معاد
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
يَجيءُ يَومَ القِيامَةِ ذو الوَجهَينِ دالِعا لِسانَهُ في قَفاهُ ، وآخَرُ مِن قُدّامِهِ ، يَلتَهِبانِ نارا حتّى يُلهِبا جَسَدَهُ ، ثُمّ يُقالُ لَهُ: هذا الّذي كانَ في الدُّنيا ذا وَجهَينِ وذا لِسانَينِ ، يُعرَفُ بذلكَ يَومَ القِيامَةِ .
روز قيامت ، انسانِ دو چهره در حالى مى آيد كه يك زبان از پس گردنش آويزان است و يك زبان از جلو و در آنها آتش افروخته است كه به بدنش زبانه مى كشد . سپس به او گفته مى شود: اين كسى است كه در دنيا دو رو و دو زبان بود . او بدين گونه در روز قيامت شناخته مى شود .
الخصال: 38 / 16
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
إنّ في جَهنَّمَ لَوادِيا لِلمُتَكبِّرِينَ يقالُ لَهُ سَقَرُ ، شَكا إلَى اللّه عز و جل شِدَّةَ حَرِّهِ وسَألَهُ أن يَأذَنَ لَهُ أن يَتَنَفَّسَ ، فَتَنَفَّسَ فَأحرَقَ جَهَنَّم .
در دوزخ درّه اى است براى متكبّران به نام «سَقَر» . اين درّه از شدّت گرماى خود به خداوند عز و جل شكايت كرد و خواهش نمود كه به وى اجازه دهد ، تا نفسى بكشد . پس نفس كشيد و (از گرماى نفس خود) دوزخ را سوزاند .
الكافي: 2 / 310 / 10 منتخب ميزان الحكمه: 482
امام على عليه السّلام فرمودند:
يا عِبادَ اللّه ، ما بعدَ المَوتِ لِمَن لم يُغفَرْ لَهُ أشدَّ مِن المَوتِ ؛ القَبرُ ، فاحذَرُوا ضِيقَهُ وضَنكَهُ وظُلمَتَهُ وغُربَتَهُ ... وإنّ المَعيشَةَ الضَّنْكَ الّتي حَذَّرَ اللّه مِنها عَدُوَّهُ عَذابُ القَبرِ ؛
بندگان خدا ! براى كسى كه آمرزيده نشده ، از مرگ سخت تر ، قبر است . پس ، از تنگى و فشار و تاريكى و تنهايى قبر بترسيد ... آن زندگى تنگى كه خداوند به دشمن خود نسبت به آن هشدار داده ، عذاب قبر است .
أمالي الطوسيّ: 28 / 31 منتخب ميزان الحكمه: 456
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
يُسألُ المَيِّتُ في قَبرِهِ عن خَمسٍ: عن صَلاتِهِ ، وزَكاتِهِ ، وحَجِّهِ ، وصيامِهِ ، ووَلايَتِهِ إيّانا أهلَ البَيتِ ، فتَقولُ الوَلايةُ مِن جانِبِ القَبرِ للأربَعِ: ما دَخَلَ فِيكُنَّ مِن نَقصٍ فَعلَيَّ تَمامُهُ؛
از مرده در گورش پيرامون پنج چيز سؤال مى شود: از نمازش ، زكاتش ، حجّش ، روزه اش و ولايتش نسبت به ما خاندان . پس ، ولايت از گوشه قبر به آن چهار چيز گويد: هر يك از شما كم و كاستى داشتيد ، كامل كردن آن به عهده من .
الكافي: 3 / 241 / 15 منتخب ميزان الحكمه: 456
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
إنَّ اللّه تَبارَكَ وتَعالى ...إذا أرادَ بِعَبدٍ شَرّا حاسَبَهُ عَلى رُؤوسِ النّاسِ ، وبَكَّتهُ ، وأعطاهُ كِتابَهُ بِشِمالِهِ ، وهُوَ قَولُ اللّه ِ عز و جل: «وَ أمّا مَنْ اُوتِيَ كِتابَهُ وَراءَ ظَهْرِهِ * فَسَوْفَ يَدْعو ثُبورا * وَ يَصْلى سَعيرا * إنّهُ كانَ في أهْلِهِ مَسرورا »؛
خـداوند تـبارك و تـعالى ... هر گاه بـراى بنده اى بد بخواهد ، در حضور مردم از او حسابرسى كند و محكومش نمايد و كارنامه اش را به دست چپ او دهد . اين است مراد سخن خداوند عز و جل كه مى فرمايد: «و امّا كسى كه نامه اش از پشت سر به او داده شود ، زودا كه بگويد واى بر من هلاك شدم و به آتش افروخته در آيد ، كه او در دنيا نزد كسانش شادمان زيسته بود» .
أي غلبه بالحجّه (كما في هامش بحار الأنوار: 7 / 325) .الانشقاق: 10 13 .الزهد للحسين بن سعيد: 92 / 246 منتخب ميزان الحكمه: 416
امام صادق علیه السّلام فرمودند:

خـداوند تبارك و تـعالى چون بخواهد بـه حساب مؤمن رسيدگى كند ، كارنامه اش را به دست راست او دهد و بين خود و او ، به حسابش رسيدگى نمايد . پس گويد: بنده من ! چنين و چنان كرده اى و فلان و بهمان كار را انجام داده اى ! عرض مى كند: آرى ، پروردگارا ! من اين كارها را كرده ام . خداوند مى فرمايد: من آنها را بر تو بخشيدم و تبديل به كارهاى نيك كردم . پس ، مردم گويند: سبحان اللّه ! اين بنده حتّى يك گناه هم نداشت ؟ اين است معناى سخن خداوند عز و جل: «اما آن كس كه نامه اش به دست راست او داده شود زودا كه آسان حسابرسى شود و به سوى كسان خود شادمان برگردد» .
الانشقاق: 7 9 منتخب ميزان الحكمه: 416
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
إذا كانَ يَومُ القِيامَةِ دُفِعَ إلَى الإنسانِ كِتابُه ، ثُمَّ قيلَ لَهُ: اقرَأهُ .[قالَ الرّاوي:] قُلتُ: فيَعرِفُ ما فيهِ ؟ فقالَ: إنَّهُ يَذكُرُهُ فَما مِن لَحظَةٍ ولا كَلِمَةٍ ولا نَقْلِ قَدَمٍ ولا شَيءٍ فَعَلَهُ إلاّذَكَرَهُ ؛ كأنَّهُ فَعَلَهُ تِلكَ السّاعَةَ ، فلِذلكَ قالوا: «يا وَيلَتَنا ما لِهذا الكِتابِ ...» ؛
چون روز قيامت شود نامه انسان به او داده مى شود و مى گويند: آن را بخوان . (راوى مى گويد:) عرض كردم: آنچه را در آن نامه هست مى شناسد ؟ حضرت فرمود: هيچ نگاهى نكرده و هيچ كلمه اى نگفته و هيچ قدمى برنداشته و هيچ كارى انجام نداده باشد ، مگر اين كه در آن نامه ذكر شده است و او آنها را به ياد آورد به طورى كه گويى همان لحظه آنها را انجام داده است . به همين دليل مى گويند: «واى بر ما ! اين چه نوشته اى است كه ...» .
تفسير العيّاشيّ: 2 / 328 / 34 منتخب ميزان الحكمه: 416
امام صادق علیه السلام درباره آیه «اِقْرَأْ کِتابَکَ کَفى بِنَفْسِکَ الیَومَ؛ بخوان نامه ات را امروز تو براى رسیدگى به حسابت بسنده اى»، فرمودند:
یُذَکَّرُالعَبدُ جَمیعَ ما عَمِلَ وما کُتِبَ علَیهِ؛ کأنَّهُ فَعَلَهُ تِلکَ السّاعَةِ، فلِذلکَ قالوا: یا وَیْلَتَنا ما لِهذا الکِتابِ لا یُغادِرُ صَغیرَةً وَ لا کَبیرَةً إلاّ أحْصاها؟!
تمام کارهایى را که بنده انجام داده و آنچه براى او نوشته شده است، به او یادآورى مى شود به طورى که گویى در همان لحظه انجامشان داده است. به همین دلیل مى گویند: «واى بر ما! این چه نوشته اى است که هیچ کوچک و بزرگى را از قلم نینداخته است.
تفسیر العیّاشیّ: 2 / 328 / 35 منتخب میزان الحکمه: 416