گرفت و جوامع دیگر از ما الگو می‌گیرند.

وی تاکید کرد:انقلاب اسلامی با دو ویژگی أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ شکل گرفت. به نظرم این دو ویژگی اصلی‌ترین ویژگی تمدن ماست. ان عبدوا الله یعنی نظام بندگی خدا و شکل‌گرفتن ساختار سیاسی بنا بر آنچه خدا بیان کرده و تحت سایه‌سار او. واجتنبوا الطاغوت یعنی مبارزه با شیطان درونی، برونی، نظام استکبار کوچک و بزرگ و طاغوت اعظم.

رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه سپس یادآور شد: در قرآن می‌فرماید که ابراهیم بت‌شکنی کرد و تبر را گذاشت روی بت بزرگتر چرا؟ برای اینکه این‌ها به خودشان برگردند و فکر کنند به اینکه این بت چیست که می‌پرستند و نظام توحیدی را حاکم کنند. اصحاب کهف را مثال می‌زند و می‌گوید اصحاب کهف مصداق "إِنَّهُمْ فِتْیَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى" بودند.

وی افزود: من در مورد شخصیت شهید سلیمانی فکر می‌کردم که این عزیز چه قدر قدرت و چه قدر انطباق با آیات قرآن دارد. اگر کسی خودش را ممثل به یکی از آیات قرآن کند خیلی کار کرده، ولی شهید سلیمانی ممثل به خیلی از آیات قرآن بود .ایشان اصحاب اخدود زمان را شناخت. اصحاب اخدود چه کسانی بودند؟ ‌«قُتِلَ أَصحَب الاُخْدُودِ النَّارِ ذَاتِ الْوَقُودِ إِذْ هُمْ عَلَیهَا قُعُودٌ وَ هُمْ عَلی مَا یَفْعَلُونَ بِالْمُؤْمِنِینَ شهُودٌ...جامعۀ اسلامی می‌گوید: من خداطلبم. حالا خودم، خانواده‌ام، شهر و دیار خودم، کشور و تاریخ خودم را منطبق می‌کنم بر عبودیت حق.

خاموشی خاطرنشان کرد: حضرت امام که آن جامعه را هدایت کرد به‌سمت مقابله با طاغوت زمان. ایشان هر مرقومه‌ای داشتند انتهایش می‌نوشتند «خدواند متعال چنین عنایت کرد» دشمنی دشمنان همیشه ادامه دارد امروز تحریم‌ها به‌گونه‌ای است که همه باهم جمع می‌شوند و می‌خواهند با ما مقابه کنند؟‌سر چه؟ سر اصلی‌ترین شعار تمدن اسلام؛ أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ...ما دنبال همین حرکت هستیم. ما نباید یادمان برود و هرچه پیشرفت می‌کنیم، نباید از آن اصلی‌ترین نگاه تئوریک و ایدئولوژی خودمان غفلت کنیم و باید با آن خودمان را تنظیم کنیم و پیش برویم.

وی اضافه کرد: آیه‌ای که تلاوت کردم؛ الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ؛ دشمن وقتی وارد سرزمینمان می‌شود، سرزمین و دیار ما که آنجا محل عبادت و بندگی خداست تخریب می‌کند! و چرا به حرم می‌زند! می‌گوید اگر من این نقطۀ کانونی را بزنم کار تمام است.

خاموشی ادامه داد:در این نگاه این جامعه می‌خواهد ساخته شود و پیشرفت کند پس باید در بین نظامات دیگر دست بالا باشد. دست بالابودن در نظام اقتصادی راهی ندارد که جز ایکه جامعۀ ایرانی و اسلامی ما خودش اقتصاد خود بنیان و خود اتکا درست کند. هیچ‌کسی در هیچ نقطۀ جهان در دیگر کشورها ولو دوست ما چیزی را به ما هبه نمی‌کند. تولید دانش باید از درون خود کشور شکل بگیرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: یک فرد تربیت‌یافتۀ جامعۀ اسلامی فکر آحاد جامعه را می‌کند. امروز در جامعۀ‌ما کرونا اتفاق افتاده. ما در اوقاف گفتیم که به نیازمندان کمک کنیم. باور بفرمایید دوسوم از این کمک‌هایی که سازمان می‌کند، مردم می‌دهند. یک‌سومش را ما از منابع خودمان می‌دهیم. پس آن حس هم‌دردی و هم‌گرایی که در نهاد دین ما نهفته است خیلی متمدنانه و پیشرفته است. امروز پرستاران و پزشکان را می‌بینید که جهاد می‌کنند و در این راه شهید می‌شوند. رهبر انقلاب می‌فرمایند: من از آن‌ها متشکرم... بیرون مرز هم هست. باید بسنجیم آیا آن‌ها هم این‌طور عمل می‌کنند؟ اگر این گونه عمل نمی‌کنند باید بیایند از ما تقلید و الگوگیری کنند و مثل ما عمل کنند.

خاموشی در ادامه سخنانش خاطرنشان کرد: وقف می‌تواند در این تمدن‌سازی دخیل باشد و دخالت کند. وقف تحبیس‌العین و تسبیل‌المنفعه است. به نظر حقیر باید علما و فقها و اقتصاددان‌های ما راجع‌به تحبیس‌العین مفهوم پول هم فکر کنند. آیا می‌شود پول را تحبیس الاصل بکنیم؟ اگر این کار را انجام دهیم چه اتفاقی می‌افتد؟ در نظام سرمایه و گردش مالی ما این تحبیس الاصل صورت می‌گیرد یا خیر؟ بعضی از فقیهان این را قبول دارند که می‌شود صورت بگیرد. اگر فرض کنیم یک بانک یا صندوق اعتباری شگل بگیرد که مردم بیایند در آن پول بگذارند ولی خارج نکنند، می‌تواند خیلی قدرتمند و تأثیرگذار در ساحت‌های مختلف باشد. اگر فردی تحبیس یک رقم اعتباری بکند مثلاً ۱ میلیون تومان، ۱۰ میلیون تومان بیش و کم و یک انباشت منابع مالی صورت بگیرد، قدرت تأثیر در جامعه دارد. از مقام معم رهبری هم بنده استفتا کردم اخیراً که ان‌شاءالله اگر پاسخش بیاید به نظر می‌رسد یک صندوق اعتباری شکل می‌گیرد که این صندوق اعتباری می‌تواند بنا بر نیات واقفین و قدرت مالی‌اش هزینه کند.

رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه به موقوفات درمانی اشاره کرد و گفت: حدود ۱۱۰۰ مرکز درمانی اعم از بیمارستان و درمانگاه و مرکز بهداشتی الان موقوفه است. این یعنی در طول تاریخ خیلی از کسانی که صاحبان مکنت بوده‌اند، صاحبان زیرساخت‌هایی بودند مثلاً‌ زمینی داشتند و توان مالی داشتند، آمدند به نیت درمان عده‌ای پول را معطوف کردند یک فضای کالبدی ساخته شده به نام بیمارستان. حتی در تاریخچۀ وقف شما مطالعه می‌کنید می‌بینید عزیزی آمده، اینکه می‌گویم در استان مرکزی است چیزی حدود ۱۱۲ سال قبل ۲۰ رقبه را وقف کرده برای دارو و درمان ۱۰ پارچه آبادی. گفته این وقف منفعتی است. یعنی باید این را زیر بار منافع ببریم، تولید منافع کنیم و از منافعش هزینه کنیم برای دارو و درمان ۱۰ پارچه آبادی. پس می‌شود نظام درمانی.

وی به تولید تجهیزات پیشرفته پزشکی در موقوفه بیمارستان نمازی اشاره کرد و افزود: وقف می خواهد در مسیر نظام پزشکی‌مان تأثیرگذار باشد. امروز دیگر تولید واکسن کرونا جهانی است و چه قدر خوب است ایرانیان که هیچ، جهانیان از ما مطالبه کنند و زود مطالبه خواهند کرد نگران نباشید، این اتفاق خواهد افتاد؛ چهارپنج گروه از تولیدکنندگان به‌موازات هم با تکنولوژی‌های متفاوت دارند تولید می‌کنند و به آزمایش‌های انسانی می‌رسند. بله داخل کشور تولید شد و جالب است بدانید برخی از این‌ها صحبت می‌کنند که بیایید این کاری را که انجام دادیم وقف دانش کنیم. این می‌شود نظام درمانی.

رئیس سازمان اوقاف سپس یادآور شد: در نظام اقتصادی موقوفات بسیاری پیدا می‌کنید که می‌تواند در حوزه اقتصادی تأثیرگذار باشد. ساختار وقف به‌گونه‌ای است که معمولاً افراد یک عینی داشته‌اند که قابلیت وقف داشته است. حالا زمین است، آپارتمان یا حتی برخی اموال منقول است، کتاب و کتابخانه‌ای است این‌ها را وقف می‌کردند که تحبیس العین بر آن صدق کند. ما می‌توانیم وقف را مشارکت بدهیم در خیلی از مایحتاج علمی خودمان و پیشرفت‌هایی که می‌خواهد صورت بگیرد.

وی تاکید کرد: بنده در این دوسال‌واندی حضورم در اوقاف پی در پی گفتم اگر وقف می‌خواهد به دانش خدمت کند معضلی از تحریم را باید حل کند و باری را بردارد. مثال بزنم. بعضی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف در علوم مختلف تحصیل کردند، برای خودشان شرکت‌هایی راه‌اندازی کردند و مجموعۀ این‌ها شهید رضایی نام دارد. در آن خیلی کار انجام شده و انجام می‌شود. به‌طور طبیعی معمولاً آن استارتاپی که حرکت آغازین تولید یک اندیشه و تبدیلش به نمونه‌سازی تا تکثیر و بازاریابی را طی می‌کند باید مراحلی را بگذراند. اصطلاحاً ۹ یا ۱۰ پله و لِوِل درنظر می‌گیرند. به‌طور طبیعی وقف می‌تواند آن نقطۀ تجاری‌سازی به بعد را کمک کند.یک نمونه‌اش تولید وسایل نقلیۀ برقی است که ما وارد این چرخه شده‌ایم.

خاموشی اضافه کرد: ما در سوخت فسیلی در کشور خودمان مصارف زیادی داریم. ما باید ببینیم متوسط مصرفمان با سایر کشورها چگونه است و از آن جهت که نفت کالای خودمان است و بنزین در داخل کشور تولید می‌کنیم یارانه‌های فراوانی در بودجه به آن می‌دهند. مثلاً اگر ما ۱۰ میلیون موتورسیکلت داشته باشیم که بیش از این هست، این ۱۰ میلیون موتورسیکلت اگر در جمهوری اسلامی ایران هر روز ۱ لیتر مصرف کنند، می‌شود ۱۰ میلیون لیتر. حالا اگر این موتورسیکلت ها را برقی کنند، به نظر می‌رسد ما صرفه‌جویی زیادی در سوخت خواهیم داشت این یک نتیجۀ اولیه‌اش. نتیجۀ دوم، جامعۀ ما راجع‌به آلودگی هوا در کلان‌شهرها زیاد حرف می‌زند. خوب آلودگی هوا را می‌خواهیم برداریم چه کار باید بکنیم؟ لااقل سوخت فسیلی را باید مرحله‌به‌مرحله در کشور کم کنیم.

وی سپس به بحث پیرامون چگونگی مراحل تولید موتور سیکلت های برقی توسط متخصصان داخلی پرداخت و تصریح کرد: این می‌شود نظام اقتصادی و نظام‌های مختلفی که ما درنظر داریم. در مثال زیرساخت، باید زمین‌های زراعی را از نظامات تجاری به نظامات زنجیره‌ای تبدیل کنیم. اگر ما این کار را انجام دهیم و زنجیره‌های تولید در هریک زمین‌های زراعی بالای ۱۰ هکتار شکل می‌گیرد، اتفاقاتی بس غریب در آن می‌افتد. به‌عنوان مثال اگر ۱۰۰ هکتار زمین داشته باشید شما می‌توانید در آن زراعت کنید، خوراک دام درست کنید که در جامعۀ ما الان مسئله است. آن دام سبک و سنگین می‌تواند از آن خوراک استفاده کند و در این صورت قیمت گوشت ارزان‌تر خواهد شد.این‌ها می‌شود زنجیره‌های تولید. پس در نظام اقتصادی وقف کاملاً می‌تواند در موقوفات منفعتی خودش دخالت و تعیین نقش کند. در نظام تمدنی هم همین طور.

خاموشی اضافه کرد: اخیراً بعد از شهادت حاج قاسم دیدیم که وقف‌های زیادی به نام حاج قاسم عزیز ما دارد ثبت می‌شود. پس مفهوم استکبارستیزی که در متن جامعۀ انقلابی ما نهفته است دارد مابه‌ازای موقوفه هم پیدا می‌کند. مردم می‌آیند وقف می‌کنند و برای این هدف متعالی اموال خودشان را می‌دهند.

وی در ادامه سخنانش به مرور بیانات مقام معظم رهبری در مورد وقف پرداخت و افزود: نظر رهبر انقلاب این است که وقف می‌تواند دایره‌اش را وسیع کند. ما در اوقاف اصولاً ۳ گزاره داریم. گزارۀ اول حفظ‌العین، دوم افزایش منافع و سوم نیت واقفین است.

رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه افزود: به نظرم برای تمدن نوین ما وقف می‌تواند ایفای نقش بسیار شگرف داشته باشد و ما باید نیات جدید را تبلیغ و ترویج کنیم. به مردم احتیاجات جامعه را معرفی کنیم. بدانید که وقف می‌تواند برای آینده ما بسیار راهگشا باشد.

خاموشی در بخش پایانی سخنانش گفت: سازمان اوقاف و امورخیریه در ایران، یک بخش اوقاف و یک بخش امورخیریه دارد. ما باید هر دو وجهۀ این سازمان را احیا کنیم و در خدمت تمدن بگذاریم. مثلاً امروز امورخیریه به چه درد می‌خورد؟ باید در بحران کرونا و این‌ها اقدامات خودش را در این زمینه انجام دهد. در آینده معنای دیگری پیدا می‌کند. به‌عنوان مثال ما در طرح ملی مسکن وارد شدیم و حدود ۵۰ هزار واحد مسکونی را طی قرارداد با وزارت محترم مسکن و شهرسازی خواهیم ساخت. من این مثال‌ها را زدم به‌جهت اینکه میدان را باز کنم برای صاحبان اندیشه که به ما کمک و تولید فکر و تولید مقالات کنند.

اخبار مرتبط

تازه های اخبار

بیشترین بازدید هفته