یک قرن زندگی آیت‌الله صافی‌‌گلپایگانی/ از تدوین قانون اساسی تا مدافع غیور حریم اهل بیت (ع)‌ + سوابق

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی راسخون آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی مرجع تقلید شیعیان بامداد سه‌شنبه براثر ایست قلبی دعوت حق را لبیک گفت. آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی سال 1297 در گلپایگان دیده به جهان گشود، این مرجع تقلید شیعیان از شاگردان برجسته آیت‌الله بروجردی و عضو شورای استفتای وی بود و کتاب منتخب الاثر درباره امام دوازدهم شیعیان را به توصیه استاد خود نوشت .عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت در شورای نگهبان و دبیری آن، از مناصب سیاسی صافی گلپایگانی بوده است. از این مرجع جهان تشیع آثار فراوانی منتشرشده که به 80 عنوان فارسی و عربی می‌رسد و برخی از این موارد، جایزه کتاب سال ولایت و کتاب سال مهدویت را به دست آورده‌اند.

زندگی و تحصیل
آیت‌الله صافی تحصیلات خود را در گلپایگان آغاز کرد و ادبیات عرب، کلام، تفسیر قرآن، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح، در زادگاه خود به سرانجام رساند. این مرجع تقلید شیعیان در 23 سالگی (1360 ق) از گلپایگان به قم هجرت کرد و در درس سید محمدتقی خوانساری، سید محمد حجت کوه کمره‌ای، سید صدرالدین صدر، سید محمدرضا گلپایگانی و آیت‌الله بروجردی حاضر می‌شد. او پس از چهار سال اقامت در قم، به مدت یک سال در نجف ساکن شد و در درس محمدکاظم شیرازی، سید جمال‌الدین گلپایگانی و شیخ محمدعلی کاظمی حضور یافت. او داماد و سید محمدرضا گلپایگانی است.

جایگاه علمی و مرجعیت
آیت‌الله صافی گلپایگانی، از شاگردان برجسته آیت‌الله بروجردی بود و توانایی ویژه علمی او موجب شد پاسخگویی به سؤالات فقهی و کلامی و همچنین نگارش کتاب منتخب الاثر، از سوی آیت‌الله بروجردی به وی واگذار شود او همچنین از مشاوران نزدیک و همچنین از اصحاب شورای استفتای آیت‌الله بروجردی بوده است، در فقه، اصول، کلام، حدیث و رجال، به تدریس و تحقیق پرداخته و آثاری در این ابواب نوشته است. عالمان بزرگ شیعه مانند سید جمال‌الدین گلپایگانی، سید حسن طباطبایی بروجردی، امام خمینی و سید محمدرضا گلپایگانی بر مراتب علمی او تأکید کرده‌اند.

آیت‌الله صافی گلپایگانی، پس از درگذشت آیت‌الله گلپایگانی در آذر 1372 ش، به‌عنوان مرجع تقلید شناخته شد. آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی در وصیت‌نامه خود، آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی را مجتهد مسلم و عادل خوانده بود.

مناصب سیاسی
صافی گلپایگانی، از معدود مراجع تقلید شیعه است که تجربه عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت و همچنین دبیری شورای نگهبان را داشته است .عضو مجلس خبرگان قانون اساسی، یکی از 73 عضو مجلس خبرگان قانون اساسی بود که از 28 مرداد تا 24 آبان 1358 ش، مسئولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به عهده داشت .عضو و دبیر شورای نگهبان: در سال 1359 شمسی، با حکم امام خمینی، عضو فقهای شد و هشت سال تا تیر 1367 دبیر شورای نگهبان بود، آیت‌الله صافی در تیر 1367 ش از عضویت در شورای نگهبان استعفا کرد. برخی از مراکز و مؤسسات علمی و دینی، از سوی دفتر صافی گلپایگانی راه‌اندازی شده است، از جمله: مرکز تحقیقات اسلامی دارالزهراء، در سال 1389 ش، در تهران و باهدف پاسخگویی به سؤالات شرعی و مشاوره دینی و خانوادگی آغاز به کارکرد.

آثار و تألیفات
آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی، یکی از پرکارترین نویسندگان شیعی است که بیش از 80 عنوان کتاب از وی به زبان‌های فارسی و عربی منتشرشده. برخی از آثار او به زبان‌های انگلیسی و اردو ترجمه‌شده و پاره‌ای از این کتاب‌ها برنده جایزه کتاب سال ولایت و کتاب سال مهدویت شده‌اند، مقالات و اشعاری نیز از سوی او در مجلات و رسانه‌های مختلف منتشر شده است.

کتاب‌ها و آثار تألیفی
برخی از آثار لطف‌الله صافی گلپایگانی عبارت‌اند از: منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر، درباره امام دوازدهم و در ده فصل است. نصوص مرتبط با دوازده امام، نصوص مرتبط با امام دوازدهم و تاریخ زندگی و چگونگی ظهور آن امام، بخش‌های اصلی کتاب است. این کتاب در سال 1380 ش، در سه جلد چاپ‌شده که مجموعاً 1400 صفحه است، منتخب الاثر، در اولین دوره کتاب سال ولایت، اثر برگزیده شناخته و در اولین دوره کتاب سال مهدویت، اثر برتر نام گرفت.

مقالات و اشعار
علاوه بر کتاب‌هایی که از این مرجع تقلید شیعیان انتشاریافته، مقالات و اشعار پراکنده‌ای هم در نشریات مختلف منتشر کرده است؛ از مقاله‌ای در نشریه کتابخانه مسجد اعظم قم در سال 1344 ش درباره حکومت اسلامی از نگاه قرآن کریم تا اشعاری مانند «منظومه اهل‌دل» که در سال 1390 در مجله پاسدار اسلام به چاپ رسیده و بیت اول آن چنین است: ما را ز کورش و کی و جم اعتبار نیست/ فخری به داریوش و به اسفندیار نیست .برخی از مقالاتی که آیت الله صافی نگاشته، به خواست و توصیه آیت‌الله بروجردی بوده است؛ از جمله مقاله‌ای در پاسخ به مجله‌ای در هند که مدعی برگرفته شدن اسلام از دین بودایی بوده است، در موردی دیگر، صافی گلپایگانی مقاله‌ای در پاسخ به شیخ محمود شلتوت نوشت و به ادعای او درباره استخاره در نظر مکتب اهل بیت واکنش نشان داد. شیخ محمود شلتوت در مجله رسالة الاسلام، ضمن تفسیر آیه «و إن تستقسموا بالازلام»، استخاره در مکتب اهل بیت را از قبیل استقسام بالازلام دانسته است.
 

اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه  با حضور در بیت آیت‌الله صافی گلپایگانی با ایشان دیدار و گفتگو کردند. این مرجع عالیقدر با اشاره به گزارش اساتید حسینی بوشهری و اعرافی از فعالیت‌ها و برنامه‌های این شورا و نیز حوزه‌های علمیه، بیان داشت: نکاتی که اشاره شد، حاکی از این است که آقایان، همّت بلندی در جهت انجام مقاصد حسنه دارند و ان‌ شاء الله تحت توجهات حضرت ولیّ عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، بتوانند رضای آن بزرگوار را فراهم نمایند. معظّم له در ادامه، با اشاره به اهمیت سیره و روش علمای سلف در کسب توفیقات بزرگ، توصیه‌های مهمّی ارائه نمود.

 لزوم حفظ امانت اهل بیت علیهم‌السلام
آیت‌الله صافی، در قسمتی از این توصیه‌ها، بیان داشت: حوزه‌‌های علمیه، امانت حضرت امام صادق علیه‌السلام و حضرت ولیّ عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف است و حفظ آن بر همگان واجب و لازم است. علمای بزرگ ما از این امانت با تمام توان و تلاش مراقبت نمودند و امروز وظیفه همه ماست که این امانت را به بهترین وجه حفظ کنیم.

محوریت معارف اهل البیت علیهم‌السلام
معظّم له در ادامه، با اشاره به اهمیت تکیه بر معارف اهل بیت علیهم‌السلام در حوزه‌های علمیه گفت: حوزه ما باید حوزه احادیث و معارف اهل بیت و فقه و کلام اهل بیت علیهم السلام باشد. آن چیزی که علمای ما به واسطه آن حافظ سنت‌‌های حوزه‌های موفق علمیه بودند همین محوریت است.

وجوب حفظ استقلال حوزه‌های علمیه
توصیه بعدی آیت‌الله صافی گلپایگانی درباره استقلال حوزه‌ها بود که معظّم له با توجه به سیره سلف حوزه‌های موفّق علمیه افزود: آن چیزی که حقیر همیشه بر آن تأکید دارم لزوم حفظ استقلال حوزه‌های علمیه است. امتیاز بزرگ حوزه‌های شیعی همین استقلال در همه جهات است که مایه عزّت شیعه و علمای آن شده است. هر چه استقلال حوزه‌های علمیه برقرارتر باشد، توفیقات بیشتری نصیب حوزه‌های بزرگ علمی‌‌ می‌شود.

ضرورت رسیدگی به معیشت طلاب
ایشان در قسمت دیگری از بیانات خود فرمود: در دوران گذشته، مشکلات و گرفتاری‌‌های بسیار زیادی برای آقایان علما و طلاب بود که آن بزرگواران همه آن سختی‌‌ها را با خلوص نیَت و تلاش زیاد متحمل‌‌ می‌شدند. اکنون هم گرچه شرایط زندگی تا حدی بهتر شده است لیکن باید تلاش جدّی کرد تا مشکلات معیشتی موجود برای عزیزان طلاب تا حدَی رفع شود که بتوانند بدون دغدغه و نگرانی، در ادای وظایف خود اهتمام داشته باشند.

لزوم احیای موقوفات حوزه‌های علمیه
مرجع عالیقدر در ادامه توصیه‌های خود، مسئولان شورای عالی حوزه‌‌های علمیه را به احیای موقوفات سفارش و خاطرنشان کرد: از زمان‌های گذشته، خیَرین و پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام، موقوفات بسیاری را به نام حوزه‌‌های علمیه در جهت ترویج معارف دین و تعالیم نورانی اهل بیت علیهم‌السلام وقف‌‌ می‌کردند که همیشه هزینه‌‌ها و مخارج حوزه‌‌های علمیه از همین موقوفات تأمین‌‌ می‌شد. اکنون هم باید این موقوفات را احیا کرد و درآمد آن را صرف اهداف والای حوزه‌‌های علمیه نمود.

ضرورت ارتباط ‌گیری با جهان اسلام
ایشان در ادامه با بیان اهمیت ارتباط حوزه‌‌های علمیه با جهان اسلام، تصریح کرد: یکی از توصیه‌‌های همیشگی حقیر این است که حوزه‌‌های علمیه باید با جهان اسلام ارتباط دائمی علمی و دینی داشته باشند، مخصوصاً با کشوری همچون مصر و مرکز علمی جامع الأزهر که بسیار مهم است. حقیر از ابتدا و در زمان استاد اعظم آیت‌الله بروجردی (ره) با برخی از اساتید آنجا مرتبط بودم و ارتباط با مصر و آن مرکز را ضروری و مهمّ‌‌ می‌دانم.

لزوم حفظ احترام اساتید
معظّم له در قسمت دیگری از بیانات افزود: همه اساتید و بزرگوارانی که در حوزه‌‌های علمیه تلاش و اهتمام دارند تا فقه، حدیث و معارف اهل بیت علیهم السلام را ترویج و نشر دهند محترم و بزرگوار هستند و باید شئون آن عزیزان کامل رعایت شود و استقلال و احترام آنها همیشه محفوظ باشد.

لزوم توجه جدّی به امر تبلیغ و تعظیم شعائر
این مرجع عالیقدر، یکی از شاخصه‌‌های بارز حوزه‌‌های علمیه را تبلیغ و رساندن معارف قرآن و اهل البیت علیهم السلام به تشنگان حقیقت دانست و فرمود: جهانِ امروز نیاز به معارف ناب و نجات بخش قرآن و اهل بیت علیهم السلام دارد؛ حوزه‌‌های علمیه از ابتدا تاکنون، به این نکته توجه داشتند و اکنون هم باید با جدیت بیشتر، این امر دنبال شود. در همه سال و بخصوص ایام تبلیغی و مثل ایام جانسوز فاطمیه، وظیفه داریم معارف بسیار غنی و ارزشمندی که در اختیار داریم را به گوش همه جهانیان برسانیم و در این مسیر، از تمام امکانات بخصوص رسانه‌‌ها بهره مند شویم.
آیت‌الله صافی گلپایگانی در پایان این دیدار، با تقدیر و تشکر مجدّد از اعضای محترم این شورا، ضمن مسألت توفیقات بیشتر برای حاضران در خدمت به طلاب عزیز، بیان داشت: حقیر افتخار‌‌ می‌کنم که خدمتگزار کوچکی برای آقایان طلاب باشم و بتوانم در حد توان به این عزیزان خدمت کنم. بدانید اول کسی که از اقدام و تلاش جهت حفظ و تقویت حوزه‌ علمیه و خدمت به طلاب عزیز خوشحال‌‌ می‌‌شوند، حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌‌باشند.

منبع:
شبکه اجتهاد
جریان نیوز