متخصصان عفونی می‌گویند؛ واکسینه نکردن بموقع کودکان به بهانه کرونا و ترس از مراجعه به مراکز بهداشتی و همچنین حرف‌های جعلی گروه‌های ضد واکسن سلامت آنها را به لبه پرتگاه خواهد برد. آنها تأکید می‌کنند؛ واکسیناسیون MMR علیه این بیماری در ۱۲ و ۱۸ ماهگی نباید به تأخیر بیفتد. تب بالا، سرفه، آبریزش بینی، چشم‌های قرمز و ورم ملتحمه و بثورات جلدی ۳تا ۵ روز پس از شروع علائم از نشانه‌های بیماری سرخک است.
مسئولان وزارت بهداشت در حالی از بروز مواردی از سرخک در برخی استان‌های کشور خبر می‌دهند که دی ماه سال ۱۳۹۸ وزیر بهداشت در مراسم تکریم و معارفه رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادعا کرد با اعلام سازمان بهداشت جهانی، سرخک در ایران «ریشه‌کن» شده است. این در حالی است که مکاتبه رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر با معاونان بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی حکایت از این دارد که بی‌توجهی به اجرای واکسیناسیون‌های معمول بویژه برای کودکان پس از شیوع ویروس کرونا در ایران، موجب شده که برخی از بیماری‌ها از جمله سرخک در کشور شیوع پیدا کند. محمدمهدی گویا در این نامه نسبت به تأخیر نینداختن اجرای واکسیناسیون معمول از جمله واکسن MMR و ارتقای پوشش واکسیناسیون واکسن‌های روتین در تمامی مناطق هشدار داده و تأکید کرده هیچ کودکی تأخیر در دریافت واکسن نداشته باشد. در بخش دیگری از این نامه رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت، بر بررسی وضعیت واکسیناسیون از نظر نحوه نگهداری واکسن، آماده‌سازی و تزریق صحیح و همچنین شناسایی مناطق پرخطر و اقدام‌های لازم در بیماریابی و واکسیناسیون تکمیلی تأکید شده است.
ردپای بیماری سرخک علاوه بر استان‌های مرزی هرمزگان، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی همچنین در نقاط مرکزی کشور هم دیده شده است. با وجود دسترسی به خدمات بهداشتی و پوشش بالای واکسیناسیون حالا خبرها حکایت از این دارد که تنها در استان البرز دو نفر مبتلا به بیماری سرخک شناسایی شده‌اند ولی هنوز در تهران فرد مبتلا به آن شناسایی نشده است. رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت به «ایران» می‌گوید: بیماری سرخک از ماه‌های گذشته در کشور مشاهده شده و بروز مواردی از بیماری در استان‌های جنوبی و البرز بیانگر این است که کشور در معرض خطر شیوع بیماری سرخک است. به گفته سید محسن زهرایی؛ در یک ماه گذشته در مجموع ۲۴ مورد ابتلا به سرخک در استان‌های مختلف کشور گزارش شده در حالی‌که در سال گذشته تنها سه مورد مبتلا به این بیماری ویروسی داشتیم. وی با بیان اینکه سرخک در ایران در مرحله حذف قرار گرفته است، عنوان می‌کند: هیچ کودک ایرانی نباید واکسن‌های روتین اش به هردلیلی به تأخیر بیفتد چنانچه خانواده‌ها به‌خاطر کرونا واکسن سرخک (MMR یک سالگی و ۸ ماهگی) را به تأخیر انداخته‌اند، هرچه سریع‌تر برای دریافت واکسن رایگان به مراکز بهداشت مراجعه کنند.
کرونا و طغیان سرخک
این روزها که کرونا هر روز آمار عجیب‌وغریبی از خود به‌جا می‌گذارد و در هر گوشه دنیا اعداد جدیدی را از خود به‌جا می‌گذارد بسیاری از خانواده‌ها را از خود به‌شدت ترسانده است و تا جایی که برخی والدین از ترس این ویروس از تزریق واکسن به بچه‌های خود اجتناب می‌کنند و این موضوع بیماری‌های دیگری را برای این کودکان به‌دنبال دارد که چه‌بسا از کرونا ترسناک‌تر و مخرب‌تر باشند.اگر سری به گروه‌های تلگرامی در حوزه سلامت بیندازید می‌بینید که این روزها بحث توصیه برای تزریق واکسن سرخک دست‌به‌دست می‌چرخد و به کاربران هشدارداده می‌شود که خانواده‌ها خطر شیوع بیماری سرخک را جدی بگیرند. این در حالی است که دو سال پیش بحث ریشه‌کنی بیماری سرخک بسیار خبرساز شد و مسئولان وزارت بهداشت روی این موضوع بسیار تبلیغات کردند.
سرخک؛ مسری ترین بیماری عفونی/ واکسن؛ مهمترین سد حفاظتی مقابل سرخک
.jpg "تبلیغات ضد واکسن و افزایش موارد سرخک در کشور")
دکتر سید محسن زهرایی می گوید: سرخک مسری ترین بیماری عفونی است. اگر درمورد کرونا اعلام می‌شود که هر یک مبتلا می‌تواند ۲ تا ۳ نفر را بیمار کند، در مورد سرخک هر یک بیمار در تماس با افراد دیگر می‌تواند تا ۱۸ نفر را بیمار کند؛ بنابراین سرخک بسیار مسری است و باید در نظر داشت که مهمترین سد حفاطتی ما در این بیماری واکسیناسیون است و می‌بایست پوشش واکسیناسیون کودکان در حد بالایی بماند تا بتواند جلوی چرخش ویروس را بگیرد.
وضعیت سرخک در کشورهای همسایه
دکتر سید محسن زهرایی با تاکید بر اینکه بیماری‌های عفونی محدود به مرزهای جغرافیایی سیاسی نمی‌شوند، اظهار کرد: بیماری‌های عفونی به راحتی می‌توانند میان کشورها جابه جا شوند؛ در نتیجه وقتی یک بیماری بر اساس پوشش واکسیناسیون بالا در یک کشور کاهش پیدا کند به آن معنا نیست که بیماری در آن منطقه تمام شده است. کشور ما در محلی قرار دارد که در مرزهای افغانستان، پاکستان و حتی عراق موارد سرخک بسیار بالایی داریم و علت این موضوع هم پوشش واکسیناسیون ناکافی در این کشورها بخصوص در افغانستان و پاکستان است. پوشش واکسیناسیون ضعیف این کشورها سبب می‌شود بیماری‌هایی مثل فلج اطفال هنوز در این کشورها در چرخش باشد. این کشورها برای کنترل سرخک تلاش می‌کنند تا از برنامه واکسیناسیون تکمیلی استفاده کنند یعنی در سال دو یا سه نوبت در سطح کشور یا برخی مناطق که طغیان سرخک بیشتر است به صورت همگانی اقدام به یک نوبت واکسیناسیون کودکان گروه هدف می‌کنند.زهرایی ادامه داد: در یک سال و نیم گذشته به دلیل پاندمی کرونا عملیات واکسیناسیون تکمیلی متوقف شد یا کیفیت اجرای آن دیگر مانند قبل نبود به همین دلیل سرخک که در افغانستان و پاکستان بیماری بسیار شایعی است، طی ماه‌ها اخیر به وضعیت حادی رسید به شکلی که در نقشه‌هایی که سازمان بهداشت جهانی از این دو کشور منتشر می‌کند شیوع بسیار بالای سرخک کاملا مشهود است. وقتی بیماری در هر کشوری در هر نقطه جهان شایع شود می تواند به نقاط دیگر هم برسد. همانطور که کرونا ابتدا در چین مشاهده شد اما الان تمام کشورهای دنیا درگیر آن شدند. وقتی یک بیماری می‌تواند از کشورهای همسایه به کشور ما هم برسد حتی ممکن است افرادی که پیشتر ایمن شدند نیز در مواجهه بالا با بیماری، باز هم مبتلا شوند.
لزوم ادامه برنامه واکسیناسیون در کشور
دکتر زهرایی با اشاره به دستیابی ایران به تاییدیه حذف سرخک و سرخجه از کشور در سال ۱۳۹۸، تصریح کرد: کشور عمان و بحرین نیز موفق به دریافت این تاییدیه شدند اما از نظر سطح درآمدی و تعداد جمعیت با ما قابل مقایسه نبودند و دستیابی ما به این تاییدیه نشان دهنده برنامه اجرایی خوب واکسیناسیون در ایران و مشارکت مردم است که در مجاورت کشورهای ذکر شده توانستیم به تاییدیه حذف سرخک و سرخجه برسیم. اما باید بدانیم این تاییدیه ماندگار نیست و قرار نیست با اخذ تاییدیه همه مشکلات به یکباره برطرف شود. برنامه واکسیناسیون باید با قدرت ادامه یابد و حساسیت نظام مراقبت هم افزایش یابد. البته در کنار این موارد نمی‌توانیم از نقش همکاری مردم غافل شویم.
وی با اشاره به اینکه تجربه بازگشت مجدد سرخک به کشورها وجود دارد، تاکید کرد: مثلا در کشور انگلستان همان سالی که ما توانستیم تاییدیه حذف سرخک را بگیریم، آنها تاییدیه حذف را به دلیل شیوع بالای بیماری از دست دادند. بنابراین مراقبت از پوشش واکسیناسیون اهمیت بالایی دارد. موضوع مهم این است که شرایط کرونا به هیچ وجه نباید سبب شود که خانواده‌ها فکر کنند که می‌توانند واکسیناسیون کودکان را به تعویق اندازند، واکسینه نشدن کودکان و نوزادان مانند این است که آنها را آماده کنیم تا در معرض خطر سرخک قرار گیرند. بنابراین دقت در واکسیناسیون کودکان اهمیت بسیار بالایی دارد.
رییس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت با بیان اینکه واکسیناسیون همه افراد ساکن در کشور رایگان است، ادامه داد: در برخی بررسی‌ها مشخص شد پوشش واکسیناسیون برخی اتباع ساکن در ایران به طور معنی داری کمتر از واکسیناسیون کودکان ایرانی است؛ زیرا شاید فکر کنند واکسن در اختیارشان قرار نمی‌گیرد اما باید بدانند واکسن در اختیار آنها قرار خواهد گرفت و در ارائه واکسن برای ما ملیت فرقی ندارد و همه بچه‌های کشور چه ایرانی و چه غیر ایرانی باید از پوشش بالای واکسیناسیون برخوردار شوند.
وی گفت: در نهایت اگر خانواده‌ها حس کردند فرزندشان تب دارد یا دانه‌هایی روی صورت و بدنش زد حتما به پزشک اطفال مراجعه کنند و خواهان دریافت اقدامات تشخیصی و درمانی باشند.
جریان ضد واکسن در دنیا!
دکتر سید محسن زهرایی با اشاره به وجود لابی ضد واکسن در دنیا، اظهار کرد: برای این جریان فرقی میان واکسن کرونا و واکسن سرخک و ... وجود ندارد؛ برخی از این گروه‌ها دنبال آن هستند که به هر شکلی علیه واکسیناسیون تبلیغات کنند. این حرکت آسیب‌زا است. در حال حاضر در مورد کرونا می‌بینیم چیزی که می‌تواند ما را از بیماری نجات دهد همین پیدا شدن واکسن موثر علیه بیماری است. بعضی اوقات که واکسیناسیون به حد بالایی می‌رسد دیگر آن بیماری مشکل جدی برای ما نخواهد بود مانند بیماری فلج اطفال و این موضوع ممکن است سبب شود خانواده‌ها فکر کنند که خب بیماری دیگر وجود ندارد و از واکسن زدن فرزندشان خودداری کنند؛ اما، کرونا نشان داد واکسن یک موهبت است و نباید واکسن‌ها و توفیقات فعلی خود را از دست دهیم.
تاثیر کرونا بر پوشش واکسیناسیون در کشور
زهرایی با بیان اینکه شیوع کرونا بر پوشش واکسیناسیون اثرگذار بوده است، گفت: اول به خاطر نگرانی خانواده‌ها از حضور در مراکز بهداشتی برای دریافت واکسن و دوم به دلیل اینکه همکاران سیستم بهداشتی هم طی ۱۵ ماه اخیر شدیدا پیگیر موارد مربوط به کووید۱۹ بودند و نیروی جدیدی هم در سیستم بهداشتی اضافه نشده است. در نتیجه ممکن است فرصت پیگیری عدم مراجعه برخی برای دریافت واکسن توسط همکاران ما کمتر شده باشد.تبلیغات مجازی برای تاثیر بر توده مردم
.jpg "تبلیغات ضد واکسن و افزایش موارد سرخک در کشور")
این روزها تبلیغات «واکسن گریزان» در فضای مجازی شدت گرفته است. البته همانطور که گفته شد واکسن گریزی فقط در ایران طرفدار ندارد و کشورهای اروپایی و آمریکایی هم درگیر شایعات و ترسهایی که واکسن گریزان به دل جامعه می‌اندازند هستند. اما این روزها فضای مجازی این امکان را در اخیتار واکسن‌گریزان قرار داده است تا با وسعت دسترسی بیشتری ادعاهای نامطمئن خود را تکرار و ترویج کنند.
چندی قبل همسر یکی از خوانندگان معروف ایرانی که تنها شغل او «همسر یک خواننده معروف بودن» است؛ با انتشار ویدئویی در اینستاگرام از مردم خواست تا «تحقیق» کنند و به کودکان خود واکسن نزنند.
کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در واکنش به این ویدئو گفت: « در کشورها و جوامع مختلف افراد با علل و انگیزه‌های مختلف به جریانات ضد واکسن دامن می‌زنند؛ افرادی که ممکن است بعضا حتی اختلالات شخصیتی و یا اختلالات اجتماعی دارند و یا افرادی که ممکن است دارای انگیزه‌های دیگری مانند تعارض منافع و یا انگیزه‌های مالی خاصی باشند، متاسفانه به جریان‌های ضد واکسن دامن می‌زنند و البته افراد ناآگاه و کم‌اطلاع هم بعضا ممکن است که تحت تاثیر این افراد قرار گیرند؛ به‌طوری که حتی به نوعی در روند واکسیناسیون فرزندان و کودکان اختلال ایجاد شده و مشکلاتی را برای سلامت آنها و سلامت افراد جامعه ایجاد کند.»
وی افزود: « به هر حال اصل این رفتار، رفتار بیمارگونه‌ای است که فاقد هر گونه مستند و مدرک است و بر اساس اوهام و توهمات برخی است. این درحالی است که بزرگترین خدمت و سلامت بشریت در تمام دهه‌ها و قرون اخیر موضوع واکسیناسیون و ایجاد مصونیت در برابر بیماری‌های واگیر بوده است»
جهانپور تاکید کرد: «این اقدامات هم به نوعی مجرمانه است و به نوعی نشر اکاذیب در جهت تشویش اذهان عمومی تلقی می‌شود و رفتارهایی است که از سوی مراجع قضایی قابل برخورد خواهد بود و حتی دادستان به عنوان مدعی‌العموم می‌تواند ورود کند. به هر حال سلامت یک حق عمومی است و هر عامل یا فردی که سلامت جامعه را تحت‌الشعاع قرار دهد، به عنوان مخل یک حق عمومی، دادستان می‌تواند به عنوان مدعی‌العموم ورود کرده و این موارد را پیگیری کند»
به نظر می‌رسد با نشر این دست صحبتها و ایجاد هیجانات کاذب برای مخاطب علاوه بر رسیدگی قانونی به ماجراهایی از این دست لازم است تا یک بار برای همیشه صحت ادعاهای واکسن گریزان به صورت جامع و منطقی بررسی و سندی محکم برای رد این ادعاها به افکار عمومی ارائه بشود.
منبع:
1. ایسنا/ علت افزایش موارد سرخک در کشور/ هشدار وزارت بهداشت به خانواده‌ها
2. ایرنا/ طغیان سرخک
3. مشرق نیوز/ توهم توطئه‌ای به نام واکسن‌گریزی
