مقدمه؛ غزه، قلب مقاومت فلسطین
غزه، منطقهای کوچک با مساحتی حدود 360 کیلومتر مربع و جمعیتی بیش از دو میلیون نفر، در تاریخ معاصر به نماد مقاومت در برابر اشغالگری و رژیم ظلم اسرائیل تبدیل شده است. این منطقه با محاصرهای شدید از سوی رژیم اسرائیل، بمبارانهای مداوم و محرومیت از ابتداییترین نیازهای انسانی، به صحنهای از ایستادگی و مقاومت تبدیل شده که جهانیان را به تحسین واداشته است.
در جنگ اخیر که از اکتبر 2023 آغاز شد و بیش از 15 ماه به طول انجامید، غزه بار دیگر نشان داد که در برابر یکی از قدرتمندترین ارتشهای جهان نهتنها تسلیم نمیشود بلکه توانایی تحمیل شکستهای سنگین به رژیم اسرائیل را دارد. در این یادداشت، به بررسی دقیق جنگ، آتشبس، دلایل شکست رژیم اسرائیل، و دستاوردهای مقاومت فلسطین خواهیم پرداخت.
در جنگ اخیر که از اکتبر 2023 آغاز شد و بیش از 15 ماه به طول انجامید، غزه بار دیگر نشان داد که در برابر یکی از قدرتمندترین ارتشهای جهان نهتنها تسلیم نمیشود بلکه توانایی تحمیل شکستهای سنگین به رژیم اسرائیل را دارد. در این یادداشت، به بررسی دقیق جنگ، آتشبس، دلایل شکست رژیم اسرائیل، و دستاوردهای مقاومت فلسطین خواهیم پرداخت.
اهمیت استراتژیک غزه و وضعیت کنونی
غزه در شمال مصر و در غرب فلسطین قرار دارد و از سال 2005 تحت مدیریت حماس است. این منطقه با دارا بودن مرزهای مشترک با مصر و رژیم اسرائیل و دسترسی به دریای مدیترانه، جایگاه استراتژیکی دارد. با این حال، محاصره 16 ساله اسرائیل باعث شده است تا غزه به یکی از متراکمترین و فقیرترین مناطق جهان تبدیل شود.
طبق آمارهای اخیر:
- بیش از 46,537 نفر در حملات رژیم اسرائیل به شهادت رسیدهاند.
- بیش از 109,571 نفر زخمی شدهاند.
- بیش از 1.5 میلیون نفر آواره شدهاند.
- بیش از 305,000 واحد مسکونی تخریب شده است.
این اعداد تنها بخشی از واقعیت تلخ غزه هستند که نشاندهنده ابعاد بیرحمانه تجاوزات اسرائیل است.
طبق آمارهای اخیر:
- بیش از 46,537 نفر در حملات رژیم اسرائیل به شهادت رسیدهاند.
- بیش از 109,571 نفر زخمی شدهاند.
- بیش از 1.5 میلیون نفر آواره شدهاند.
- بیش از 305,000 واحد مسکونی تخریب شده است.
این اعداد تنها بخشی از واقعیت تلخ غزه هستند که نشاندهنده ابعاد بیرحمانه تجاوزات اسرائیل است.
جنگ اخیر و جنایات رژیم اسرائیل
جنگ اکتبر 2023، که از عملیات «شمشیرهای آهنین» رژیم اسرائیل آغاز شد، با حملات گسترده هوایی و زمینی همراه بود. اهداف اصلی رژیم اسرائیل شامل نابودی توان نظامی حماس، آزادی گروگانها، و از بین بردن ساختارهای مقاومت بود. اما این اهداف نهتنها محقق نشدند بلکه باعث افشای ضعفهای استراتژیک ارتش رژیم اسرائیل شدند.
جنایات رژیم اسرائیل در این جنگ:
1. حمله به زیرساختها و مناطق مسکونی:
رژیم اسرائیل به طور عمدی بیمارستانها، مدارس و پناهگاهها را هدف قرار داد. از جمله بمباران بیمارستان المَعْمَدانی که جان بیش از 500 غیرنظامی را گرفت.
2. استفاده از سلاحهای ممنوعه:
گزارشها نشان میدهد که رژیم اسرائیل از تسلیحات ممنوعه بینالمللی در این جنگ استفاده کرده است.
3. محاصره انسانی:
قطع کامل آب، برق، سوخت و دارو، شرایط انسانی در غزه را به بحرانی بیسابقه رساند.
رژیم اسرائیل به طور عمدی بیمارستانها، مدارس و پناهگاهها را هدف قرار داد. از جمله بمباران بیمارستان المَعْمَدانی که جان بیش از 500 غیرنظامی را گرفت.
2. استفاده از سلاحهای ممنوعه:
گزارشها نشان میدهد که رژیم اسرائیل از تسلیحات ممنوعه بینالمللی در این جنگ استفاده کرده است.
3. محاصره انسانی:
قطع کامل آب، برق، سوخت و دارو، شرایط انسانی در غزه را به بحرانی بیسابقه رساند.
مقاومت فلسطین و دلایل پیروزی
حماس، بهعنوان نیروی اصلی مقاومت، با استراتژیهای خلاقانه و تابآوری مردم غزه، توانست در برابر رژیم اسرائیل ایستادگی کند و شکستهای سنگینی به آن وارد کند.
عوامل موفقیت مقاومت:
1. شبکه تونلهای زیرزمینی:
حماس با ساخت شبکهای از تونلهای پیچیده توانست از دید نیروهای رژیم اسرائیلی پنهان بماند و عملیاتهای موثری انجام دهد.
2. همبستگی اجتماعی در غزه:
مردم غزه، علیرغم فقر و ویرانی، پشتوانهای قوی برای مقاومت ایجاد کردند و با وجود فشارها، از آرمان فلسطین دفاع کردند.
3. تاکتیکهای نظامی حماس:
حماس با حملات غافلگیرانه، استفاده موثر از راکتها و اسارت نیروهای رژیم اسرائیلی، دشمن را در موقعیت دفاعی قرار داد.
4. مدیریت داخلی حماس:
ساختار شورایی و غیرمتمرکز حماس، آن را از بحرانهای داخلی مصون نگه داشته و تواناییاش در ادامه جنگ را تقویت کرده است.
حماس با ساخت شبکهای از تونلهای پیچیده توانست از دید نیروهای رژیم اسرائیلی پنهان بماند و عملیاتهای موثری انجام دهد.
2. همبستگی اجتماعی در غزه:
مردم غزه، علیرغم فقر و ویرانی، پشتوانهای قوی برای مقاومت ایجاد کردند و با وجود فشارها، از آرمان فلسطین دفاع کردند.
3. تاکتیکهای نظامی حماس:
حماس با حملات غافلگیرانه، استفاده موثر از راکتها و اسارت نیروهای رژیم اسرائیلی، دشمن را در موقعیت دفاعی قرار داد.
4. مدیریت داخلی حماس:
ساختار شورایی و غیرمتمرکز حماس، آن را از بحرانهای داخلی مصون نگه داشته و تواناییاش در ادامه جنگ را تقویت کرده است.
چرا میگوییم رژیم اسرائیل شکست خورد؟
آتشبس اخیر میان حماس و رژیم اسرائیل، از بسیاری جهات یکی از مهمترین تحولات جنگ اکتبر 2023 به شمار میآید. این آتشبس نهتنها بهعنوان نقطه پایانی موقت برای جنگی 15 ماهه شناخته میشود، بلکه شکستهای استراتژیک و نظامی رژیم اسرائیل را بهوضوح نمایان میسازد. برخلاف تبلیغات گسترده اسرائیل مبنی بر پیروزی، شرایط و مفاد آتشبس، نمایانگر تغییر در معادلات قدرت میان مقاومت فلسطین و رژیم صهیونیستی است.
1. مفاد آتشبس و امتیازگیری مقاومت
یکی از مهمترین دلایل شکست رژیم اسرائیل در این جنگ، پذیرش شرایطی بود که به نفع مقاومت فلسطین تنظیم شده است.
مفاد اصلی آتشبس شامل موارد زیر بود:
آزادی هزاران زندانی فلسطینی: رژیم اسرائیل مجبور شد بیش از 1000 زندانی فلسطینی، از جمله زندانیان با محکومیتهای طولانیمدت را آزاد کند. این در حالی است که آزادی گروگانهای رژیم اسرائیلی تنها در مقابل این امتیاز امکانپذیر شد.
عقبنشینی نیروهای رژیم اسرائیلی: بر اساس توافق، نیروهای رژیم اسرائیلی از مناطق اشغالی غزه عقبنشینی کردند و کنترل بخشهای بیشتری از غزه به دست مقاومت بازگشت.
بازگشایی محدود گذرگاهها و ارسال کمکهای بشردوستانه: رژیم اسرائیل ناچار شد اجازه ورود کمکهای بشردوستانه، شامل مواد غذایی، دارو و سوخت را بدهد.
بازگشت آوارگان فلسطینی: توافق بر این شد که آوارگان بتوانند به مناطق مسکونی خود بازگردند، هرچند بخشهای زیادی از غزه همچنان ویران باقی مانده است.
این مفاد نشاندهنده آن است که رژیم اسرائیل، برخلاف تبلیغات خود، نتوانست شرایطی را به مقاومت تحمیل کند و در نهایت مجبور به پذیرش امتیازاتی شد که در جنگهای پیشین سابقه نداشت.
مفاد اصلی آتشبس شامل موارد زیر بود:
آزادی هزاران زندانی فلسطینی: رژیم اسرائیل مجبور شد بیش از 1000 زندانی فلسطینی، از جمله زندانیان با محکومیتهای طولانیمدت را آزاد کند. این در حالی است که آزادی گروگانهای رژیم اسرائیلی تنها در مقابل این امتیاز امکانپذیر شد.
عقبنشینی نیروهای رژیم اسرائیلی: بر اساس توافق، نیروهای رژیم اسرائیلی از مناطق اشغالی غزه عقبنشینی کردند و کنترل بخشهای بیشتری از غزه به دست مقاومت بازگشت.
بازگشایی محدود گذرگاهها و ارسال کمکهای بشردوستانه: رژیم اسرائیل ناچار شد اجازه ورود کمکهای بشردوستانه، شامل مواد غذایی، دارو و سوخت را بدهد.
بازگشت آوارگان فلسطینی: توافق بر این شد که آوارگان بتوانند به مناطق مسکونی خود بازگردند، هرچند بخشهای زیادی از غزه همچنان ویران باقی مانده است.
این مفاد نشاندهنده آن است که رژیم اسرائیل، برخلاف تبلیغات خود، نتوانست شرایطی را به مقاومت تحمیل کند و در نهایت مجبور به پذیرش امتیازاتی شد که در جنگهای پیشین سابقه نداشت.
2. پیامدهای آتشبس برای افکار عمومی رژیم اسرائیل
شکست در دستیابی به اهداف نظامی و سیاسی، تاثیر عمیقی بر افکار عمومی رژیم اسرائیل گذاشت. طبق نظرسنجیهای داخلی، بیش از 60 درصد مردم رژیم اسرائیل معتقد بودند که جنگ بدون دستاوردی ملموس به پایان رسیده است.
دلایل این سرخوردگی عبارتاند از:
ناتوانی در نابودی حماس: علیرغم ادعاهای مکرر مقامات رژیم اسرائیل، حماس همچنان نهتنها توان نظامی خود را حفظ کرده بلکه از این جنگ بهعنوان فرصتی برای جذب نیرو و تقویت خود استفاده کرده است.
آزادی گروگانها بهجای پیروزی نظامی: رژیم اسرائیل نتوانست گروگانهای خود را با عملیات نظامی آزاد کند و مجبور شد در برابر فشارهای سیاسی و اجتماعی، به آزادی زندانیان فلسطینی تن دهد.
هزینههای انسانی و اقتصادی: جنگ طولانیمدت، تلفات انسانی و خسارات مالی زیادی بر رژیم اسرائیل تحمیل کرد، بدون اینکه به اهداف اعلامشده خود دست یابد.
دلایل این سرخوردگی عبارتاند از:
ناتوانی در نابودی حماس: علیرغم ادعاهای مکرر مقامات رژیم اسرائیل، حماس همچنان نهتنها توان نظامی خود را حفظ کرده بلکه از این جنگ بهعنوان فرصتی برای جذب نیرو و تقویت خود استفاده کرده است.
آزادی گروگانها بهجای پیروزی نظامی: رژیم اسرائیل نتوانست گروگانهای خود را با عملیات نظامی آزاد کند و مجبور شد در برابر فشارهای سیاسی و اجتماعی، به آزادی زندانیان فلسطینی تن دهد.
هزینههای انسانی و اقتصادی: جنگ طولانیمدت، تلفات انسانی و خسارات مالی زیادی بر رژیم اسرائیل تحمیل کرد، بدون اینکه به اهداف اعلامشده خود دست یابد.
3. ابعاد نظامی و امنیتی شکست رژیم اسرائیل در آتشبس
از منظر نظامی و امنیتی، آتشبس اخیر برای رژیم اسرائیل پیامدهای مهمی داشت که شکستهای عمیق آن را آشکار کرد:
شکست استراتژی نابودی توان مقاومت: رژیم اسرائیل با حملات گسترده و استفاده از تسلیحات پیشرفته، قصد داشت زیرساختهای نظامی حماس را نابود کند. اما حماس توانست ساختار فرماندهی خود را حفظ کند و همچنان به تولید تسلیحات ادامه دهد.
حفظ تواناییهای عملیاتی حماس: مقاومت نهتنها توانست به حملات موشکی ادامه دهد، بلکه از تاکتیکهای جدیدی برای وارد آوردن ضربات سنگین به رژیم اسرائیل استفاده کرد.
ضعف در بازدارندگی: عملیات غافلگیرانه حماس در 7 اکتبر و شکست رژیم اسرائیل در پیشگیری و مقابله با آن، نشان داد که سیستمهای امنیتی و اطلاعاتی این رژیم، دچار نقصانهای جدی هستند. این موضوع اعتماد داخلی و بینالمللی به قدرت بازدارندگی رژیم اسرائیل را بهشدت کاهش داد.
شکست استراتژی نابودی توان مقاومت: رژیم اسرائیل با حملات گسترده و استفاده از تسلیحات پیشرفته، قصد داشت زیرساختهای نظامی حماس را نابود کند. اما حماس توانست ساختار فرماندهی خود را حفظ کند و همچنان به تولید تسلیحات ادامه دهد.
حفظ تواناییهای عملیاتی حماس: مقاومت نهتنها توانست به حملات موشکی ادامه دهد، بلکه از تاکتیکهای جدیدی برای وارد آوردن ضربات سنگین به رژیم اسرائیل استفاده کرد.
ضعف در بازدارندگی: عملیات غافلگیرانه حماس در 7 اکتبر و شکست رژیم اسرائیل در پیشگیری و مقابله با آن، نشان داد که سیستمهای امنیتی و اطلاعاتی این رژیم، دچار نقصانهای جدی هستند. این موضوع اعتماد داخلی و بینالمللی به قدرت بازدارندگی رژیم اسرائیل را بهشدت کاهش داد.
4. ابعاد سیاسی آتشبس: رژیم اسرائیل در تنگنای داخلی و خارجی
آتشبس اخیر، بحرانهای سیاسی داخلی اسرائیل را تشدید کرد. اختلافات میان مقامات رژیم اسرائیلی درباره نحوه مدیریت جنگ و شرایط آتشبس، نشانهای از چنددستگی در رهبری این رژیم بود.
فشارهای داخلی: بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم اسرائیل، با موجی از انتقادات داخلی روبرو شد. افکار عمومی و خانوادههای گروگانها او را به ناکارآمدی و طولانی کردن بیهوده جنگ متهم کردند.
فشارهای خارجی: حمایت بیقیدوشرط ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی از رژیم اسرائیل نیز تحت تاثیر اعتراضات جهانی و افشاگریهای رسانهای درباره جنایات جنگی این رژیم قرار گرفت. این حمایتها به مرور زمان کاهش یافت و رژیم اسرائیل را در انزوای بیشتری قرار داد.
فشارهای داخلی: بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم اسرائیل، با موجی از انتقادات داخلی روبرو شد. افکار عمومی و خانوادههای گروگانها او را به ناکارآمدی و طولانی کردن بیهوده جنگ متهم کردند.
فشارهای خارجی: حمایت بیقیدوشرط ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی از رژیم اسرائیل نیز تحت تاثیر اعتراضات جهانی و افشاگریهای رسانهای درباره جنایات جنگی این رژیم قرار گرفت. این حمایتها به مرور زمان کاهش یافت و رژیم اسرائیل را در انزوای بیشتری قرار داد.
5. بازتاب جهانی آتشبس: افزایش حمایت از فلسطین
آتشبس اخیر، با وجود همه سختیها، نقطه عطفی در تغییر افکار عمومی جهانی به نفع فلسطینیان بود. تصاویر و گزارشهای مربوط به جنایات رژیم اسرائیل، موجی از همدلی و حمایت از مقاومت فلسطین در سراسر جهان ایجاد کرد.
اعتراضات مردمی در اروپا و آمریکا: مردم در کشورهای مختلف با تظاهرات گسترده، سیاستهای دولتهای خود را به چالش کشیدند و خواستار پایان حمایت از اسرائیل شدند.
رشد جنبش تحریم اسرائیل (BDS): جنگ و آتشبس، به تقویت جنبش جهانی تحریم رژیم اسرائیل منجر شد و فشارهای اقتصادی و سیاسی بیشتری بر این رژیم وارد کرد.
اعتراضات مردمی در اروپا و آمریکا: مردم در کشورهای مختلف با تظاهرات گسترده، سیاستهای دولتهای خود را به چالش کشیدند و خواستار پایان حمایت از اسرائیل شدند.
رشد جنبش تحریم اسرائیل (BDS): جنگ و آتشبس، به تقویت جنبش جهانی تحریم رژیم اسرائیل منجر شد و فشارهای اقتصادی و سیاسی بیشتری بر این رژیم وارد کرد.
6. آتشبس بهعنوان شکست استراتژیک اسرائیل
آتشبس، برخلاف ادعاهای اسرائیل، نشاندهنده پیروزی مقاومت بود. رژیم صهیونیستی، که همواره بر تواناییهای نظامی خود تکیه داشت، در برابر گروهی کوچک اما مصمم مانند حماس، به زانو درآمد و مجبور شد شرایطی را بپذیرد که در گذشته تصورش را هم نمیکرد. این آتشبس بهوضوح نشان داد که:
مقاومت فلسطین، با وجود تمامی فشارها، همچنان یک نیروی موثر و غیرقابلانکار است.
سیاستهای نظامی اسرائیل در غزه نهتنها شکست خورده بلکه به تقویت جایگاه مقاومت منجر شده است.
معادلات قدرت در منطقه در حال تغییر است و اسرائیل دیگر نمیتواند بهراحتی اراده خود را بر فلسطینیان تحمیل کند.
مقاومت فلسطین، با وجود تمامی فشارها، همچنان یک نیروی موثر و غیرقابلانکار است.
سیاستهای نظامی اسرائیل در غزه نهتنها شکست خورده بلکه به تقویت جایگاه مقاومت منجر شده است.
معادلات قدرت در منطقه در حال تغییر است و اسرائیل دیگر نمیتواند بهراحتی اراده خود را بر فلسطینیان تحمیل کند.
واکنشهای منطقهای و بینالمللی
1. محور مقاومت (ایران، حزبالله و یمن و..):
محور مقاومت با پشتیبانی سیاسی و نظامی از فلسطین، نقشی حیاتی در تقویت مقاومت ایفا کرد. ایران با ارسال تسلیحات و حمایت دیپلماتیک، یکی از حامیان اصلی حماس بود.
2. کشورهای عربی:
دولتهای عربی در این جنگ عمدتاً منفعل بودند و حتی برخی به عادیسازی روابط با رژیم اسرائیل ادامه دادند. با این حال، مردم کشورهای عربی با تظاهرات و کمکهای مالی، حمایت خود را از فلسطین اعلام کردند.
3. ایالات متحده و اروپا:
این کشورها، بهویژه آمریکا، با حمایت بیقید و شرط از رژیم اسرائیل، در جنایات این کشور شریک بودند. اما اعتراضات گسترده مردم در اروپا و آمریکا، فشارهای زیادی بر دولتهای این کشورها وارد کرد.
پیروزی مقاومت و آینده فلسطین
جنگ و آتشبس غزه، بار دیگر نشان داد که مقاومت فلسطین نهتنها شکستناپذیر است بلکه میتواند شکستهای سنگینی به رژیم اسرائیل تحمیل کند. آتشبس اخیر، علیرغم آسیبهای گسترده، دستاوردهای بزرگی برای فلسطینیان داشت و رژیم اسرائیل را مجبور به پذیرش واقعیت مقاومت کرد.
آینده غزه همچنان پرچالش است، اما اراده مردم آن برای حفظ حقوقشان، امید به آزادی فلسطین را زنده نگه میدارد. این جنگ نشان داد که هرچند ظلم و جنایت رژیم اسرائیل ادامه دارد، اما مقاومت فلسطین روزبهروز قویتر و حمایت جهانی از آرمان فلسطین گستردهتر میشود.
آینده غزه همچنان پرچالش است، اما اراده مردم آن برای حفظ حقوقشان، امید به آزادی فلسطین را زنده نگه میدارد. این جنگ نشان داد که هرچند ظلم و جنایت رژیم اسرائیل ادامه دارد، اما مقاومت فلسطین روزبهروز قویتر و حمایت جهانی از آرمان فلسطین گستردهتر میشود.