کمدهای لباس را بیرون می‌ریزند، بیشتر لباس‌های گرم را جمع‌وجور کرده و در گوشه‌هایی از کمد می‌گذارند تا در زمستان سال بعد دوباره از آنها استفاده کنند. لباس‌های کهنه و غیر قابل استفاده را دور می‌ریزند. کنج و گوشه‌های خانه را دستمال می‌کشند. خلاصه خانه را وجب به وجب تمیز و مرتب می‌کنند. حتی بعضی‌ها عادت دارند چند سال یکبار رنگ جدیدی به در و دیوار خانه بزنند و جلا و جذابیت خانه را بیشتر کنند. خانواده‌های ایرانی تلاش می‌کنند تا قبل از آغاز سال نو، کار خانه‌تکانی را به اتمام برسانند.
خانه‌تکانی معمولاً با حضور فعالانه زنان انجام میشود هر چند در سال‌های اخیر، خوشبختانه مردان و پسران خانواده نیز آستین بالا زده و در شست‌وشو و غبارویی خانه نقش خود را ایفا می‌کنند. البته این روزها که به دلیل شیوع ویروس کرونا، بیشتر اعضای خانواده‌ها در خانه هستند؛ می‌توانند مشارکت جدی‌تری در خانه‌تکانی داشته باشند و زنان خانواده را حمایت کنند.
خانه‌تکانی یک سنت قدیمی برآمده از دیدگاه‌های دینی ایرانیان باستان است که در عهد باستان در قالب جشن فَرَوَردگان ظهور و بروز داشت. این جشن هر سال ۱۰ روز مانده به نوروز شروع و با آغاز سال نو به پایان می‌رسید. بر اساس آنچه در مقاله «خانه‌تکانی پیش از نوروز- جشن فروردگان» آمده است: «جشن فرردگان جشن خانه‌تکانی است. جشن پاکسازی از درون و برون. تا همه بتوانید در سال نو در کنار هم با پاکی، مهربانی و دوستی زندگی تازه و نویی را آغاز کنند.»
چرا دست به خانه‌تکانی می‌زنیم؟
فَرَوَرشی (Faravarshi) نیروی درونی همه آفریدگان و همه پدیده‌های هستی است. نیرویی که در آب، خاک، آب، آتش، گیاهان و سایر موجودات و پدیده‌ها از هنگام تولید وجود دارد. بر اساس آنچه در اوستا آمده است: «آفریدگار هستی، برای همه آفریده‌های خود در جهان مینوی، پیش از زایش او، یک نیروی درونی بنیاد نهاده که پس از زاییده شدن و آمدن به جهان هستی به او می‌پیوندد و تا پایان زندگی آن آفریده، در او برجای خواهد ماند.
به هنگام مرگ و پایان یافتن زندگی آن آفریده، نیروی درونی یا فَرَرَوَرشی، دوباره با همان پاکی و پاکیزگی به جایگاه خود یا همان جهان مینوی برمی‌گردد و پاک و جاودانه در آنجا می‌ماند. این نیروی درونی یا فرورشی، آن کالبد را که از آنِ او بوده و در آن جای داشت؛ چنانچه به پاکی و پاکیزگی زیسته باشد؛ فراموش نخواهد کرد. بلکه همه ساله در ۱۰ روز پایانی سال، درست در همانجا که از تنش بیرون آمده، فرود می‌آید و از بازماندگان آن در گذشته دیدار می‌کند و آرزی خوبی، سلامتی و کامیابی برای آنها می‌کند. بازمانده‌ها هم برای خوشامد آن نیروی درونی یا فَرَوَرشی، تلاش می‌کنند که خانه را پاک و زیباتر کنند.» برای همین دست به خانه‌تکانی می‌زنند.
بهداشت عبادت است
.jpg "صفر تا صد خانه تکانی صحیح در ایام کرونایی")
به هر حال خانه‌تکانی سنتی باستانی برای از بین بردن چرک و کثیفی‌ها، رخوت و کهنگی‌ها و آوردن پاکیزگی و تازگی‌ها به خانه‌ها است. در فرهنگ اسلام نیز به رعایت بهداشت فردی و محیط، به عنوان قدمی در مسیر عبادات و جلب رضای خدا نگاه میشود. بر اساس آنچه در مقاله بهداشت فردی و محیط در فرهنگ اسلامی ایرانی آمده است: «هر حرکت و عمل مثبت انسان در صورت داشتن انگیزه الهی عبادت محسوب میشود، بنابراین تلاش هر انسانی در جهت رعایت بهداشت، عبادت است.»
حدیثی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است با این محوریت که خداوند اسلام را بر پاکیزگی بنیان نهاده است و اسلام پاکیزه است. شما نیز پاکیزه باشید، زیرا به جز پاکیزگان کسی وارد بهشت نمیشود. در قرآن هم آیه‌هایی وجود دارد که مفسران قرآنی تأکید دارند که در این آیات به ضرورت حفظ سلامت و اهمیت آن اشاره شده است. برای مثال در آیه‌ای از سوره بقره آمده است که «خدا توبه‌کنندگان و پاکیزگان را دوست دارد». از سوی دیگر در ادعیه‌های مختلف امامان معصوم، درخواست صحت و سلامتی جسمی مورد تأکید قرار گرفته است.همچنین امام علی (ع) سلامتی و امنیت را دو نعمت الهی دانسته‌اند.
این روزها که کشور درگیر ویروس کروناست و جامعه پزشکی رعایت بهداشت را مهمترین عامل مبارزه با این ویروس می‌داند. انجام خانه‌تکانی و از بین بردن کثیفی‌ها و آلودگی‌ها از خانه و وسایل آن از هر زمان دیگری واجب‌تر به نظر می‌رسد. این روزها خانه‌تکانی مصداق ضرب‌المثل یک تیر و دو نشان است. چون هم مطابق هر ساله قبل از نوروز، دستی به سر و روی خانه می‌کشیم هم اینکه از کثیفی‌هایی که ممکن است به منبع انتقال‌دهنده ویروس تبدیل شود؛ خلاص می‌شویم.
البته فراموش نکنیم که باید در جریان خانه‌تکانی، در مصرف آب، این کالای پرارزش نهایت احتیاط را داشته باشیم. به‌ویژه در این روزها که به دلیل شیوع ویروس کرونا مصرف آب در تعدادی از شهرهای کشور افزایش قابل توجهی یافته است.
خانه‌تکانی نوروز امسال از چند نظر با سال‌های گذشته فرق دارد. نخست اینکه نمی‌توانیم از کسی کمک بگیریم؛ به این دلیل که ممکن است باعث گسترش ویروس کرونا شود.
دوم این‌که‌باید لباس‌ها، کفش‌های زمستانی را پیش از سپردن به انباری، ضدعفونی کرده و بعد جمع‌آوری کرد و سوم این‌که‌بهتر است به شکل خاص‌تری فضای منزل را تمیز کرد؛ بنابراین می‌خواهیم با هم نکته‌هایی را در این خصوص مرور کنیم تا ضمن خستگی کمتر، تمیزکاری با کیفیت بهتری انجام شود.
امسال، از موادشوینده و ضدعفونی‌کننده بیشتری استفاده می‌کنیم؛ بنابراین پیش از شروع کار خانه‌تکانی به این موارد دقت کنید.
ماسک
حتما ماسک بزنید. به این دلیل که استفاده مکرر از موادشوینده و ضدعفونی‌کننده در طول سال، ریه‌ها را حساس کرده؛ به‌ویژه اگر به کرونا مبتلا شده‌اید.دستکش بلند
بیش از یک سال است پوست دست دائما با الکل و دیگر ضدعفونی‌کننده‌ها در تماس است؛ بنابراین حتما از دستکش بلند استفاده کنید که کار چند روز پشت سر هم، به پوست دست‌ها کمتر آسیب بزند. دستکش با پوشش کرکی باشد.لباس کار بپوشید
مطمئنا بعد از کار لباس‌ها را تعویض کرده و دوش می‌گیرید، اما بهتر است یک دست لباس برای این کار درنظر بگیرید. تا همه لباس‌ها آلوده نشوند؛ به‌ویژه که احتمال وجود ویروس در هر گوشه‌ای دور از انتظار نیست. لباس را در فضای آزاد بگذارید و فردا دوباره همان را بپوشید.دور بریزید
بعد از تمام‌شدن خانه‌تکانی، تمام ابزار مانند دستمال‌ها، اسکاچ، سر جاروی دستی و... را دور بیندازید. با این کار کاملا از پخش ویروس جلوگیری کرده‌اید.لباس‌ها را به انبار ببرید: به احتمال زیاد امسال بسیاری از لباس‌ها، چکمه و... زمستانی را از داخل کمد بیرون نیاورده‌اید. برای به انبار بازگرداندن همان‌هایی که امسال زمستان از آنها استفاده کرده‌اید، این موارد را رعایت کنید.
جیب‌ها را خالی کنید
حتما داخل جیب‌ها را بگردید تا ماسک، دستمال و.. داخل آن نمانده‌باشد.خشکشویی ندهید
بهتر است امسال از سپردن لباس‌ها به خشکشویی خودداری کنید. شسته شدن لباس‌ها همراه هم می‌تواند مناسب نباشد. به داخل و خارج لباس‌ها، الکل اسپری کنید. آنها را به چوب‌رختی آویزان کرده و در فضای آزاد بگذارید. اگر فضای خارج منزل ندارید، داخل یکی از اتاق‌ها این کار را انجام دهید و برای چند ساعت پنجره را باز بگذارید. سپس آنها را داخل نایلون تازه و تمیز یا کاور گذاشته و به انباری ببریدکفشها را تمیز کنید
ماسک بزنید. دستکش بپوشید. سپس کف کفش‌ها را کاملا تمیز کنید. به آنها اسپری الکل بزنید. بعد از چند ساعت، آنها را داخل نایلون مناسب گذاشته و به انبار ببرید. هیچ کفشی را بدون تمیز کردن به انباری نبرید.بشویید
لباس‌های زمستانی را بشویید. بعد از خشک شدن کامل، آنها را داخل نایلون گذاشته و به انبار ببرید. این شست‌وشو شامل شال سر و شال گردن، دستکش، پلیور‌های زمستانی و... میشود.به کیف‌ها دقت کنید
اگر از کیفی زیاد استفاده کرده‌اید، فرصت خوبی برای ضدعفونی کردن یا شستن آن است.خانه را با آداب جدید بتکانید
شستن دیوارها، پرده‌ها، فرش و موکت و... از آداب خانه‌تکانی نوروز است. برای این که در حین تمیز کردن، ویروس کرونا را هم کاملا بزدایید، به این موارد دقت کنید.ضدعفونی کنید
محلول یا قرص مناسب و متناسب با مقدار توصیه شده، به آب مورد استفاده برای شستن فرش، موکت، مبل و صندلی، دیوار و... اضافه کنید. درحین کار حتما پنجره‌ها را باز کنید.پودر لباس‌شویی کفایت می‌کند
اغلب شوینده‌های ماشین لباس‌شویی، حاوی ضدعفونی‌کننده هستند. اما اگر روی این مساله تاکید دارید، میتوانید در زمان شستن پرده‌ها، روتختی و ملحفه‌ها و.. ضدعفونی‌کننده را به لباس‌شویی اضافه کنید.
تمیز کردن دست شویی و حمام
برای تمیز کردن توالت یا دسشویی بهتر است از دستکش استفاده کنید تا دستانتان آلوده نشود. با کمک یک فرچه و آب داغ می توانید این کار را انجام دهید. همچنین می توانید از جرم گیرهای متفاوت استفاده کنید؛ اما استفاده از ماسک و دستکش را فراموش نکنید. جرم گیرها کارایی بسیاری دارند و برای از بین بردن رسوب دوش حمام و وان حمام بسیار کار ساز است. انواع محلول ها و سفید کننده هایی مانند جرم گیر سطوح و وایتکس یک تمیزکننده عالی برای سطوح ذکر شده است.سینگ روشویی
روشویی هم از آن دسته سطوحی است که خیلی زود کثیف میشود. بهتر است برای تمیز کردن آن از مایع ظرفشویی یا پودر رخت شویی استفاده کنید که رسوب زدایی قوی به شمار میرود. اگر مدت زیادی است که سینک را تمیز نکرده اید و جرم زیادی گرفته، بهتر است از محلول‌های پاک کننده قوی تری استفاده کنید. این قسمت از خانه را جدی بگیرید چون ارتباط مستقیم با ظروف غذا دارد و ممکن است در ابتلا به ویروس کرونا تاثیر گزار باشد.شیشه‌ها و آیینه‌ها
برای تمیز کردن شیشه‌ها می توانید از مایع چند منظوره همراه با دستمال های جادویی یا دستمال های نخی استفاده کنید. البته بهتر است شیشه ها را در دو مرحله پاک کنید و مرحله دوم ار روزنامه کمک بگیرید و شیشه‌ها را برق بیندازید. میتوانید از شیشه پاک کن هم استفاده کنید.
آشپزخانه
برای تمیز کردن ظرفها و قابلمه‌ها می توانید از مایع ظرفشویی خوب با غلظت بالا استفاده کنید. البته مراقب سیم ظرفشویی باشید و برای از بین بردن لک های قوی روی ظروف ظریف از آن استفاده نکنید چون باعث خش افتادن روی این ظرف ها میشوند.
تمیز کردن اجاق گاز و ماکروفر
برای تمیز کردن چدن روی گاز می توانید آن را در آب داغ بخیسانید با اسپری گاز پاک کن تمیز کنید. بعد یک دستمال نمدار روی آن بکشید و بعد با یک دستمال دیگر، خشک کنید. بهتر است محلول شوینده مدتی روی گاز بماند تا بهتر بتواند جرم زدایی کند. برای سینگ ظرفشویی هم از اسپری پاک کننده استیل و سطوح استیل استفاده کنید.
تمیز کردن یخچال و فریزر
یخچال یکی از مهمترین وسیله در منزل است . تمیزی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است . حتما باید مرتب و تمیز نگهداری شود . اما چگونه آن را تمیز کنیم؟ همه محتویات یخچال را خالی کنید و قفسه ها را در سینگ ظرفشویی با اسکاچ و آب گرم و آمونیاک اسید بشویید و آنها را کاملا خشک کنید. داخل یخچال را با یک دستمال نخی مرطوب پاک کنید. می توانید از پاک کننده چند منظوره نیز استفاده کنید. برای اینکه یخچال شما خوش بو بماند، بهتر است از یک لیوان قهوه در پشت فریزر استفاده کنید این کار به شما کمک می کند داخل فریزر رایحه خوبی داشته باشد. جهت خوشبو کردن یخچال از وانیل استفاده کنید؛ مقداری وانیل را داخل گوشه یخچال بگذارید، با باز کردن درب یخچال بوی وانیل به مشام می رسد. البته در این صورت بهتر است برای نگهداری مواد غذایی، از ظروف و سبدهای دردار استفاده کنید.اسپری تمیز کننده کابینت ام دی اف یک محلول شیمیایی است که انواع و اقسام شرکت ها و کارخانه ها با برندهای متفاوت آن را تولید می کنند و دارای کیفیت با فرمولاسیون مختلفی است؛ قدرت لکه زدایی بالایی دارد و در آشپزخانه بسیار ضروری و لازم است.
مبل و کف پوش
اکثرا گفته میشود که برای تمیز کردن کف پوش ها میتوان از اسپری چند منظوره استفاده کرد. این کار غلط نیست ولی بهتر است از پولیش استفاده کنید. پولیش تمیز کننده نیست؛ بلکه یک براق کننده است و زیبایی خاصی به مبلمان و لوازم چوبی شما میدهد. برای تمیز کردن فرش، از شامپو فرش و در آخر از اسپری بوراکس استفاده کنید. این اسپری ضد عفونی کننده فرش هست و مانع زنده ماندن حشراتی مانند سوسک و مارمولک میشود. بعد از اتمام کار می توانید از اسپری خوشبو کننده استفاده کنید.تمیز کردن حیاط و فضای بیرونی منزل
برای تمیز کردن حیاط، احتیاج به آب و جارو هست. کف حیاط که از سنگ موزاییک ساخته شده را می توانید با انواع مایع جرم گیر بشویید. جرم گیر موزاییک به وفور در بازار یافت میشود. بهترین جرم گیر سطوح، جوهر نمک و مواد سفید کننده و لک بر هست. البته ماسک و دستکش را فراموش نکنید.چند پیشنهاد تکمیلی
- گل و گیاه بخرید
گیاهان آپارتمانی برای تصفیه هوای خانه بخرید. سنسوریا، ابلق، بامبو، داوودی و... گزینه‌های مناسب هستند.- خلوت کنید
تا جایی که ممکن است خانه را خلوت کنید تا مکان‌های احتمالی آلودگی با ویروس کرونا کاهش یابد. برای مثال تعداد وسایل دکوری را کاهش دهید.- دم دری را جمع کنید
یکی از کانون‌های تجمع ویروس، فرش دم‌دری منزل است. حتما آن را بشویید و از ورودی بردارید.- تغییر دکوراسیون
امسال هم با وجود کرونا باید نوروز در منزل بمانیم؛ بنابراین حتما دکور منزل را با جابه‌جایی وسایل تغییردهید تا حس بهتری داشته‌باشید.منبع:
1. ایسنا/ خانه‌تکانی در روزهای کرونایی؛ یک تیر و دو نشان
2. مشرق نیوز/ از کرونا تا خانه تکانی؛ مراقب تداخلات این دو باشید!
3. صدا و سیما/ صفر تا صد خانه تکانی صحیح در ایام کرونایی
.jpg "چگونه ماهی تازه را پاک کنیم؟")
