بازار کالا (Commodity Market)

بازار بورس کالا چیست و شامل چه مواردی می شود؟ یکی از انواع بازارهای زیر مجموعه بازار بورس در ایران و جهان، بازار بورس کالا است. همانطور که از اسم این بازار می توان حدس زد، بازار بورس کالا برای خرید و فروش کالا در نظر گرفته شده است اما چگونه می توان در یک بازار مالی مجازی کالا خرید و فروش کرد و اصلا هدف از ایجاد چنین بازاری چیست؟

بسیاری از ما حتی آن هایی که شناخت خوبی از بازار سرمایه و بازار بورس داریم، متاسفانه با تنوع این بازار و سایر بخش های آن مانند بورس کالا آشنا نبوده و از مزیت های این بازارها نیز خبری نداریم. این روند باعث می شود در درجه اول خود را محدود به خرید و فروش سهام هایی خاص نموده و از سود گرفتن از برخی فرصت های بزرگ و عالی دور بمانیم.

از طرفی دیگر بازارهای بورس تاثیر مستقیمی روی روند یکدیگر دارند. شناخت یک بازار بیشتر باعث می شود تا تحلیل درست و دقیق تری نسبت به بازار بورس و روند آن داشته باشیم. از این رو در ادامه به بررسی بازار بورس کالای ایران می پردازیم.

البته بررسی دقیق و جامع بازار بورس کالا نیاز به زمان و صفحات زیادی است. برای شناخت دقیق این بازار و بررسی دقیق آن باید با فاکتورهای اساسی و تاثیرگذار در آن آشنا بوده و با این شناخت به بررسی آن بپردازید. اما مطالب این مقاله می تواند گامی ممکن برای شروع این شناخت باشد.

در ادامه مفاهیم اولیه و اساسی بازار بورس کالا را با هم مرور خواهیم کرد تا با شناخت این مفاهیم، هم به درک درستی از این بازار دست یابید و هم فرصت های جدید سرمایه گذاری و کسب سود را بشناسید.

بازار بورس کالا و انواع آن

شایدد کمی عجیب به نظر برسد اما در ایران لقب مدرن ترین و هوشمندترین بازار مالی را می توان به بازار بورس کالا نسبت داد. این بازار حتی چندین قدم جلوتر از بازار سهام در سطح بالاتری از هوشمندی و مدیریت حرفه ای قرار دارد. معاملات در این بازار تنها به وسیله حرفه ای ها صورت گرفته و کمتر تازه کاری را می توان دید که وارد بازار بورس کالا می شود.

امکان کسب سودهای چند برابری در مدت زمانی کوتاه و دسترسی به خرید کالاهای مختلف، از مزیت های اصلی این بازار است. بسیاری از افراد بر این باورند که که بازار بورس کالا تنها برای خرید و فروش کالاهایی مانند کالاهای کشاورزی و یا فرآورده های نفتی و از این قبیل موارد است. اما بهتر است بدانید که در این بازار نیز ابزارها و معاملاتی تعبیه شده است که قصد و هدف آن ها تنها کسب سود است.

برای درک بهتر این موضوع ابتدا باید بازار بورس کالا را از نظر تنوع بیشتر بشناسیم. به صورت کلی بازار بورس کالا به 4 دسته اصلی بازار مالی، بازار مشتقه، بازار فیزیکی و بازار فرعی تقسیم می شود. هر کدام از این بازارها در بورس کالا برای هدف و برنامه ای خاص به وجود آمده اند. در ادامه و با شناخت این بازارها، متوجه خواهید شد که تنوع خرید و فروش در این بازار چیزی کم از بازار سهام نداشته و فرصت های کسب سود از خرید و فروش در این بازار با بازار سهام اختلاف چندانی ندارد. (1)

بازار فیزیکی بورس کالا

یکی از انواع بازار بورس کالا، بازار فیزیکی است. بازار فیزیکی بر پایه بازارهای سنتی خرید و فروش ساخته شده است و هدف از ایجاد این بازار الکترونیکی کردن خرید و فروش در ابعاد گسترده است. در این بازار تولیدکنندگان مواد اولیه مختلف اعم از محصولات کشاورزی مانند زعفران، فلزات سنگین و... یا محصولات پتروشیمی مانند نفت و بنزین، کالای خود را ارئه می نمایند.

شرکت ها و افراد نیازمند به این مواد اولیه برای پیش برد اهداف خود می توانند از بازار بورس کالا برای خرید این مواد اولیه استفاده نمایند. در واقع به جای اینکه تلفن را برداشته و ساعت ها سرگرم چک و چونه زدن با این شرکت و آن شرکت باشید، مستقیما با ورود به بورس فیزیکی کالا می توانید با بهترین قیمت اقدام به خرید این محصولات نموده و یا حتی با استفاده از ترفندهایی از این بازار سود نیز به دست بیاورید. (2)

4 دسته اساسی و اصلی مورد معامله در بازار بورس فیزیکی کالا محصولات صنعتی و معدنی، محصولات پتروشیمی، محصولات و فرآورده های نفتی و محصولات کشاورزی هستند. تمام تولیدکنندگان بزرگ این محصولات، کالاهای تولیدی خود را د بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می نمایند. با توجه به امکانات این بازار عدم حضور خریدار و یا فروشنده در آن باعث ضررهای زیادی برای هر کدام از طرفین خواهد شد. فروشنده یک بازار رقابتی بسیار بزرگ و حساس را از دست خواهد داد و خریدار نیز از مزیت های بورس کالا مانند آربیتراژ و روش های هج کردن برای کنترل ریسک معاملات خود برخوردار نخواهد بود. از این رو کمتر شرکتی را می توان یافت که با این محصولات درگیر نبوده و از مزیت های بورس کالا بهره مند نشود. (3)

ورود به بازار بورس کالا برای خریدار و فروشنده و افراد حقیقی و حقوقی روند مشخصی دارد که از طریق کارگزاری های ارائه دهنده خدمات بورسی می توان به این مهم دسترسی پیدا کرد. شما برای ورود به این بازار نیاز به کد بورسی اختصاصی بازار بورس کالا خواهید داشت که متفاوت از کد بورسی بازار سهام است. البته با کد بورسی بازار سهام به بخش هاایی از بازار بورس کالا مانند بازار مشتقه دسترسی خواهید داشت که در ادامه به آن می پردازیم.

بازار مشتقه بورس کالا

یکی از مهم ترین و جذاب ترین بخش ها در بازار بورس کالا، بازار ابزار مشتقه و قرادادهای آتی است. این بخش از بازار بورس کالا با هدف کسب سود برای سرمایه گذاران خرد و بزرگ تعبیه شده و هدف اصلی آن هم همین مورد است.

بازار مشتقه یکی از معمول ترین بازارهای در تمام بورس های بین المللی است که اتفاقا در ایران با هوشمندی بسیار بالایی در دسترس عموم قرار دارد. برای حضور در بازار مشتقه شما نیاز به معلومات زیادی خواهید داشت. تنها حرفه ای ها هستند که می توانند در این بازار سودهای هنگفتی به دست آورند از این رو بدون کسب تجربه و دانش لازم، ورود به این بازار ریسک بزرگی دارد. بازار مشتقه بورس کالای ایران امکان خرید فروش قراردادهای خرید و فروش آتی برای کالاهایی مانند سکه را فراهم می آورد.

این بازار یک بازار دو طرفه است. برخلاف بازارها سهام که در آن شما تنها با افزایش قیمت سهم می توانید کسب سود نمایید، در بازار مشتقه امکان این امر حتی با کاهش قیمت ها نیز وجود دارد.

به این ترتیب که شما به جای خرید اوراق سکه در قیمت بالاتر، آن ها را در این قیمت ها با قرارداد آتی به فروش می رسانید. سپس با کاهش قیمت و خرید آن از معامله خارج شده و اختلاف قیمت ایجاد شده می تواند سود شما از این معامله باشد.

کسب سود در این بازار به روش دیگری هم امکان پذیر است. در بورس اوراق مشتقه کالا در پایان هر روز معاملاتی، تسویه صورت می پذیرد. در واقع اختلاف قیمت ایجاد شده در هر روز کاری میان خریدار و فروشنده تسویه می شود. از این رو با حرکت قیمت در جهت پوزیشن شما در معامله شما هم از نوسان قیمت کسب سود خواهید نمود و و هم از تسویه معاملاتی در طول 24 ساعت می توانید به سوددهی برسید.

تحویل سکه ها در بازار بورس کالا

تمام قراردادهای آتی در بازار مشتقه بورس کالا دارای سررسید مشخصی هستند. از زمان ارائه این اوراق تا زمان سررسید، ماه ها زمان می برد. در این مدت این برگه ها هزاران بار معامله شده و از دست این خریدار به آن خریدار دست به دست می شود. اما کاربران باید در نظر داشته باشند که خرید و فروش و برگه های اوراق سکه در این بازار بر حسب سکه های فیزیکی واقعی ارائه شده اند.

از این رو وقتی به سررسید یک قرارداد آتی می رسید، آخرین فروشنده و آخرین خریدار در صورت عدم توافق برای تسویه نقدی در بورس، مشمول قانون تسویه فیزیکی می شوند. به این معنی که فروشنده بایستی تعداد سکه های فروخته شده را به صورت فیزیکی تهیه کرده و با دریافت مبلغ آن از فروشنده، عمل تسویه فیزیکی را انجام دهد.

البته در اکثر موارد خریدار و فروشنده با هم توافق می نمایند تا اختلاف قیمت خرید و فروش را به صورت آنلاین در سامانه، تسویه کنند. اما این امر تنها منوط به توافق هر دو طرف بوده و در صورت درخواست هر یک از طرفین معامله مشمول تسویه فیزیکی خواهد شد. خرید و فروش در این بازار ابعاد بسیار گسترده و جزئیات دقیقی دارد که کاربران بایستی حتما از قبل با آن ها آشنا باشند.

در این بازار حتی امکان استفاده از اهرم نیز برای کاربران وجود دارد و از این طریق کاربران می توانند چند برابر دارایی خود خرید کنند. برای ورود به این بازار می توانید از طریق کارگزاری های دارای مجوز از سازمان بورس اقدام نموده و با استفاده از پلتفرم های آنلاین در این بازار فوق مدرن و هوشمند به معامله بپردازید.

محدوده نوسان قیمت در این بازار نیز برای هر روز معاملاتی 50 درصد است. این عدد را با محدوده نوسان بازار بورس سهام که 5 درصد است، مقایسه نمایید. در واقع در یک روز کاری امکان رشد یا افت 50 درصدی قیمت یک قرارداد وجود دارد که می تواند جذابیتی فوق العاده در آن به شمار برود.

مزیت های بازار بورس کالا

مزیت های بازار بورس کالا را از چند جهت می توان مورد بررسی قرار داد. در درجه اول با معرفی محصولات و مواد اولیه خام در این بازار دسترسی شرکت ها و افراد به آن ها بسیار ساده تر شده و هر کسی با داشتن کد بورسی، می تواند در این بازار به خرید این مواد اولیه برای صنعت و کسب و کار خود نماید.

از طرف دیگر این بازار باعث می شود تا قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضای منطقی و حقیقی بازار رشد کرده و یا افت کنند. بازیگران ها و دلالان کمترین نفوذ را در قیمت اعمال کرده و در نتیجه قیمت ها بدون حباب در جایگاه و ارزش حال حاضر آن قرار داشته باشند.

جمع بندی و نتیجه گیری

بازار بورس کالا یکی از مدرن ترین و هوشمندترین انواع بازار مالی در ایران و جهان است. در ایران این بازار حتی مدرن تر و امروزی تر از بازار سهام قرار داشته و روند معاملات در آن با استفاده از ابزارهای خاصی به صورت دو طرفه است. خرید و فروش در بورس کالا نیازمند داشتن دانش و تجربه بالایی است.

به دلیل محدودیت های نوسان 50 درصدی در یک روز و ضریب اهرمی، جذابیت های این بازار برای سرمایه گذاری نیز بیشتر از بازار سهام معمولی است.

شناخت مفاهیم اولیه بازار بورس کالا برای ورود به آن الزامی است. ورود به این بازار می تواند قدمی شگرف در سرمایه گذاری برای شما باشد؛ در نتیجه در ورود به این بازار نهایت دقت و احتیاط را داشته باشید.

پی نوشتها