آیا اتکا بر ظرفیت های داخلی و حمایت از تولید ملی و صادرات، می تواند بر کاهش در سفته بازی موثر باشد؟

همانطور که می دانید، شعار امسال طبق فرمایش مقام معظم رهبری، با عنوان «جهش تولید» انتخاب شده است. سالی که هر فرد در هر مقام و منصبی که باشد، باید بکوشد تا تولید ملی و بهره گیری از ظرفیت‌های داخلی را توسعه و بهبود بخشد. حال میسر شدن این شعار، مستلزم از بین رفتن بعضی از کج روی‌ها در سیاست و اقتصاد مملکت است. یکی از این نابه سامانی‌ها همین سفته بازی است. در ادامه چگونگی کاهش سفته بازی با حمایت از تولید ملی و صادرات را بررسی خواهیم کرد.

يکشنبه، 21 دی 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

آیا اتکا بر ظرفیت های داخلی و حمایت از تولید ملی و صادرات، می تواند بر کاهش در سفته بازی موثر باشد؟

سفته بازی را وارد شدن به تعاملات مالی پرریسک به منظور سود بردن از نوسانات ارزش یک کالا یا خدمت، تعریف می کنند. متاسفانه چندی است که این سفته بازی در سیستم اقتصادی کشور رواج پیدا کرده است. دلیل آن هم این است که سودی که از سفته بازی و دلالی برای سفته باز حاصل می شود، بیشتر از سود سرمایه گذاری و معاملات قانونی است و تمام این ها فقط انحرافی است برای مسیری که به جهش تولید، یعنی شعار سال، ختم می شود. حال چاره چیست؟

چگونه می توان با استفاده از ظرفیت های داخلی کشور و حمایت از تولید ملی، سود حاصل شده از دلالی و سفته بازی را کاهش داد تا مسیر را به سمت جهش تولید هموار کرد. به قطع راه عبور از چالش های اقتصادی، فقط و فقط با اتکا به توان تولید داخل ممکن می شود. ظرفیت های داخلی کشور ما آنقدر بالاست که به راحتی با اتکا بر آن ها و حمایت تولیدات داخلی، می توان به رشد اقتصادی بی نظیری رسید. شرایطی که شاید دیگر هیچ کس گریبان گیر وسوسه دلالی و سفته بازی نشود. (1) و (2)

سفته بازی با سیل نقدینگی به سمت شرکت ها و تولید، کاهش می یابد

اگر پول مردم در جامعه تماماً صرف تولید بشود، این یعنی حمایت از تولیدات داخلی. برای مثال یکی از بازارهای سرمایه که همین بازار بورس است، متأسفانه محلی شده است برای سفته بازی. یعنی عملاً نقدینگی که مردم برای بازار بورس می گذارند صرف همین دلالی ها می شود. که این بزرگترین مانع جهت میسر شدن جهش تولید است.

بنابر گفته دکتر علی رحمانی استاد دانشگاه و رییس اسبق بورس اوراق بهادار تهران «ضروری است که تقاضا برای سفته بازی از تقاضای واقعی بازارهای دارایی جدا شود. همانطور که کینز اقتصاد دان مشهور مطرح کرده، در بازارهای سرمایه یک بخش از تقاضا را تقاضای معاملاتی و یک بخش را تقاضا برای سفته بازی و سرمایه گذاری و بخش دیگر را تقاضای احتیاطی تشکیل می دهد.»

خرید دلار از صرافی ها و ذخیره کردن آن جهت حفظ ارزش پول، نمونه ای از همین تقاضای احتیاطی است. لذا باید از امکانات کشور، سهام شرکت ها، سود آینده شرکت ها و همچنین پول های بلوکه شده کشور در بانک های خارج در جهت پاسخ به تقاضای سفته بازی استفاده شود و نباید همه مردم راهی بازار ارز و طلا و سهام فعلی شوند. اگر سیل نقدینگی به سمت شرکت ها و تولیدات داخلی باشد، دیگر کسی نگرانی برای کاهش ارزش پولش نداشته و به سمت تبدیل آن به ارز نمی رود.

آنقدر باید تولیدات داخلی و حتی صادرات آن ها فعال و پر سود باشند که مردم و سرمایه گذاران به سمت آن ها جذب شوند. درواقع این یک وظیفه اصلی دولت است که ثبات اقتصاد را به هدایت و کنترل نقدینگی به سمت تولید، تأمین کند. همه ی مسئولین باید توان خود را به کار گیرند تا نگذارند پول مردم به سمت بازارهای غیر مولد سکه و ارز برود. در این شرایط اقتصادی، نباید بازاری موازی با بازار تولید رشد کند. افزایش تولیدات داخلی باید به تنهایی آنقدر قدرت داشته باشد تا بازار تولید داخلی را رونق بخشیده و رفته رفته به سمت جهش تولید سوق دهد. (3) و (4)

تقویت ارزش پول، یک راهکار کاربردی

متأسفانه تورمی که در جامعه ما وجود دارد، عامل اصلی کاهش ارزش پول ملی ما است. و کم بودن ارزش پول است که خیلی ها را به سمت سفته بازی و دلالی سوق داده و تشویق کرده است. یعنی درواقع همین تورم زمینه ای شده است تا دلالان سودهای بالایی کسب کرده و هرچه بیشتر به سفته بازی دامن زنند. و خب قطعاً اینگونه جهش تولید میسر نخواهد شد.

حال اینکه ارزش پول بالا رود نیازمند اقداماتی است که باید توسط بانک مرکزی انجام شود. یکی از این اقدامات همین افزایش تولیدات داخلی خواهد بود. توان تولید باید بالا رفته و از تمام ظرفیت های صادراتی کشور باید نهایت استفاده را کرد. نتایج همه ی این ها، ارتقای ارزش پول ملی و از بین بردن تورم است.

تغییرات ارزش پول و کاهش آن است که فضا را برای دلالی و سفته بازی مهیا می کند و تولید را از رونق می اندازد و البته در تشدید تورم نیز مؤثر است. هر چه ارزش پول ملی تقویت شود، اثرات تورمی کاهش یافته و مردم قدرت خرید بیشتری پیدا می کنند. حال می توان تولید را بیشتر و حتی صادرات را گسترده تر کرد.

اصلاح قوانین بانک مرکزی و اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده و همچنین اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز راهکارهایی جهت افزایش ارزش پول ملی خواهد بود که باید در دستور کار دولت و مجلس قرار بگیرد.

دلالان و سفته بازان به منظور حفظ ارزش دارایی خود، آنچه بر حسب ریال دارند را به ارز سایر کشورها تبدیل می کنند و از این طریق به جمع عرضه کنندگان و متقاضیان ارز اضافه می شوند. این گروه ها متأسفانه خریدار یا فروشنده دائمی بازار ارز نبوده و برای استفاده از تغییرات نرخ ارز در این بازار متلاطم دخالت می کنند و البته ناگفته نماند که آن را نابه سامان تر هم خواهند کرد. و نتیجه چیزی نخواهد بود جز کاهش ارزش پول ملی و ایجاد سدهایی جهت میسر شدن شعار سال، یعنی جهش تولید. پس آنچه باید در دستور کار به عنوان یک راهکار مؤثر قرار بگیرد می تواند تلاش برای بالا بردن ارزش پول ملی کشور باشد. (5)

می توان فاصله بین نقدینگی و تولید را کاهش داد

مهم ترین نیاز اقتصادی امروز کشور ما جهت میسر شدن شعار سال، هدایت نقدینگی به سمت تولید و کاهش فاصله ی بین آن هاست. در نظر داشته باشید که افزایش نقدینگی خود یک عامل مهم در افزایش تورم و ایجاد نابه سامانی در بازار است. برای مثال سودهای پرداختی به سپرده های مدت دار بانکی یکی از مهم ترین عوامل افزایش حجم این نقدینگی ها و پیرو آن افزایش تورم است.

اما این افزایش حجم تأثیری روی تولید ندارد و همین اشتباهی است که رخ داده و باعث نابه سامانی بازار شده است. درواقع در بازار امروز جامعه ما نقدینگی به سمت دیگر بازارها و نه تولید ملی رونده است. تا زمانی که این حجم از پول وارد بازار تولیدات داخلی و صادرات داخل به دیگر کشورها نشود، همچنان سد بزرگی در مقابل جهش تولید خواهد بود.

در این زمینه مسئولیت بزرگی بر عهده بانک ها است. نباید بانک ها و به طور کلی نظام بانکداری به رقابت با یکدیگر سودهای کلان به سپرده گذاران خود بپردازند که در این صورت فقط موجبات افزایش تورم و کاهش تولیدات داخلی را فراهم می کنند. باید تصمیماتی اتخاذ شود تا نقدینگی به سمت تولید هدایت شود.

درواقع مسیر تولید برای ورود نقدینگی باید هموار و صاف باشد. در مقابل برای بازارهای موازی و مولد، قوانینی سخت مانند مالیات های سنگین ارائه شود تا راه بر آن ها دشوار شود و اینطور نباشد که از شرایط پر تلاطم افزایش حجم نقدینگی ها، عده ای یک شبه سودهای آنچنانی کرده و قشر ضعیف جامعه روز به روز ضعیف تر شوند. (6)

سود دلالی و سفته بازی در مقابله با سود تولید ملی

متأسفانه در حال حاضر آنچه در حال رخ دادن است این است که سود دلالی، سفته بازی و واردات بالاتر از سود تولیدات داخلی است. شاید بتوان گفت این هم یک جنگ روانی از جانب دشمن است. اینکه فعالیت های دلالی و بازارهای موازی سودآورتر باشند سبب تشویق افراد به سفته بازی می شود. روز به روز نقدینگی با حجم بالا بیشتر به سمت بازارهایی همچون سکه و ارز و حتی مسکن سوق می یابد و این هشدار بزرگی جهت دور شدن از جهش تولید است.

متأسفانه در جامعه امروز ما واسطه گری و دلالی همچنان جذاب تر از تولید است. دلیل آن هم شاید روشن باشد، وقتی نرخ سود بانکی از نرخ تورم کم تر شد، سپرده گذاران ترجیح دادند که پول های خود را از بانک بیرون آورده و نه در تولید که در بازارهایی همچون طلا و ارز سرمایه گذاری کنند. دلیل آن هم این است که این بازارها خیلی جذاب تر از بازار تولیدات داخلی بودند.

خب این بدان معنی است که اصلاً توجهی به تولیدات داخلی و رشد و رونق آن نشده و نظارتی بر آن ها نبوده است. در حالی که یکی از مهمترین راه های تحقق یافتن شعار سال همین رشد و رونق تولیدات داخلی بوده است. متأسفانه روز به روز حجم نقدینگی بیشتر شده است اما تولید ملی رشد چندانی نداشته است.

بنابراین برای رونق بخش تولید، تصمیماتی جدی باید اتخاذ شود. مشکلات فرآوری که در بخش تولید وجود دارد باید به طور جدی حل شود. اگر موانعی که گاهاً بی دلیل بر سر راه تولید وجود دارد رفع شوند، سرمایه گذاران خواهند دید که بخش تولید سودآورتر از فعالیت های سفته بازی و دلالی خواهد بود، پس قطعاً به این سمت جذب خواهند شد.

اما خب متأسفانه در حال حاضر بازار قاچاق و واسطه گری برای عده ای سودآور تر است و تا وقتی که به این روال باشد، تحقق شعار سال میسر نخواهد بود. در این شرایط لازم است که از بخش تولید حمایتی جدی شود، متغیرهای قیمتی واقعی باشند تا بدین وسیله منابع بهینه تخصیص پیدا کند. ضروری است که قوانین بخش تولید اصلاح پیدا کنند تا این همه موانع غیر ضرور بر سر راه تولیدات داخلی نباشد.

فسادهای بخش اداری و اقتصادی باید از بین بروند تا فضای کسب و کار رونق پیدا کند. در حال حاضر شرایط به گونه ای است که هیچ انگیزه ای برای کسب و کار و تولید نیست. پس فعالیت های دولت باید در زمینه ای باشد تا هم برای سرمایه گذار و هم برای تولید کننده انگیزه لازم برای فعالیت در این قسمت به وجود بیاید. (7)

جمع بندی و نتیجه گیری

آنچه در اینجا به آن پرداختیم بررسی این موضوع بود که آیا اتکا بر ظرفیت های داخلی و حمایت از تولید ملی می تواند بر کاهش سفته بازی مؤثر باشد یا نه؟ طبق بررسی هایی که انجام دادیم، تمام آنچه که باعث شده است در جامعه امروز ما میل به سمت فعالیت های دلالی و واسطه گری بیشتر باشد، موانع موجود بر سر راه تولید بوده است. سرمایه گذار و تولید کننده هر دو وقتی فعالیت های سفته بازی را سودآورتر از تولید می بینند، روشن است که به سمت آن جذب می شوند. این قطعا‍ً نتیجه فعالیت ها و قوانین اشتباهی است که تا به حال اجرا می شده است.

حال که شعار سال طبق فرمایش مقام معظم رهبری، جهش تولید است، لازم است که به فکر اصلاح قوانین و از بین بردن هر گونه فساد در بخش اقتصادی جامعه بود. وقتی از تولیدات داخلی حمات تمام به عمل بیاید و اوضاع برای کسب و کارهای داخلی فراهم و مناسب باشد، قطعاً سود آن ها بیشتر از هر گونه فعالیت سفته بازی و قاچاق خواهد بود.

اینگونه است که افراد به سمت کسب و کارهای داخلی جذب خواهند شد و جهش تولید هم خیلی سهل تر میسر می شود. اصلاح بازارهای ارز و طلا یکی از اصلی ترین اقداماتی است که دولت باید در دستور کار خود قرار دهد. در نهایت همه ی توان دولت باید روی حمایت از تولیدات داخلی گذاشته شود تا از این طریق علاوه بر از بین بردن هر گونه دلالی و واسطه گری، به تحقق شعار سال نیز کمک شود.

پینوشتها