رذایل اخلاقی
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
یا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ یصِلِ الْاِیمَانَ اِلَی قَلْبِهِ لَا تَتَّبِعُوا عَورَاتَ الْمُوْمِنِینَ وَ لَا تَذُمُّوا الْمُسْلِمِینَ فَاِنَّهُ مَنْ تَتَبَّعَ عَوْرَات الْمُوْمِنِینَ تَتَبَّعَ اللهُ عَوْرَاتَهُ وَ مَنْ تَتَبّعَ اللهُ عَوْرَاتَهُ فَضَحَهُ فِی جَوْفِ بَیتِهِ.
ای گروه کسانی که با زبانشان ایمان آوردند ولی ایمان به قلبشان نرسیده است، در جستجوی عیب‌های مومنان نباشید و مسلمانان را سرزنش نکنید زیرا هر کس در پی جستجوی عیب‌های مومنان باشد، خداوند در جستجوی عیب‌های اوست و هر کس که خداوند در پی عیب‌های او باشد، او را درون خانه‌اش رسوا می‌سازد.
الامالی، شیخ مفید، ص 141
امام حسین علیه السلام فرمودند:
اِحْذَرُوا کثرَةَ الْحَلْفِ فَاِنَّهُ یحْلِفُ الرَّجُلُ لِخَلَالٍ اَرْبَعٍ: اِمَّا لِمَهانَةٍ یجِدُهَا فِی نَفْسِهِ تَحُثُّهُ عَلَی الضَّراعَةِ اِلَی تَصْدِیقِ النَّاسِ اِیاهُ وَ اِمَّا لِعَی فِی الْمَنْطِقِ فَیتَّخِذُ الْاِیمانَ حَشْواً وَ صِلَةً لِکلَامِهِ وَ اِمَّا لِتُهْمَةٍ عَرَفَها مِنَ النَّاسِ لَهُ فَیرَی اَنَّهُم لَا یقْبَلُونَ قَولَهُ اِلَّا بِالْیمینِ وَ اِمَّا لِاِرْسَالِهِ لِسانَهُ مِنْ غَیرِ تَثْبِیتٍ.
از بسیاری سوگند خوردن بپرهیز که انسان، به چهار سبب سوگند می خورد: یا از سرِ خواری ای که در خود احساس می کند و او را ذلیلانه وادار می کند تا تصدیق مردم را بگیرد و یا از سرِ ناتوانی در سخن که سوگند ها را وسیله تقویت سخنش می گیرد و یا چون خود را نزد مردم متهم می داند و می بیند که گفته اش را جز با سوگند نمی پذیرند و یا این که چون نمی تواند جلوی زبان خود را بگیرد [سوگند می خورد.]
معدن الجواهر، ص 42
امام حسن علیه‏ السلام فرمودند:
هَلَاک النَّاسِ فِی ثَلَاثٍ: اَلْکبرُ وَ الْحِرْصُ وَ الْحَسَدُ فَالْکبْرُ هَلَاک الدِّینِ وَ بِهِ لُعِنَ اِبْلِیسُ وَ الْحِرْصُ عَدُوُّ النَّفْسِ وَ بِهِ اُخْرِجَ آدَمُ مِنَ الْجَنَّةِ وَ الْحَسَدُ رَائِدُ السُّوءِ وَ مِنْهُ قَتَلَ قَابِیلَ هَابِیلَ؛
نابودی مردم در سه چیز است: تکبّر، آزمندی و حسادت. زیرا تکبّر باعث نابودی دین است و به سبب همین خصلت ابلیس لعنت شد، آزمندی دشمن جان است و به واسطه همین خوی، آدم از بهشت رانده شد و حسادت راهنمای به سوی بدی و نابکاری است و بر اثر همین حسادت بود که قابیل، هابیل را کشت.
بحار الانوار، ج 75، ص 111
امام هادى علیه السلام فرمودند:
قالَ إبلیسُ ـ لِنوحٍ(ع) ـ: إذا وَجَدنَا ابنَ آدَمَ شَحیحا، أو حَریصا، أو حَسودا، أو جَبّارا، أو عَجولاً تَلَقَّفناهُ تَلَقُّفَ الکرَةِ، فَإِنِ اجتَمَعَت لَنا هذِهِ الأَخلاقُ، سَمَّیناهُ شَیطانا مَریدا.
ابلیس، به نوح (ع) گفت: ما هر گاه فرزند آدم را تنگ نظر یا آزمند یا حسود یا متکبّر و یا شتابکار بیابیم، او را چون گوی می رُباییم، و اگر همه این خصلت ها در وجود او برای ما گِرد آید، او را شیطانِ گردنکش می نامیم.
قصص الأنبیاء للراوندی: ص ۸۵ ح ۷۷.