فضایل اخلاقی
پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله فرمودند:
أمَّا الحَياءُ فَيَتَشَعَّبُ مِنهُ اللِّينُ ، والرّأفَةُ، والمُراقَبَةُ للّه ِِ فِى السِّرِّ والعَلانيَةِ ، والسَّلامَةُ، واجْتِنابُ الشَّرِّ، والبَشاشَةُ، والسَّماحَةُ ، والظَّفَرُ، وحُسْنُ الثَّناءِ عَلَى المَرءِ فِى النّاسِ، فَهذا ما أصابَ العاقِلَ بِالحَياءِ، فَطُوبى لِمَن قَبِلَ نَصيحَةَ اللّه ِ وخافَ فَضيحَتَهُ؛
اما شاخه هاى حيا عبارتند از: نرمش، مهربانى، در نظر داشتن خدا در آشكار و نهان، سلامت، دورى از بدى، خوشرويى، گذشت، بخشندگى ، پيروزى و خوشنامى در ميان مردم، اينها فوايدى است كه خردمند از حيا مى برد. خوشا به حال كسى كه نصيحت خدا را بپذيرد و از رسوايى خودش بترسد.
تحف العقول، ص 17.
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
ما وُضِعَ الرِّفْقُ عَلى شَىْ ءٍ اِلاّ زانَهُ وَ لا وُضِعَ الخُرْقُ عَلى شَىْ ءٍ اِلاّ شانَهُ؛ فَمَنْ اُعْطىَ الرِّفْقَ اُعْطىَ خَيْرَ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ، وَ مَنْ حُرِمَهُ حُرِمَ خَيْرَ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ؛
هر چيزى كه با مدارا همراه شد، زيبا گرديد و هر چيزى كه با ناسازگارى همراه شد، زشت گرديد. پس هر كس اهل مدارا شد، از خير دنيا و آخرت برخوردار گرديد و هر كس از مدارا محروم ماند، از خير دنيا و آخرت بى بهره مانده است.
بحارالأنوار، ج 72، ص 55، ح 19 .
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اِنَّ جَبْرَئيلَ الرُّوحَ الاَمينَ نَزَلَ عَلَىَّ مِنْ عِنْدِ رَبِّ الْعالَمينَ فَقالَ يا مُحَمَّدُ: عَلَيْكَ بِحُسْنِ الْخُلُقِ فَاِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ يَذْهَبُ بِخَيْرِ الدُّنْيا وَ الآخِرَةِ أَلا وَ اِنَّ اَشْبَهَكُمْ بى اَحْسَنُكُمْ خُلُقا؛
رسول خدا فرمود: همانا جبرائيل روح الأمين از طرف پروردگار عالميان بر من نازل شد و گفت اى محمد: تو را به خوش اخلاقى سفارش مى كنم، به درستى كه بد اخلاقى خير دنيا و آخرت را از بين مى برد، آگاه باش! به راستى كه شبيه ترين شما به من، خوش اخلاق ترين شماست.
امالى صدوق، ص 344، ح 415 .
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَنْ اُعْطِىَ اَرْبَعَ خِصالٍ فِى الدُّنْيا فَقَدْ اُعْطِىَ خَيْرَ الدُّنْيا وَ الآخِرَةِ وَ فازَ بِحَظِّهِ مِنْهُما؛ وَرَعٌ يَعْصِمُهُ عَنْ مَحارِمِ اللّه ِ وَ حُسْنُ خُلُقٍ يَعيشُ بِهِ فِى النّاسِ وَ حِلْمٌ يَدْفَعُ بِهِ جَهْلَ الْجاهِلِ وَزَوجَةٌ صالِحَةٌ تُعينُهُ عَلى اَمْرِ الدُّنْيا وَ الآخِرَةِ؛
به هر كس در دنيا چهار خصلت داده شود، خير دنيا و آخرت به او داده شده و بهره خويش را از آن دو بر گرفته است: تقوايى كه او را از حرام هاى خدا باز دارد، اخلاق خوشى كه با آن در ميان مردم زندگى كند، حلمى كه با آن جهالت نادان را از خود دور سازد و زنى شايسته كه در كار دنيا و آخرت او را يارى رساند.
بحارالأنوار، ج 69، ص 404، ح 106.