به گزارش راسخون؛ در روز پنجشنبه، چندین شهر افغانستان سقوط کردند. طالبان مدعی است که قندهار، دومین شهر بزرگ افغانستان، را به تصرف خود در آورده است. قندهار یکی از شهرهایی بود که طالبان در آنجا دست بالا را داشت. این شهر به لحاظ موقعیتی که در تجارت دارد هم اهمیت بسیاری دارد.

هرات، سومین شهر بزرگ افغانستان در غرب این کشور هم در روز پنجشنبه به دست طالبان افتاد. سقوط سریع شهرهای مهم هرات، غزنی و قندرهار به دست طالبان، جدیدترین و مهمترین اتفاقات در صحنه جنگ داخلی افغانستان است. هم اکنون 13 مرکز ولایت (استان) افغانستان به کنترل طالبان درآمده است.

سقوط این شهرها با کمترین درگیری صورت گرفت. عکس و فیلم های زیادی از کنترل طالبان بر مراکز اصلی این شهرها از جمله ساختمان های ولایت و پلیس منتشر شده است.

دولت امریکا در حال رایزنی با طالبان برای حفظ امنیت کادر سفارت خود در کابل در صورت سقوط پایتخت افغانستان به دست طالبان است. همزمان با جنگ در افغانستان و سقوط پی در پی مراکز ولایت ها (استان ها) به دست طالبان، مذاکرات میان هیات های طالبان، دولت افغانستان و امریکا با حضور برخی کشورهای منطقه و قدرت های جهانی (از جمله اتحادیه اروپا و چین) در دوحه قطر ادامه دارد.

خبرهای غیررسمی می گویند دولت افغانستان با کناره گیری اشرف غنی رئیس جمهور فعلی از قدرت موافقت کرده و پیشنهاد تشکیل دولت موقت با حضور طالبان را مطرح کرده است.

طالبان سیطره نیروهای خود بر ساختمان ولایت های هرات (مرز ایران و افغانستان)، هلمند، قندهار، بادغیس وغزنی را اعلام کرد. امریکا و بریتانیا اعلام کردند هزاران نیروی نظامی خود را برای تخلیه سریع شهروندان خود و کارکنان غیرضروری سفارتخانه ها و مراکز خود در کابل به افغانستان اعزام می کنند.

قندهار دومین شهر بزرگ افغانستان است. پروازها از قندهار و هرات به کابل لغو شده اند.

سقوط خیلی از شهرها و مراکز ولایت ها بدون درگیری نظامی یا حداقلی از درگیری نظامی بوده است.

طالبان شهر غزنه مرکز ولایت غزنی را هم تصرف کردند. والی ولایت بعد از تفاهم با طالبان، کنترل ساختمان ولایت را به آنها دادو خود شهر را به سمت کابل ترک کرد. وی به محض ورود به کابل بازداشت شد. او متهم به خیانت و سازش با طالبان است.

غزنه نزدیک ترین مرکز ولایت به کابل است که به دست طالبان سقوط می کند. غزنه در فاصله 160کیلومتری کابل پایتخت است.

رئیس دفتر سیاسی طالبان (ملا عبدالغنی برادر) گفت که امارت اسلامی افغانستان به دنبال انحصار قدرت نیست بلکه خواستار یک حکومت اسلامی است که براساس کفایت و شایستگی به فعالیت خود ادامه دهد.

امارت اسلامی نامی است که طالبان برای دولت خود استفاده می کنند. طالبان مدعی اند که آنها دولت مشروع افغانستان یعنی امارت اسلامی افغانستان هستند و دولت جمهوری اسلامی افغانستان به رهبری اشرف غنی را نامشروع و با نام تحقیرآمیز دولت کابل توصیف می کنند. اعضای طالبان برای خود از نام طالبان استفاده نمی کنند.

محمد نعیم عضو هیات مذاکره کننده طالبان در افغانستان اعلام کرد که امارت اسلامی به دنبال تحمیل چیزی بر مردم نیست و ولایت ها به صورت داوطلبانه به امارت اسلامی پیوسته اند.

گویا دیگر هیچ چیز قادر نیست طالبان را متوقف کند. در حالی که نیروها و اتباع خارجی در حال فرار از افغانستان هستند و شهروندان افغان که مرزها را در تسخیر طالبان می بینند، خود را در دامی بزرگ احساس می کنند، هر روز خبر جدیدی از سقوط دومینووار ولایت های این کشور شنیده می شود. طالبان نیز که تنها در یک هفته ۱۲ ولایت افغانستان را ساقط کرده است، دیگر گوش های خود را به روی هر مذاکره ای، ولو مذاکره برای تقسیم قدرت با دولت کنونی بسته است. روز پنجشنبه یکی از مهم ترین روزهای نبردهای اخیر در افغانستان بود. در این روز طالبان نه تنها توانست دومین و سومین شهر بزرگ افغانستان، قندهار و هرات را تصرف کند که بر ولایت های غور، غزنی و بادغیس نیز چیره شد. طالبان صبح دیروز نیز لشکرگاه مرکز ولایت هلمند را تصرف کرد تا به ادعای خود، جمع ولایت های تحت کنترلش را به ۱۵ ولایت از ۳۴ ولایت این کشور رساند. این در حالی است که رسانه ها سقوط ۱۲ ولایت را تایید کرده اند. در بین همه شهرهایی که طالبان در دو روز گذشته تصرف کرد، سقوط قندهار و هرات برای دولت افغانستان سهمگین تر بود.

سقوط قندهار

تصرف قندهار برای طالبان آسان نبود. به گزارش «نیویورک تایمز»، ترکیبی از ارتش، غیرنظامیان داوطلب و یگان های پلیس افغانستان چندین هفته تلاش کردند تا مانع ورود طالبان به قندهار شوند. اما روز چهارشنبه طالبان با حمله به زندان این شهر و آزاد کردن زندانیان خود از آن، قوای خود را تقویت و در کمتر از ۲۴ ساعت از تمام خطوط دفاعی شهر عبور کرد.

کنترل قندهار برای طالبان اهمیتی بسیار دارد. به گزارش سایت شبکه خبری «بی بی سی»، این شهر ۶۰۰ هزار نفری زادگاه طالبان است. طالبان شورش های دهه ۱۹۹۰ خود را از این شهر شروع کرد و بعد از رسیدن به قدرت این شهر به عنوان پایتخت حکومت ۵ ساله آنان شناخته می شد. از همین رو تصرف آن برای این گروه یک امتیاز بزرگ محسوب می شود. این شهر دارای یک فرودگاه بین المللی است که به همراه تولیدات کشاورزی و صنعتی قندهار، باعث می شود این شهر تبدیل به یکی از قطب های تجاری افغانستان شده و از نظر استراتژیک جایگاه ویژه ای در این کشور داشته باشد.

اهمیت قندهار چیست؟

طالبان کارشان را از قندهار آغاز کردند. از این شهر جنوبی بود که آنها در اواخر دهه نود میلادی به کل کشور لشکرکشی کردند.

چند هفته‌ای بود که طالبان در بیرون شهر قندهار خیمه زده بودند تا بالاخره به درون شهر یورش بردند.

آنها در روز چهارشنبه به زندان مرکزی قندهار حمله کردند. در روز پنجشنبه تصاویری منتشر شده بود که نشان دهنده حضور زندانیان در شهر بود.

قندهار به جز اهمیت تجاری که دارد، به دلیل کشاورزی و داشتن فرودگاه بین‌المللی اهمیت دارد. اهمیت غزنی هم در این است که سر راه کابل به قندهار است. به این ترتیب مسیر طالبان برای رسیدن به قلب افغانستان باز است.

سفارت آمریکا در کابل می‌گوید خبرهایی به دست آنها رسیده که حاکی از آنکه طالبان، نیروهای ارتش افغانستان را بعد از تسلیم اعدام می‌کنند.

وضعیت غیرنظامیان هم بهتر از این نیست. در یک ماه گذشته هزار نفر از غیرنظامیان افغانستان کشته شده‌اند.

صندوق نجات کودکان، می‌گوید حدود ۷۲ هزار کودک از سرزمین‌های شمالی به کابل رفته‌اند. آنها شب‌ها را در خیابان‌های پایتخت به روز می‌رسانند.
دست‌فروشی ۳۵ ساله که طالبان خانه‌اش را سوزانده بود و از قندوز به کابل رفته بود، به بی‌بی‌سی گفته که نه پول خرید دارو دارد و نه حتی پولی که با آن قرصی نان بخرد.

آلمان تهدید کرده که اگر طالبان بر افغانستان چیره شود، کمک سالانه پانصد میلیون دلاری خود به این کشور را معلق می‌کند.

دولت افغانستان چه می‌کند؟

اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان، تا به حال موفق به متحد کردن شبه‌نظامیان افغان و تشکیل اتحادی در برابر طالبان نشده است.

در روز چهارشنبه او به ولایت مزار شریف رفت تا با نیروهای هوادار دولت دیدار کند.

غنی، سال‌ها سعی کرد تا جنگ‌سالاران افغانستان را کنار بگذارد تا بلکه ارتش ملی افغانستان تقویت شود. او حالا بار دیگر به کمک این افراد نیاز دارد و به سویشان دست یاری دراز کرده است.

او با ژنرال دوستم و عطا نور محمد، دو چهره ازبک و تاجیک در مزار شریف دیدار کرد تا از آنها بخواهد از شهر محافظت کنند.

روزنامه افغانستانی: وزیران دفاع و خارجه آمریکا از اشرف غنی خواسته اند استعفا دهد. منابع خبری افغانستان اعلام کردند که وزیران خارجه و دفاع آمریکا در تماس تلفنی با محمداشرف غنی رئیس جمهوری این کشور از وی خواست برای رسیدن به صلح استعفا دهد.

روزنامه «ماندگار» افغانستان بامداد جمعه نوشت که آنتونی بلینکن و لوید آستین پنجشنبه شب با محمداشرف غنی تماس تلفی برقرار کرده و از وی خواسته است که برای تشکیل دولت انتقالی استعفا کند.

سقوط هرات

سقوط هرات نیز که از پشتیبانی اسماعیل خان از سرداران نبردهای قدیمی افغانستان و نیروهای وفادار به او بهره می برد، به سختی رقم خورد. به نوشته «نیویورک تایمز»، در جریان نبردها در این شهر نظامیان ارتش افغانستان و نیروهای وفادار به اسماعیل خان، از جان مایه گذاشتند. اما طالبان با عبور از خط مقدم نبردها، این شهر را تصرف کردند، به خانه اسماعیل خان رفتند و با او عکس یادگاری هم انداختند تا نه تنها به این وسیله کسانی را که مقابل آنها می ایستند تحقیر کنند، که بتوانند ادعا کنند، اسماعیل خان نیز به آنها پیوسته است. خبری که تا شب گذشته تایید نشد. اهمیت و جایگاه هرات نیز کمتر از قندهار نیست. هرات یکی از شهرهایی است که در میانه راه جاده ابریشم باستانی قرار داشته و به لحاظ اقتصادی برای افغانستان مهم است و شاهراه های تجاری از این ولایت و شهر عبور می کند. این شهر نیز دارای فرودگاهی بزرگ است که صبح دیروز طالبان بر آن استیلا یافتند.

به جز قندهار و هرات، غزنی نیز که با تسلیم شدن محمد داوود لغمانی، والی این ولایت بدون دردسر به دست طالبان افتاد، به خاطر عبور بزرگراه کابل به قندهار از این شهر و ولایت اهمیت زیادی دارد. لشکرگاه مرکز ولایت هلمند هم که مانند قندهار در جنوب افغانستان واقع شده، برای طالبان ارزش نمادین دارد. زیرا این منطقه زمانی نه چندان دور مرکز عملیات نظامی امریکا و انگلیس بود. طالبان در حالی با این پیشروی ها و استیلا بر قندهار، هرات و هلمند، قطب های فرهنگی و اقتصادی افغانستان را در دست گرفتند که دولت اکنون تنها سه شهر بزرگ را در دست دارد. این سه شهر عبارتند از مزار شریف که تحت محاصره طالبان است، جلال آباد مرکز ولایت ننگرهار و دیگری کابل پایتخت افغانستان.

حاکمیت درد، رنج و آوارگی بر مردم

هر قدر طالبان بیشتر پیشروی می کند، ویدیوهایی که اعضای این گروه در شبکه های اجتماعی منتشر می کنند، وحشت بیشتری را در میان مردم افغانستان رقم می زند. به گزارش سایت شبکه خبری «بی بی سی»، سازمان ملل خبر داده است، تنها در یک ماه گذشته بیش از یک هزار غیر نظامی افغان جان خود را از دست داده اند. این در حالی است که یکی از استراتژی های طالبان در نبردهای هفته های اخیر این بود که حملات برای تصرف مناطق را از مرزهای افغانستان شروع کند. طوری که اکنون اغلب مرزهای این کشور در دست طالبان است. همین باعث شده، مردم این کشور در میانه نبردهای بی امان و پیشروی های خونبار طالبان، خود را در دامی بزرگ ببیند و در قالب موج هایی بزرگ حرکت خود را به سمت مرکز افغانستان آغاز کنند و با کوچک شدن این دایره، اکنون راهی جز کابل را پیش روی خود نمی بینند. بنابر آماری که دفتر هماهنگی امور کمک های بشری سازمان ملل منتشر کرده، از ابتدای سال جاری میلادی ۳۹۰ هزار نفر آواره شده اند. همچنین بر اساس آماری که موسسه مردم نهاد «حفاظت از کودکان» (Save the Children) منتشر کرده، تنها ۷۲ هزار کودک در میان کسانی که به کابل گریخته و شب در خیابان ها سپری می کنند، دیده می شوند. البته دولت اردوگاه های موقتی برای آوارگان در حومه کابل بنا کرده است، اما بسیاری از آوارگان همچنان ترجیح می دهند در خود شهر مستقر باشند.

فرار امریکا و انگلیس از افغانستان

در حالی که مردم افغانستان از این سو به آن سوی افغانستان می گریزند، امریکا و انگلیس به ترتیب از اعزام سه هزار و ۶۰۰ نیروی نظامی به افغانستان خبر دادند. اما نه برای کمک به مردم افغانستان، بلکه برای خارج کردن کارکنان سفارتخانه ها و کنسولگری ها و همین طور شهروندان خود از خون و آتش افغانستان. در بین این دو انگلیس در حالی به فراری دادن شهروندان و دیپلمات های خود از مهلکه افغانستان می اندیشد که به گزارش «سی ان ان» بن والاس، وزیر دفاع این کشور گفته نگران قدرت گیری مجدد القاعده در افغانستان است. موضعگیری های امریکا در قبال افغانستان نیز که با انتقادهای بین المللی همراه است، همچنان ابروی سیاستمداران را به نشانه تعجب بالا می برد. روز پنجشنبه برخی منابع خبردادند، امریکا از اشرف غنی خواسته است، برای کمک به صلح افغانستان استعفای خود را اعلام کند. این منابع تاکید کردند، امریکا معتقد است با استعفای غنی روند آتش بس تسهیل خواهد شد. انتشار این خبر موج جدیدی از انتقادات را در شبکه های اجتماعی برانگیخت. بااین حال به گزارش سایت شبکه خبری «سی ان ان»، دیروز ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در سخنانی این خبر را رد کرد و مدعی شد: «ایالات متحده چنین درخواستی از غنی نکرده است. تصمیم گیری درمورد اینکه چه کسی باید افغانستان را رهبری کند، برعهده مردم افغانستان است.» وی همچنین گفت: «تنها موضوعی که در مذاکره تلفنی آنتونی بلینکن و غنی مطرح شد، سرعت پروازهای ویژه مهاجرت بوده است.

موضع منفعل اتحادیه اروپا

اتحادیه اروپا که از داعیه داران دغدغه مندی برای حقوق بشر در جهان است، هنوز اقدام موثری برای آنچه در افغانستان می گذرد، انجام نداده است. به گزارش «سی ان ان»، روز پنجشنبه، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به صدور بیانیه ای اکتفا کرد و در این بیانیه مراتب نگرانی این اتحادیه را بابت حقوق بشر اعلام و طالبان را به خاطر نقض حقوق بشر محکوم کرد. او اعلام کرد: «اتحادیه اروپا از طالبان می خواهد، به سرعت پای میز مذاکرات نشسته و به طور منظم و ساختارمند در آن حضور داشته باشد.» به غیر از این موضعگیری کلی، دولت آلمان نیز تنها به این تهدید اکتفا کرد که اگر طالبان بر افغانستان مستولی شود، کمک سالانه ۵۰۰ میلیون دلاری خود به این کشور را قطع خواهد کرد. فرانسه و دانمارک نیز تهدید مشابهی را مطرح کردند. پیشتر نیز روسیه و چین گفته بودند اگر حکومت طالبان در افغانستان شکل بگیرد، آن را به رسمیت نخواهند شناخت.سازمان ملل هم که در این روزها جز بیانیه کاری از دستش بر نمی آید، دیروز اعلام کرد در حال کار روی بیانیه ای برای تقبیح طالبان است. این در حالی است که عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان روز پنجشنبه در سومین روز نشست بی نتیجه دوحه خواهان نشست فوری شورای امنیت شده بود.

طالبان جنوب کابل را تصرف کرد

مهم ترین شهرهای افغانستان حالا به تصرف گروه طالبان در آمده است. دولت دیگر تنها در برخی از شهرهای کوچک و پایتخت قدرت دارد و انتظار می رود که به زودی طالبان راهی کابل شود.

حالا دیگر تنها کابل در دستان دولت افغانستان قرار دارد. اشرف غنی دیگر تنها در پایتخت قدرت را به دست دارد و مهم ترین ولایات افغانستان در کنترل کامل طالبان است. در سه روز گذشته طالبان دست به تصرف شهرهای قندهار و هرات زد که از اهمیت بالایی برخوردارند. حالا این پیشروی ها باعث شده تا احتمال تصرف کابل به دست این گروه هم شدت بگیرد.

چه بخش هایی به تصرف طالبان در آمده؟

عصر پنجشنبه این خود طالبان بود که در شبکه های اجتماعی نوشت هرات به تصرف در آمده. بعد ویدیوهایی منتشر شد که نشان می داد تیراندازی و حمله به تقاط مختلف هرات در جریان است. پیش از این اطراف شهر تصرف شده بود. اما اسماعیل خان و گروهش در مقابل ورود این گروه به داخل شهر جلوگیری می کردند. اما مقاومت ها دیروز بالاخره شکسته شد. با حضور طالبان در ارگ ولایت هرات دیگر مشخص شد که این گروه قدرت را در این ولایت مهم و اساسی و بسیار نزدیک به ایران به دست خواهد گرفت. بعد مقام استانداری و فرماندهی پلیس به کنترول طالبان در آمده است اما مقام های محلی هرات یا رسانه های افغانستان این خبر را تائید و یا رد نمی کردند. نیروهای دولتی افغانستان فرودگاه هرات را ترک کردند و تمام نیروها به داخل شهر هرات امدند و برخی خبرنگاران در هرات نوشته اند که آنها برای دفاع شهر هرات فرودگاه را ترک کرده اند. اما اوضاع آنطور که انتظارش می رفت پیش نرفت. طالبان با سقوط هرات نظامیانی را که خود را تسلیم نکرده بودند به اسارت گرفتند. نگرانی ها از این بابت است که این گروه سربازان را اعدام کند. هر چند که آنها می گویند اسیران در امان‌اند.

روز جمعه باز هم پیش روی ها ادامه پیدا کرد. گروه طالبان مدعی شدند که شهرهای قندهار و لشکرگاه مرکز استان هلمند به تصرف آن‌ها درآمده است و نیروهای دولتی از این شهرها عقب نشینی کردند. ذبیح الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان بامداد جمعه با انتشار ویدئویی از مقر استانداری قندهار اعلام کرد که شب گذشته استانداری قندهار و فرماندهی پلیس را تصرف کرده اند و نیروهای دولتی عقب نشینی کرده اند. علی یاور رضایی از ساکنان شهر لشکرگاه نیز امروز جمعه در تماس تلفنی با خبرنگار ایرنا گفت که طالبان شب گذشته مقر امنیت ملی آخرین پایگاه نیروهای دولتی را تصرف کردند و امروز صبح در استقبال از تسلط کامل بر شهر لشگرگاه شلیک هوایی می کردند. آنها پیش از این زندانیان را از زندان شهر ازاد کرده بودند. شهر غزنی نیز دیروز پنجشنبه از کنترل نیروهای دولتی خارج شده بود.

تا کنون گروه طالبان تاکنون استان‌های نیمروز، شبرغان، تخار، فراه، بدخشان، سرپل، قندوز، سمنگان، بغلان، غزنی، قندهار، هرات و لشکرگاه را تصرف کرده اند. آنها حالا هم در شمال و هم در جنوب متصرفات مهمی دارند.صندوق نجات کودکان، می‌گوید حدود ۷۲ هزار کودک از سرزمین‌های شمالی به کابل رفته‌اند. آنها شب‌ها را در خیابان‌های پایتخت به روز می‌رسانند.

سخنگوی گروه طالبان مدعی شد که فرماندهی پلیس و زندان مرکزی شهر پل علم مرکز استان لوگر در جنوب کابل پایتخت را تصرف کردند.

ذبیح الله مجاهد روز جمعه در توئیتی نوشت که با تصرف فرماندهی پلیس تعداد زیادی از نیروهای دولتی به آنها تسلیم شده اند و جنگ در منطقه جنوبی شهر پل علم ادامه دارد.

مجاهد افزود، ۵ تانک دولتی و مقدار زیادی مهمات و تعدادی سلاح نیز بدست این گروه افتاده است.

برخی رسانه های اجتماعی افغانستان هم نوشته اند که شهر قلات مرکز استان زابل در مسیر بزرگراه کابل- قندهار نیز بدست طالبان سقوط کرده است.

مقامات دولتی و نهادهای امنیتی افغانستان سکوت اختیار کرده اند و با وجود اعلام سقوط استانهای غزنی، هرات، بادغیس، هلمند و قندهار طی ۲۴ ساعت گذشته هیچ واکنشی نشان نداده اند.

اگر گروه طالبان موفق شوند شهر پل علم مرکز استان لوگر را تصرف کنند، نخستین مرکز استانی خواهد بود که در مرز کابل پایتخت قرار دارد و می تواند این گروه را به دروازه شهر کابل برساند.

منبع:
1. روزنامه ایران/ تصرف چند ولایت بزرگ افغانستان در یک روز؛ طالبان به هرات رسید
2. عصر ایران/ سقوط قندهار و هرات و غزنی به دست طالبان/ درخواست امریکا از طالبان برای امنیت سفارتش در کابل / پیشنهاد ایجاد دولت موقت
3. 55 آنلاین/ آخرین وضعیت افغانستان پس از سقوط قندهار، دومین شهر بزرگ کشور به دست طالبان
4. خبرآنلاین/ افغانستان در آستانه سقوط؛طالبان جنوب کابل را تصرف کرد