بازار نقدی (spot market)
اصطلاح Spot Market به معنی بازار نقطه ای یا به مفهوم بهتر همان بازار نقدی و یا فیزیکی است. بازار نقدی یک بازار مالی عمومی است که در آن کالاها یا ابزارهای مالی، بسته به مقررات محلی برای تحویل فوری، خریداری و فروخته می شوند. از این بازار برای مبادله و خرید و فروش کالا و همچنین ارز بین خریدار و فروشنده در زمان فعلی استفاده می شود.دلیل نامگذاری این بازار به نام بازار نقطه ای نیز در این است که معاملات این بازار در یک نقطه از زمان انجام می شود و تحویل کالا یا ابزار مالی در همان لحظه صورت می گیرد. تسویه مالی نیز بین طرفین معامله که در اینجا خریدار و فروشنده هستند، در همان لحظه صورت می گیرد اما واریز پول فروش به حساب فروشنده طبق قوانین موجود در هر کشوری متفاوت بوده و به طور کلی قاعده بر این است که مدت زمان 2 روز تا انجام واریز زمان می برد تا این اتفاق بیافتد.
اما همانطور که گفته شد در واقع پول معامله ی انجام شده در حساب کارگزاری شخص فروشنده بوده و امکان انجام خرید و فروش در همان لحظه برای وی فراهم است اما اگر بخواهد پول را به حساب شخصی خود منتقل نماید باید زمان گفته شده را صبر نماید که این موضوع نیز به طور کلی در تمامی کشور ها وجود داشته و بر اساس قوانین بازار سرمایه در هر نقطه ای از دنیا متفاوت است. (1)
.jpg "بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟")
مبلغی که برای یک معامله در بازار نقدی مطرح می شود "مبلغ نقطه ای" نام دارد و این نوع بازار در مقابل بازار آتی یا آینده قرار دارد که در آن معامله در زمان مشخصی در آینده انجام خواهد شد. به طور مثال برخی کالاها مانند نفت خام با قیمت های خالص در زمان فعلی فروخته می شوند و در تاریخی مشخص شده در آینده تحویل خریدار خواهند شد. (1)
هدف اصلی و نقش بازار نقدی
بازار های نقدی با نام های دیگری چون بازار مایع و یا بازار نقدینگی نیز معروف هستند که این موضوع به دلیل این است که معاملات به صورت لحظه ای و بدون وقفه صورت می پذیرد و کالای مورد نظر در همان لحظه مبادله می شود. اگرچه ممکن است انتقال وجه بین خریدار و فروشنده به لحاظ قانونی کمی زمان بیشتری را نیاز داشته باشد. اگر بازار نقدی نباشد، به طور مثال در بازارهای آتی، قرارداد بر روی مبلغی در حال حاضر بسته می شود اما تحویل کالا و انتقال وجه بین خریدار و فروشنده در زمانی مشخص در آینده صورت می گیرد. (2)واژه دیگری که در بازار نقدی وجود دارد قیمت لحظه ای است. در بازارهای نقدی قیمت فعلی کالا به عنوان قیمت نقطه ای لحاظ می شود و در این قیمت کالا می تواند به فروش برسد. در بازار های نقدی، همینطور که تقاضاهای خرید ثبت و وارد بازار سرمایه می شوند، قیمت نقطه ای می تواند در کسری از ثانیه تغییر کند و این مقدار عددی ثابت نیست. (2)
.jpg "بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟")
ویژگی های بازار نقدی و ابزارهای آن
در بازارهای نقدی همانطور که بیان شد از ابزارهای مالی استفاده می شود که در لحظه معامله به حساب خریدار خواهد رسید. بازار نقدی را می توان با مطرح کردن برخی ویژگی های آن مشخص نمود:- تحویل ابزارهای مالی بدون وقفه و بلافاصله صورت گرفته و برای تاریخی در آینده به تعویق نخواهد افتاد. (3)
- قیمتی که معامله در آن به توافق می رسد و تسویه حساب صورت می گیرد، قیمت ابزار مالی مورد نظر در نقطه ای از زمان در بازار بورس اوراق بهادار بوده که به نرخ نقطه ای معروف است. (3)
- انتقال وجه بین خریدار و فروشنده نیز در این بازارها به صورت لحظه ای و بلافاصله صورت می پذیرد اما نکته ای که وجود دارد به دلیل مسائل قانونی ممکن است واریز وجه به حساب فروشنده مدت زمانی بسته به کارگزاری و بانک های عامل واسط در این بین زمان ببرد؛ اما در واقع عمل جابجای وجه بین حساب خریدار و فروشنده در لحظه معامله صورت می گیرد. (3)
نحوه انجام معاملات در بازارهای نقدی
معاملات در بازار نقدی در قیمت نقطه ای صورت می گیرد. همانطور که پیش تر بیان شد این قیمت، قیمت ابزار مالی مورد نظر ما در لحظه خرید در بازار است. این قیمت بر اساس تقاضای موجود در بازار بورس در لحظه مورد نظر شکل می گیرد. زمانی که مبلغ درخواست شده توسط فروشنده و خریدار با یکدیگر یکی باشد و همینطور حجم معامله مورد نظر خریدار نیز توسط فروشنده قابل پوشش باشد، معامله در قیمت نقطه ای آن لحظه از بازار شکل گرفته و تعامل بین این دو اتفاق می افتد. (3)انواع بازارهای نقدی
به طور کلی بازار های نقدی به دو دسته تبادل و همینطور از طریق پیشخوان تقسیم می شوند.-
تبادل در بازار بورس
بهترین نوع از بازارهای معاملاتی که نوعی متمرکز از بازار نقدی تلقی می شود، بازار بورس است. حاضرین در بازار سهام را در بازار بورس با توجه به قیمت های موجود در بازار نقطه ای یا نقدی خرید و فروش می کنند. این قیمت ها توسط همین خرید و فروش ها و در واقع از طریق عرضه و تقاضای موجود در لحظه برای هر سهم تغییر می کند. روند تغییر قیمت سهام به صورت روزانه نیز بر همین مبنا است. (4)
کالاها نیز می توانند در مبادلات نقدی تنظیم شده معامله نمود. سرمایه گذارانی که در چنین معاملاتی وارد می شوند، همانطور که سرمایه گذاران در بازار بورس بر روی قیمت سهام تاثیر گذار هستند، بر روی قیمت نقطه ای طلا، نقره و دیگر کالاها تاثیر گذاشته و به نوعی تعیین کننده این قیمت خواهند بود. ملاحظه و بررسی نمودار قیمت طلا می تواند به راحتی به شما نشان دهد که چگونه عرضه و تقاضا، قیمت طلا را تغییر داده و جابجا می کند. (4)
.jpg "بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟")
خرید و فروش رودررو یا OTC
در این حالت معامله بین فروشنده و سرمایه گذار به صورت مستقیم است و محیطی معاملاتی مشخصی بین این دو وجود ندارد. در این شرایط شرایط معامله و قیمت و دیگر مقادیر به صورت توافقی بین طرفین معامله در نظر گرفته می شود. (3)در این نوع از بازارهای نقدی، قیمت می تواند بر اساس قیمت نقطه ای و یا قیمت و تاریخ آتی در نظر گرفته شود. در معاملات به سبک OTC شرایط استاندارد لحاظ نشده و هر کدام بسته به نظر طرفین معامله قابل تغییر هستند. اما این نوع معاملات نیز مانند معاملات بازار بورس نقدی و نقطه ای هستند در حالی که در بازارهای آتی به این صورت نیست. (5)
مزایا و معایب معاملات در بازار نقدی
مانند هر موضوع دیگری، در مورد معامله در بازار نقدی یا spot market نیز مزایا و معایبی وجود دارد که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت:-
برخی مزایای معامله در بازار نقدی
- معاملات در این بازار به دلیل شفافیت در قیمت ها راحت تر انجام می شود و به همین دلیل ابهام یا مشکلی در معامله برای هیچ یک از طرفین به وجود نمی آید. (3)
- سرمایه گذارانی که در بازار نقدی فعالیت می کنند از این مزیت برخودرار هستند که می توانند سهم خریداری شده را تا زمانی که سهم بهتری برای سرمایه گذاری پیدا کنند به راحتی برای خود نگه دارند. (3)
- سرمایه گذاری های بزرگ در این بازار کمتر است زیرا تعهدی مبنی بر اینکه حداقل سرمایه گذاری خاصی باید صورت بگیرد وجود ندارد و شخص به میزان نیاز خود می تواند سرمایه گذاری داشته باشد. (3)
-
برخی معایب معامله در بازار نقدی
چه معاملاتی در بازار نقدی انجام می شود؟
اغلب کالاهای مهم و ارزشمند، قابلیت معامله در بازار نقدی را دارند. طلا در بازار نقدی مربوط به خود، نقره در بازار نقدی نقره و مس نیز به همین صورت در بازار های مرتبط با خود قابل معامله هستند. همینطور ارزهای خارجی موجود در بازار نیز قابلیت عرضه و خرید و فروش در بازار نقدی را دارند. اگرچه باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که شرایط معامله در هر یک از این بازارها با دیگری متفاوت بوده و بسته به نحوه معاملات در آن بازار متغیر است. (4).jpg "بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟")
به طور کلی، بازار نقدی یا فیزیکی، یک بازار نقدینگی است که در آن کالاها، ارز و دیگر ابزارهای مالی به صورت لحظه ای معامله می شوند و تحویل هر یک ازین موارد نیز در لحظه خواهد بود. در نقطه مقابل و در بازارهای آتی، قیمت ها بر اساس قیمت امروز توافق شده ولی تحویل کالا در زمانی مشخص شده در آینده است.
در بازار نقطه ای شما تاثیر گذار هستید و شما در کنار دیگر سرمایه گذاران از عوامل اصلی تعیین قیمت معاملات خواهید بود. ارزش هر سهم بستگی به میزان عرضه و تقاضایی دارد که شما و دیگر سرمایه گذاران روزانه در بازار بورس برای هر یک از سهم ها ثبت می کنند و قیمت ها را جابجا می کنند. باید این موضوع را در نظر داشت که با توجه به پیشرفت خوب بازار بورس طی ماه های اخیر، با کسب اطلاعات کافی و صحیح می توانیم سرمایه گذاری خوبی را انجام داده و افزایش سرمایه را برای خود رقم بزنیم.
با تحلیل مناسب نمودارهای هر سهم که بر اساس همین عرضه و تقاضاها در بازارهای نقدی تغییر می کند، می توان تا حدود خیلی زیادی سهم های رو به رشدی را برای سرمایه گذاری انتخاب نمود. (4)
پی نوشتها
- www.marketbusinessnews.com
- www.cleartax.in
- www.educba.com
- www.mytradingskills.com
- www.investopedia.com
.jpg)
