بیت کوین چیست؟ چگونه به وجود آمد و چه کاربردی دارد؟

بیت کوین یک ارز دیجیتال بین المللی و قابل دسترسی برای همه است که پس از بحران 2008 مسکن آمریکا، توسط یک شخص یا یک تیم مهندسی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو پدید آمد. بیت کوین از فضا و فن آوری بلک چین استفاده می کند و کاربران می توانند ضمن ثبت نام در آن، از مزایای بیت کوین نظیر خرید و فروش، تراکنش و تبادل پول استفاده کنند. این نرم افزار 21 میلیون بیت کوین را در خود جای داده است و ماینرها با انجام محاسبات ریاضی پیچیده و دشوار می توانند هر واحد از آن را استخراج کنند و صاحب یک بیت کوین شوند. قیمت هر واحد بیت کوین کاملا وابسته به بازار و وضعیت عرضه و تقاضاست و تا کنون بیش از 18 میلیون واحد از آن استخراج شده است.

دوشنبه، 7 مهر 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

بیت کوین چیست؟

بیت کوین (Bitcoin) یک ارز دیجیتال و یکی از دستاوردهای پدیده مالی شدن بازار جهانی است. این ارز ماهیت غیر متمرکز داشته و توسط هیچ دولتی کنترل و مدیریت نمی شود. در واقع مدیریت این شبکه مالی دیجیتال در درجه اول بدست خود کاربران است و در درجه بعدی محدودیت های خود نرم افزار در کنترل و مدیریت فرایندها دخیل است.

البته این شناوری و عدم تمرکز بمعنای نامحدود یبودن دامنه سرمایه گذاری و خصوصاً خلق بیت کوین نیست، اما دسترسی ساده، قابلیت ها و امکانات موجود در آن طی سالیان اخیر کاربران پرشماری را مجذوب خود کرده است.

اما با بیت کوین چکار می توان کرد و کاربر در محیط آن از پس چه اعمالی برخواهد آمد؟ محیط بیت کوین مستعد دو کارکرد زیر است:

تولید بیت کوین

به این معنا که کاربر می تواند از طریق یکسری ساز وکارها دست به خلق بیت کوین بزند. بیت کوین در واقع واحد معاملاتی در این بازار دیجیتالی است و صاحبش می تواند آن را خرید و فروش کند. خالق بیت کوین یا ماینر نه از طریق ساز و کارهای مالی، بلکه از خلال حل مسائل و فرمول های پیچیده ریاضی در واقع از نرم افزار پاداش دریافت می کند و صاحب بیت کوین می شود.

انجام تراکنش

کاربران موجود در فضای بیت کوین می توانند با خرید یا خلق بیت کوین صاحب اعتبار شده و از طریق آن دست به خرید اقلام مورد نظر خود بزنند. از این حیث بیت کوین همچون یک ارز عمل می کند. برای مثال شما می تواند در یک فروشگاه شخصی یا عمومی مجازی یک کالا را برای خرید انتخاب کنید، وجه آن را از طریق بیت کوین به فروشنده پرداخت کنید و کالا را دریافت نمایید. این امر مستلزم آن است که فروشنده و خریدار هر دو دارای اکانت در بیت کوین باشند.

کاربر با ثبت نام و ورود در محیط بیت کوین صاحب یک پول کیف می شود که در آن می تواند اعمال مورد نظر خود را انجام دهد. او در این فضا می تواند اطلاعات اکانت عمومی سایر کاربران را پیدا کند و تراکنش های مورد نظر خود را با آن ها انجام دهد. از آنجا که انجام تراکنش با یکسری فرمول ها و رمزهای پیچیده و تغییرپذیر انجام می شود، می توان بطور نسبی نسبت به امنیت تراکنش و حساب ها در بیت کوین را لحاظ کرد.

در واقع هیچ سازوکار متمرکزی برای پایش و تأمین امنیت حساب ها و تراکنش های بیت کوین پیش بینی نشده است، اما پایش حساب ها وظیفه ای است که به خود کاربران و صاحبان حساب در بیت کوین محول شده است. در واقع خود اعضا مسئول تأمین امنیت حساب هستند.

هر کاربری می تواند معاملات و تراکنش های موجود در بیت کوین را ثبت وضبط کرده و با سازوکارها و فرمول های تعبیه شده در پروتکل بیت کوین نسبت به صحت آن نظر دهد. اشتراک این نظرات امنیت حساب ها و تراکنش ها ر ا تضمین می کند (1) .

تاریخچه بیت کوین

اگر بخواهیم خاستگاه این پدیده را موشکافی کنیم باید از بحران در برتن وودز و تصمیم دولت آمریکا مبنی بر مستقل کردن دلار از طلا اشاره کنیم که در دهه 1970 میلادی رخ داد و سرآغازی شد بر چاپ پول بدون پشتوانه. پول بدون پشتوانه، یعنی پول بدون وابستگی به ثروت مادی سرآغازی بر رشد و گسترش فرایند مالی شدن و رونق بازارهای مالی شد و به این ترتیب بخش زیادی از مبادلات جهانی از پول به کالا، و کالا به پول، تبدیل به مبادله پول و وجه با پول گردید.

این بستر در کنار رشد فن آوری های ارتباطاتی و تبدیل شبکه اینترنت به یک شبکه یکپارچه ارتباطات جهانی زمینه ای برای بازارهای مالی دیجیتال بین المللی نظیر بیت کوین را فراهم کرد.

در کنار این عامل زمینه ای، بحران مسکن آمریکا در سال 2008 که بازار مالی این کشور، و به تبع بازار جهانی را تحت تأثیر قرار داد عطش و میل سرمایه گذاران به ورود به بازارهایی نظیر بیت کوین را دوچندان کرد. نام بیت کوین برای اولین بار در سال 2009 توسط یک برنامه نویس ژاپنی به نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) بر سر زبان ها افتاد.

اما برخی شبهات نظیر تسلط بالای این برنامه نویس به زبان انگلیسی و عدم افشای هویت واقعی او، این گمانه را ایجاد کرد که چنین شخصی وجود خارجی نداشته و این نام بیشتر یک رمز و نام مستعار برای یک شخص یا یک تیم مهندسی است که پروتکل بیت کوین را ایجاد و آن را خلق کرده اند.

آخرین ایمیل به جا مانده از ساتوشی ناکاموتو به سال 2011 تعلق دارد و چنین به نظر می رسد که این شخص از آن به بعد از مجموعه بیت کوین خارج شده است. جستجوها در خصوص هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو به نتیجه قطعی نیانجامید و حتی برخی رسانه ها نظیر نیوزویک تصویری از فردی به نام دوریان ناکاموتو (DorianNakamoto) به عنوان خالق واقعی بیت کوین منتشر کردند که توسط شخص وی مسأله تکذیب شد. (2) .

همچنین نام های دیگر نظیر کرگ رایت (Craig Wright) و نیک سابو (Nick Szabo) به عنوان خالقان احتمالی بیت کوین مطرح شدند اما در هر صورت موفقیتی در شناسایی دقیق هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو حاصل نشد. ناشناخته ماندن هویت خالق بیت کوین می تواند دلایل متعددی داشته باشد. بدیهی است که این بازار مالی توانسته است گستره قابل توجهی از سرمایه گذاران و فعالان حوزه مالی را جذب خود کند و از سوی دیگر بسیاری از کارکردهای بازار مالی جهان که توسط بانک های بین المللی، بازارای سرمایه و مالی و بنگاه هایی از این دست را می توان با بیت کوین بدون تشریفات اداری و اجرایی انجام داد و از این رو این بازار دیجیتال می تواند دشمنان و رقبای زیادی داشته باشد.

شاید حفظ امنیت جانی یکی از این دلایل باشد. از سوی دیگر برخی گمانه ها به خلق بیت کوین توسط سرویس های امنیتی قدرت های بزرگ معطوف است اما این نیز در هاله ای از ابهام قرار دارد (3). اما در هر صوت آشکار است که در عملکرد، بیت کوین یک بازار مستقل و خودکفاست که نه تنها از سوی دولتها، بلکه از طرف هیچ مرکز و رأس مدیریتی کنترل نمی شود.

بیت کوین و بلاک چین

بیت کوین در واقع مجموعه ای از کامپیوترها را شامل می شود که از طریق مرورگر بلاک چین وارد محیط آن می شوند. بلاک چین یک مرکز ثبت و به اشتراک گذاری داده برای کاربرانی است که از آن استفاده می کنند و از این رو دامنه ای بسیار گسترده تر از بیت کوین دارد. کاربران بیت کوین مرورگر بلاک چین بیت کوین را نصب می کنند و به این ترتیب وارد فضای آن میشوند و در آن محیط می توانند کلیه اطلاعات را رصد کنند (4) .

هر بلاک این مرورگر مجموعه ای از معاملات را در خود ذخیره دارد. از آنجا که هر کاربر بیت کوین یک مرورگر بلاک چین دارد لیست های یکسان با تراکنش های یکسان و شفاف در اختیارشان قرار داده می شود و آن ها می توانند این معاملات را بصورت زنده مشاهده کنند. زنجیره بلاک ها نظیر یک دفتر ثبت اموال و تراکنش ها، تمامی مراودات را در خود ضبط و ذخیره دارند و هر کاربری می تواند درون فضای آن تراکنش ها را رصد و پایش کند.

از این رو بلاک چین چند کارکرد در بیت کوین دارد؛ اول آن که فضای مادر آن است و برای بیت کوین دفتر حسابی محسوب می شود که کاربران وارد آن شده، تراکنش ها و اعضا را رصد می کنند، خرید و فروش می کنند، بیت کوین استخراج می کنند و عملکرد همدیگر را بررسی می کنند.

داده هایی که وارد این فضا می شوند ثابت، علنی و غیر قابل تغییرند و تلاش ها برای تغییر و تقلب در آن محیط توسط سایرین مشاهده می شود (5) . امنیت بیت کوین نیز ریشه در همین شفافیت و قابلیت پایش عمومی دارد که فضای بلاک چین در اختیارش قرار داده است.

ویژگی های بیت کوین

بیت کوین خصیصه هایی دارد که در کنار هم آن را از سایر بازارهای مالی جهان مجزا می کند. عمده این خصیصه ها به شرح ذیل اند:

محدود است
21 میلیون که بر حسب داده های جولای 2020 حدود 3 میلیون از آن باقی مانده است. قبلا ماینرها با کامپیوتر و ساده تر استخراج می کردند اما به مرور و با افزایش کاربران و ماینرها در بیت کوین اسختراج آن دشوارتر شده است (1) .

چنانکه اشاره شد غیر متمرکز است و هیچ ارگان رسمی متولی ان نیست. تراکنش های آن نیز گرچه قابل ردیابی هستند اما هویت واقعی کاربران دقیقا مشخص نمی شود (3) .

زمان انجام تراکنش های آن به چند دقیقه محدود می شود
در ابتدا این مساله جزو نقاط ضعف بیت کوین به نظر می آید. همه ما تراکنش های بین بانکی را انجام داده ایم و شاهد بوده ایم که یک تراکنش می تواند ظرف چند ثانیه انجام شود، اما چند دقیقه ای بودن بیت کوین بنظر نشان از کند بودن سرعت تراکنش های آن دارد. ولی باید توجه داشت که بازار بیت کوین یک بازار دیجیتال بین المللی است و از مجرای آن می توان هر مقدار تراکنش را با هر جای دنیا در ظرف چند دقیقه محدود به انجام رساند (6) .

مصرف برق و انرژی بالا
ماینرهای بیت کوین برای استخراج هر واحد بیت کوین برق زیادی را مصرف می کنند. پروتکل بیت کوین زیرمجموعه بلاک چین، برای افزایش ضریب ایمنی فضای خود الگوریتم های پیچیده ای را خلق کرده اند و همین امر ماینرها را وامی دارد برای رمزگشایی بیت کوین و حل مسائل پیچیده این الگوریتم ها از کامپیوترهای حرفه ای با قابلیت های سخت افزاری بالا استفاده نمایند.

از طرفی پروسه استخراج زمان زیادی را نیز صرف می کند و همین امر باعث مصرف بالای انرژی می شود. طبق برآوردهای داخلی استخراج یک واحد بیت کوین معادل مصرف خانگی برق 24 خانوار در یک سال انرژی تلف می کند. این رقم می تواند در مختصات جهانی نیز چشمگیر باشد (7) .

جایگاه و کارکرد بیت کوین در جهان امروزی

اشاره شد که بیت کوین محصول یک تحول جهانی و مخلوق بستری بود که مالی شدن فرایندهای بازار جهانی ایجاد کرد. مصادف با تحولات نظام مالی، بنگاه های مالی و بازرهای مالی و سرمایه ای برای تطبیق با این تحول جهانی با سربرآوردن پدیده هایی جدید نظیر بیت کوین نیز مواجهیم که بدون رعایت قید و بندهای دست و پاگیر بسیاری از این بازارهای از پیش موجود، و با قانونمندی متناسب با شناوری و انعطاف پذیری مالی عصر حاضر توانسته است گوی سبقت را از بسیاری از این بنگاه ها برباید. حال این چه کارکردهایی است که به بیت کوین و بازارهایی نظیر آن چنین مزیتی را بخشیده است؟

در ادامه برخی از آنها را برمیشماریم:

1.بیت کوین یک بازار تمام دیجیتال است که پروتکل، قوانین و عملکرد آن کاملا مطابق با فنا وری های انعطاف پذیر ارتباطی عصر امروز است.

2.فاقد مدیریت مرکزی و قانونمندی دستوری است و ای امر فضای تجاری آزادانه ای را برای کاربران فراهم کرده است.

3.با کوچک کردن و فشرده کردن جغرافیای بزرگ مالی جهان به تراکنش ها و مبادلات مالی سرعت چشمگیری داده است، چنانکه یک معامله میان دو نفر در دو نقطه متفاوت جهان ظرف چند ثانیه و بدون هیچ واسطه و قانونی، صرفا برحسب توافق طرفین قابل انجام می شود.

4.قوانین مالی آن کاملاً شفاف و بر قانون عرضه و تقاضا مبتنی است. هیچگونه دخالتگری در این حوزه وجود ندارد.

5.چیزی به نام دزدی اطلاعات در آن وجود ندارد چون همه چیز بجز دفترچه خصوصی کاربران در آن شفاف است (8) .

این کارکردها جزوی از روحیات و ذهنیت انسان قرن بیست و یکمی محسوب می شود که در گستره بزرگ جغرافیای ارتباطاتی امروز به دنبال سریع ترین و شفاف ترین مجاری برای فعالیت است.

پی نوشتها